به موجب مقررات قانون مدنی نفقه در خط عمودی صعودی و نزولی امکان پذیر است. به این معنا که اگر فرزندان ندار باشند و تمکن مالی نداشته باشند پدر ملزم به دادن نفقه به آنها است. از سوی دیگر چنانچه پدر و یا مادر از منظر وضعیت مالی ندار شناخته شوند. اما فرزندان توانایی مالی برای پرداخت نفقه به آنها را داشته باشند به موجب ماده 1200 و 1201 قانون مدنی باید نفقه آنها را پرداخت نمایند. در ادامه این نوشتار به یک نمونه دادخواست مطالبه نفقه از فرزند اشاره می کنیم که توسط گروه وکلای موسسه ترنم عدالت نگاشته شده است.
ماده 1200 قانون مدنی بیان می کند: نمونه دادخواست مطالبه نفقه از فرزند
نفقه ابوین با رعایت الاقرب فالاقرب به عهده اولاد و اولاد اولاد است.
ماده 1201 قانون مدنی چنین مقرر می کند:
هر گاه یک نفر هم در خط عمودی صعودی و هم در خط عمودی نزولی اقارب داشته باشد که از حیث الزام به انفاق در درجه مساوی هستند نفقه او را باید اقارب مزبور به حصه متساوی تادیه کنند بنابراین اگر مستحق نفقه پدر و مادر و اولاد بلافصل داشته باشد نفقه او را باید پدر و اولاد او متساویا تادیه کنند بدون این که مادر سهمی بدهد و همچنین اگر مستحق نفقه مادر و اولاد بلافصل داشته باشد نفقه او را باید مادر و اولاد متساویا بدهند.
با توجه به آنچه فوقا اشاره کردیم:
در مورد نفقه فرزند باید بگوییم پدر مکلف به پرداخت نفقه اوست. اما چنانچه پدر در قید حیات نباشد یا استطاعت کافی برای پرداخت نفقه نداشته باشد نوبت به جد پدری می رسد. در صورتی که جد پدری هم زنده نباشد و یا تمکن برای پرداخت نفقه را نداشته باشد، مادر باید نفقه فرزند را بدهد. اگر مادر هم نفقه را به دلیل عدم تمکن مالی پرداخت نکند یا اصلا مادر زنده نباشد، اجداد و جدات مادری و جدات پدری به طور تساوی باید نفقه را پرداخت کنند. این امر در مورد پرداخت نفقه در خط عمودی نزولی بود.
در مورد پرداخت نفقه در خط عمودی صعودی نیز همین قانون گذار مقرر می کند چنانچه پدر توانایی پرداخت نفقه را نداشته باشد نفقه ابوین با رعایت الاقرب فالاقرب به عهده اولاد و اولاد اولاد است. در صورتی که اولاد نباشد، نوه مکلف به پرداخت نفقه است. البته این امر در فرضی است که اولاد نباشد یا اگر هست توانایی پرداخت نفقه ندارد.
فرض کنید پدر یا مادری دارای سه فرزند هستند که همگی توانایی و استطاعت مالی را دارند. اما پدر و یا مادر دچار از کار افتادگی شدند و استطاعت مالی برای پرداخت هزینه های روزانه خود را ندارند. در واقع، او به هیچ وجه قادر نیست امور خود را رتق و فتق نماید. در چنین حالتی، شخص می تواند دادخواستی با عنوان مطالبه نفقه از فرزند بدهد و از فرزند یا فرزندان خود مطالبه نفقه نماید. هر چند باید ملائت و دارایی فرزند یا فرزندان برای دادگاه اثبات شود. البته این امکان وجود دارد که چند فرزند با هم و به طور تساوی نفقه ابوین خود را بپردازند.
نمونه دادخواست مطالبه نفقه از فرزند (1)
ریاست محترم شعبه ……………. مجتمع قضایی ……………. شهرستان ………………..
با سلام؛
احتراما موارد زیر را به استحضار حضرت عالی می رسانم:
اینجانب سالها است که به دلیل از کار افتادگی در اثر سانحه تصادف متاسفانه توانایی تحرک خود را از دست داده ام. شوربختانه هر چه در این سالها اندوخته بودم به دلیل پرداخت هزینه های گزاف جراحی های پی در پی و البته نا فرجام و خرید دارو و درمان های مختلف هدر رفت. بنابراین وفق ماده 1197 قانون مدنی ندار بوده و در وضعیت فعلی توانایی اشتغال به شغلی را ندارم. چه اینکه تقریبا از منظر حرکتی، فاقد هر گونه تحرک بوده و نمی توانم به وسیله اشتغال به شغلی وسیله امرار معاش خود را فراهم نمایم (مدارک پزشکی بنده به پیوست دادخواست می باشد).
در مقابل فرزند ذکور بنده، بسیار متمول بوده و دارای چندین منزل مسکونی و شغل درخور توجه همراه با حقوق ثابت است. اما به رغم مشاهده وضعیت اینجانب از پرداخت نفقه به بنده استنکاف می ورزد. لذا به موجب این دادخواست از شما عاجزانه تقاضامندم وفق مقررات 1197، 1200 و 1201 قانون مدنی حکم مقتضی در خصوص وضعیت بنده صادر نمایید.
با تقدیم احترامات فراوان
نمونه دادخواست مطالبه نفقه از فرزند (2):
ریاست محترم شعبه ……………. مجتمع قضایی ……………. شهرستان ………………..
با سلام؛
احتراما موارد زیر را خدمت محضر حضرت عالی معروض می دارم:
اینجانب از تاریخ 1382/03/5 به علت سکته مغزی دچار فلج اعضای بدن شدم و توانایی اداره امور خود به هیچ وجه ندارم. به دلیل سنگین بودن هزینه عمل جراحی تمام اندوخته بنده صرف جراحی شد و در حال حاضر هیچ پس اندازی ندارم. اما دارای دو فرزند هستم که هر کدام داری مشاغل پر درآمد و ثروتمند هستند. با وجود مشاهده وضعیت بنده از پرداخت نفقه به اینجانب خودداری می ورزند. حالیه با عنایت به مواد معنونه و با توجه به مادتین 1200 و 1201 درخواست رسیدگی و صدور حکم از محضر شما عایجناب مبنی بر پرداخت نفقه در خط عمودی صعودی مورد استدعا است.
با تشکر و تقدیم احترامات فراوان
آیا تعدیل نفقه از فرزند امکان پذیر است؟
ممکن است نفقه ای که مرجع قضایی برای ابوین در نظر می گیرد کفاف هزینه های آن ها را ندهد. از این رو، آن ها می توانند پس از طرح دادخواست مطالبه نفقه از فرزند دادخواست تعدیل نفقه را اقامه کنند. با طرح دادخواست تعدیل نفقه، دادگاه مجددا رسیدگی به عملی می آورد و در مبلغ دریافتی به عنوان نفقه تجدید نظر می کند. این امر بیشتر به این دلیل است که جامعه کنونی از منظر اقتصادی در حال گذار و تغییر و تحول است. بنابراین، نفقه ای که فرضا یک پدر و مادر در سال 1390 از فرزند خود اخذ می کردند، برای دوره حاضر جوابگوی هزینه ها نخواهد بود.
توجه: موارد ذکر شده در این دادخواست تمثیلی است. بنابراین، نگارش دادخواست با توجه به ارائه شرح حال هر شخص متفاوت خواهد بود.
وکلای موسسه ترنم عدالت با داشتن چندین سال سابقه در حوزه تنظیم قرارداد، لایحه، اظهارنامه، دادخواست و شکواییه شما را در رسیدن به حقوقتان یاری و مساعدت می نمایند. اکنون با ما تماس بگیرید.
برای دریافت وقت مشاوره حضوری و تلفنی به صفحه درخواست مشاوره و تماس با ما مراجعه کنید.