اجرت المثل و نحله دو عنوان حقوقی برای حقوق خانواده هستند. این دو عنوان حقوقی زمانی مطرح می شوند که زن قصد طلاق و جدایی از همسر خود را داشته باشد. بسیاری از افراد تصور می کنند که نحله و اجرت المثل با یکدیگر مترادف هستند. اما باید توجه نمود که این دو عنوان حقوقی دارای تفاوت های زیادی با یکدیگر هستند که در مقاله زیر به بررسی تفاوت اجرت المثل با نحله می پردازیم.
اجرت المثل چیست؟
اجرت المثل به مبلغی اطلاق می شود که میزان آن را دادگاه معین می کند و با توجه به یک سری شرایط به زن از طرف مرد تعلق می گیرد. به عبارت دیگر اجرت المثل اجرت کارهایی است که یک زن در خانه مرد انجام می دهد. در حالیکه این کارها وظیفه شرعی او نمی باشد. اما به خاطر مهر و عاطفه، زن آنها را در خانه مرد انجام می دهد. مثل: خانه داری و تربیت فرزندان. در این صورت مرد باید اجرت کارهایی را که زن در خانه او انجام می دهد را بپردازد.
نکته: در صورتی که طلاق از طرف زن نباشد و تقاضای طلاق هم به خاطر انجام وظایف زن و اخلاق و رفتار او نباشد دادگاه این گونه عمل می کند:
1- اگر در دادگاه ثابت شود که زن کارهایی را که از لحاظ شرعی وظیفه او نبوده را به دستور مرد انجام می دهد دادگاه با توجه به نظر کارشناسی فرد را ملزم به پرداخت اجرت المثل می کند.
2- اگر زن نتواند ثابت کند که کارهایی را در منزل خود انجام می دهد به قصد عدم تبرع است. و اکنون اجرت المثل آن را می خواهد، در این صورت دادگاه مبلغی به عنوان نحله (بخشش، هدیه) به زن می دهد. به عبارتی می توان چنین گفت:
در صورتی که شرایط گرفتن اجرت المثل برای زن وجود نداشته باشد، می توان تقاضای نحله کرد.
تفاوت نحله و اجرت المثل چیست؟
در اجرت المثل وضعیت مالی مرد ملاک تعیین مبلغ نیست، بلکه با توجه به نظر کارشناسی حق الزحمه زن در امور خانه داری معلوم می شود. لکن در نحله، با توجه به وضعیت مالی مرد و زحمات زن، یک مبلغ تحت عنوان نحله تعیین می شود.
همچنین در نحله احتیاج به تعیین نظر کارشناسی نیست. بنابراین، فقط قاضی وظیفه دارد در وضع مالی مرد تحقیق کند تا بتواند مبلغ مناسبی را با توجه به زحمات زن تعیین کند.
نکات نحله و اجرت المثل:
از منظر قانونی در صورتی نحله به زن تعلق می گیرد که اجرت المثل تعلق نگرفته باشد. تعلق گرفتن یکی از این دو نوع در صورتی است که مرد خواهان طلاق باشد.
اگر زن وظایف خود را در خانه انجام بدهد ولی مرد به هر علتی بخواهد زن را طلاق بدهد. اجرت المثل به او می رسد. اما نحله بیشتر به معنای بخششی است که از طرف مرد به زن تعلق می گیرد.
نتیجه گیری مقاله
اجرت المثل و نحله دو عنوان حقوقی هستند که در زمان طلاق و جدایی بین زوجین مطرح می شوند. اجرت المثل مالی است که به زن در مقابل خدماتی که در خانه مرد و به دستور او انجام می دهد، بدون اینکه از منظر شرعی وظیفه ای بر عهده او باشد. در اجرت المثل زحمات زن و وضعیت او در نظر گرفته می شود. اما نحله نوعی بخشش است. نحله در زمانی مطرح می شود که زن نتواند اجرت المثل کارهایی که در منزل زوج انجام داده است را اثبات کند، در این صورت نحله به او تعلق می گیرد. برای تعلق نحله وضعیت مالی مرد در نظر گرفته می شود.