هر دعوایی دو طرف دارد: خواهان (یا خواهان ها) و خوانده (یا خواندگان). گاهی اوقات شرایطی در یک دعوا حادث می گردد که یکی از طرفین خواه خواهان باشد و خواه خوانده شخص ثالثی را به دعوا جلب می کند. به این کار جلب ثالث می گویند. کسی که به دادرسی جلب می گردد، جالب ثالث نام دارد و کسی که دیگری را به دادرسی جلب می کند مجلوب ثالث است. دادخواستی که مطرح می شود، دادخواست جلب ثالث نام دارد.
همان طور که از نام این تاسیس حقوقی پیداست شخصی که به دادرسی جلب می شود، هیچ تمایلی برای ورود به دعوا ندارد. این شخص از سوی طرفین به دادرسی جلب می شود. اما منظور از جلب، بازداشت شدن نیست. به کار بردن واژه جلب صرفا از این باب است که خودِ شخص قصدی برای ورود به دادرسی ندارد. این امر در حالی است که در دعوای ورود ثالث، شخص ثالث خودش به دلیل ذی نفع بودن به دادرسی وارد می شود. اما در دعوای جلب ثالث طرفین شخص ثالثی را به دادرسی می کشانند. در ادامه این نوشتار به موضوع جلب ثالث و طرح دادخواست جلب ثالث می پردازیم.
معنای جلب ثالث وفق مقررات قانون آیین دادرسی مدنی:
هر یک از اصحاب دعوا می توانند شخص ثالثی را به دعوا جلب کنند. جلب شخص ثالث از طریق هر یک از اصحاب و طرفین دعوا دعوا، برای اثبات حقانیت خواهان یا خوانده دعوا است. همان طور که فوقا نیز اشاره کردیم شخص ثالث هچ علاقه ای برای ورود به دادرسی ندارد. اما به این دلیل که اطراف دعوا تقاضای ورود او را کرده اند، به عنوان دعوا به دادرسی جلب می گردد.
مهلت زمان مقرر برای طرح دادخواست جلب ثالث:
به موجب قانون آیین دادرسی مدنی، هر یک از اصحاب دعوا تا پایان جلسه اول دادرسی باید دلایل خود مبنی بر اقامه دعوای جلب ثالث را ارائه دهند و ظرف سه روز پس از جلسه اول دادرسی، دادخواست جلب ثالث را به دادگاه تقدیم کنند. و الاّ دادگاه به موضوع جلب ثالث ترتیب اثر نمی دهد.
مثال برای جلب دادرسی:
برای تبیین بهتر دعوای جلب ثالث به ذکر سه مثال در این خصوص می پردازیم تا مطلب برای شما روشن شود:
مثال اول:
رضا مبلغی پول به حسن بدهکار است. او به جای اینکه پول را به حساب حسن بریزد، اشتباهی به حساب محمد واریز می کند. متاسفانه محمد از باز پس دادن وجه به حساب رضا امتناع می نماید. سپس، حسن به عنوان طلبکار دعوای مطالبه وجه را علیه رضا اقامه می کند. رضا برای اثبات حقانیت خود، محمد را به دادرسی جلب کند. چرا که به موجب مقررات قانون مدنی نیز، هر کس چیزی را عمدا یا اشتباها دریافت کند و مستحق آن نباشد، باید آن را به مالک برگرداند.
مثال دوم:
رضا مدت ها است که ملکی را تصرف کرده است. حسن ادعای مالکیت نسبت به آن ملک را دارد. ادله خود را نیز در دادگاه ارائه می کند. اکنون رضا مدعی است که ملک را از محمد خریده است. در اینجا رضا می تواند محمد را به دادرسی جلب کند تا هم دعوا حل و فصل گردد و هم اعتبار امر مختومه یابد (چرا که دیگر محمد نمی تواند ادعای مالکیت نسبت به ملک را نماید).
مثال سوم:
فرض کنید رضا و حسن خانه ای را به محمد فروختند. پس از وقوع معامله، رضا (یکی از فروشندگان) علیه محمد (خریدار) دعوایی مبنی بر مطالبه ثمن معامله اقامه می کند. محمد نیز حسن (یکی از فروشندگان) را به دادرسی جلب می نماید؛ چرا که محمد ثمن معامله را به حسن پرداخت کرده است. در این مثال محمد، جالب ثالث و حسن مجلوب ثالث هستند.
در فرضی که خوانده در جلسه دادرسی غایب باشد امکان جلب ثالث برای او وجود دارد؟
بله. در صورتی که خوانده در جلسه دادرسی شرکت نکند و وکیلی هم نفرستد و لایحه ای نیز قرار ندهد، می تواند همراه با اعتراض واخواهی جلب ثالث را نیز مطرح کند.
نکات دادخواست جلب ثالث:
1- تعداد نُسَخ دادخواست جلب ثالث به تعداد اصحاب دعوا به اضافه یک نسخه است.
2- دعوای جلب ثالث هم در مرحله بدوی و هم در مرحله تجدیدنظر قابل طرح است.
3- شخصی که به دادرسی جلب می گردد “مجلوب ثالث” نام دارد. در مقابل کسی که دیگری را به دادرسی جلب می کند “جالب ثالث” است.
4- چنانچه دادخواست جلب ثالث رد شود، همراه با حکم راجع به اصل دعوا قابل تجدیدنظر خواهی است.
5- جلب ثالث نباید باعث تاخیر در روند دادرسی شود. بنابراین، اگر دادگاه تشخیص دهد که طرح دعوای جلب ثالث برای تاخیر در روند رسیگی است، دعوای اصلی را از دعوای جلب ثالث تفکیک می کند.
6- کسی که به دادرسی جلب می گردد، شبیه خوانده است. بنابراین احکام راجع به خوانده در مورد او جاری است.
7- واژه “جلب” در دعوای جلب ثالث به معنای بازداشت نیست. بلکه صرفا کلمه ای برای نشان دادن این امر است که ثالث غرضی برای ورود به دعوای خواهان و خوانده ندارد. این اصحاب و طرفین دعوا هستند که خواستار جلب ثالث به دعوای خود می باشند.
نمونه دادخواست جلب ثالث:
در زیر به دو نمونه دادخواست جلب ثالث اشاره می کنیم:
نمونه اول:
ریاست محترم شعبه …….. مجتمع قضایی …………. شهرستان ……………..
با سلام و آرزوی سلامتی و بهروزی برای شما؛
اینجانب مالک ملکی واقع ……………………… به پلاک ثبتی ………….. فرعی از …………….. اصلی هستم. بنده، مدت مدیدی به دلایل کاری از ایران خارج بودم. پس از حدود ……. ماه/ سال که بازگشتم متاسفانه دریافتم ملک با مشخصات مارالذکر توسط آقا/خانم ……………….. تصرف شده است. ایشان مدعی هستند که در مورخه ………………….. ملک را از شخصی به نام ………………… خریداری نمودند. با توجه به سند مالکیت اینجانب که تمام عیار نشان دهنده مالکیت بنده است، تقاضای جلب آقا/ خانم ……………….. به عنوان ثالث به منظور روشن شدن موضوع دعوا را از محضر شما عالیجناب تقاضامندم. لطفا وفق مقرره ماده 135 قانون آیین دادرسی مدنی نسبت به جلب خوانده به دعوا اقدامات مقتضی را به عمل آورید.
نمونه دوم:
ریات محترم دادگاه ………………. شهرستان …………………
با سلام و عرض ادب و احترام:
اینجانب شرح ما وقع موضوع را به وکالت از موکل خود خدمت شما اشعار می دارم:
موکل بنده در تاریخ …………………… یک باب منزل مسکونی از فروشگان به نام های ……………….. و ……………….. خریداری کردند. یکی از فروشندگان (به نام ……..) راسا با موکل بنده وارد بحث و گفتگو شده و از او تقاضا کرده مبلغ ثمن معامله را به حساب او واریز نماید.
موکل اینجانب نیز به حساب اینکه هر دو فروشنده در جریان موضوع هستند، ثمن معامله را به حساب یکی از فروشندگان واریز می کند (سند فیش واریزی نیز موجود است).
حالیه، کاشف به عمل آمده که فروشندگان دیگر به هیچ وجه در جریان دریافت ثمن معامله نبوده است. بنابراین علیه موکل بنده دعوای مطالبه وجه ثمن را در همین شعبه اقامه می کند. به ادعای فروشنده او هیچ مبلغی به عنوان ثمن معامله از موکل بنده دریافت ننموده است. این در حالی است که موکل بنده با تمامی اسناد و مدارک اذعان می دارد که ثمن معامله را تمام و کمال به حساب یکی از فروشندگان واریز کرده است.
مع الوصف و با توجه به مواردی که فوقا خدمت شما اعلام نمودم، تقاضای جلب فروشنده به عنوان خوانده به دعوای مارالذکر از محضر شما مورد استدعا است. خواهشمندم نسبت به جلب ایشان دستور مقتضی صادر فرمایید.
نتیجه گیری مقاله
در طول جلسه دادرسی هر یک از اصحاب دعوا ممکن است نیاز ببینند که شخص ثالثی به دادرسی جلب گردد. چرا که اظهارات او می تواند در روند حل دعوا مثمر ثمر باشد. به این عمل جلب ثالث می گویند. کسی که دیگری را به دادرسی جلب می کند جالب ثالث و طرفی که به دادرسی جلب می شود مجلوب ثالث نام دارد. دادخواست جلب ثالث باید به تعداد اصحاب دعوا به اضافه یک نسخه باشد. همچنین جلب ثالث نباید به منظور تاخیر در روند رسیدگی به پرونده باشد. چرا که در صورتی که دادگاه تشخیص دهد جلب ثالث برای تاخیر در روند رسیگی به دعوا است، دادخواست جلب ثالث را از دادخواست اصلی تفکیک می کند.
جلب ثالث به معنای بازداشت شخص ثالث نیست. غرض قانون گذار از کاربرد کلمه جلب تفکیک آن از تاسیس ورود ثالث است. در دعوای ورود ثالث، خود شخص، به علت ذی تفع بودن در دعوا به دنبال وارد شدن به دادرسی است. اما جلب ثالث دقیقا عکس این مورد است. طرفین دعوا شخص ثالث را به دادرسی می کشانند. نکته درخور توجه که در متن نوشتار نیز به آن اشاره کردیم این است که دادخواست جلب ثالث حتما باید در مهلت مقرر در قانون اقامه شود. بنابراین، اصحاب یک دعوا هر زمان که بخواهند نمی توانند دادخواست جلب ثالث را اقامه کنند. کلام آخر اینکه جلب ثالث هم در مرحله بدوی و هم در مرحله تجدید نظر می تواند طرح گردد.
برای دریافت وقت مشاوره به صفحه درخواست مشاوره و تماس با ما مراجعه کنید.