در دوران حاضر، پدیده کلونینگ یک پدیده چالش برانگیز در جهان است. علی رغم اینکه چندین دهه از پدیده شبیه سازی می گذرد، اما همچنان میان اندیشمندان فقه و حقوق تضاد فکری وجود دارد. به این معنا که برخی قائل به جواز و برخی قائل به عدم جواز پدیده شبیه سازی انسان هستند. در این مقاله به بررسی پدیده شبیه سازی انسان در قانون ایران و نظرات مهم پیرامون آن می پردازیم.
مفهوم پدیده شبیه سازی انسان
به دنبال پیشرفت در عرصه علم پزشکی و مطرح شدن موضوعاتی همچون رحم جایگزین، اهدای تخمک، اتانازی، شبیه سازی انسان و …امروزه مسئله شبیه سازی انسان کانون توجهات بسیاری را به خود جلب نموده است. واضح و آشکار است که پدیده شبیه سازی امری بسیار مهم است. چرا که از این طریق فرد می تواند همسان خود را به روشی غیر طبیعی و نه آن گونه که پروردگار تعیین کرده است، تولید کند. این امر اعتراضات زیادی را به دنبال داشته است. با این حال، مسئله شبیه سازی انسان را می توان نوعی تکامل و انقلاب در علم پزشکی مطرح نمود.
شبیه سازی یا کلونینگ یا همان استنساخ، یک واژه یونانی و به معنای رشد و جوانه زدن است. کلونینگ در علم زیست شناسی به معنای تکثیر موجود زنده بدون آمیزش جنسی است.
انواع شبیه سازی انسان
شبیه سازی انسان به دو نوع قابل تقسیم است:
1- شبیه سازی مولد یا انسانی:
در این روش، سلول تخم (که متشکل از سلول نر و ماده است) را در مرحله تقسیم به دو سلول تقسیم می کنند. در نتیجه دو انسان شبیه به هم تولید خواهد شد.
2- شبیه سازی درمانی یا پژوهشی:
در این روش به جای استفاده از یک سلول نر و یک سلول ماده و ایجاد یک موجود دیگر، تنها از یک سلول که معمولاً سلول ماده است، می گیرند. سپس یک سلول از یک عضو (مثلاً پوست) را داخل تخمک قرار می دهند. پس از آن تخمک مذکور را در یک جایی جاساز کرده و پس از تأمین کلسیم و … شخصی با همان ویژگی تولید خواهد شد.
شباهت میان دو فرد در تمامی صفات باطنی، ظاهری، احساسات و عواطف به چشم می خورد. شبیه سازی انسان در قانون ایران
پیشینه پدیده شبیه سازی انسان
تاریخچه شبیه سازی به دهه سوم از قرن بیستم برمی گردد. نخستین شبیه سازی در مورد گیاهان استفاده شد. سپس در سال 1993 عمل شبیه سازی را در مورد حیوانات نیز به کار بردند. توضیح آنکه در ایتالیا موفق به تولید گوساله هایی شدند که از پستان گاو شبیه سازی شده بودند. متعاقب آن در سال 1997 پروفسور ویلموت و همکارانش پدیده شبیه سازی را در مورد گوسفند استفاده کردند. پس از 200 تجربه ناموفق، سرانجام موفق به تولید گوسفندی به نام “دالّی” شدند. بعدها این روش در مورد سایر پستانداران مانند میمون نیز انجام شد. بالاخره در سال 2002 دکتر بریژیت تولد نخستین انسان شبیه سازی شده را اعلام کرد. این نوزاد دختر با استفاده از سلول پوست بدن زن 31 ساله آمریکایی به وجود آمد. اسم دختر را حوا گذاشتند. بنابراین، اثبات شد که تولد نوزادان از طریق شبیه سازی محال نیست. شبیه سازی انسان در قانون ایران
بررسی نظرات موافق و مخالف در مورد شبیه سازی انسان در قانون ایران
الف- بررسی نظرات موافقین پدیده شبیه سازی انسان:
1- با انجام پدیده شبیه سازی می توان تداعی و خاطره ای برای بازماندگان شخص فوت شده ایجاد کرد.
2- با انجام شبیه سازی می توان جفت های نازا را دارای فرزندهایی با ژن پدری یا مادری نمود.
3- با به کارگیری درست فناوری شبیه سازی انسان، می توان سلول های آسیب دیده را با تکثیر تجدید کرد.
ب- بررسی نظرات مخالفین پدیده شبیه سازی انسان:
1- عمل توالد باید از زاه زناشویی و ازدواج صورت بگیرد نه راه های غیر عرفی.
2- اگر از تولید انسان از طریق شبیه سازی جلوگیری نشود، پدیده قاچاق انسان به منظور تولید اعضای انسان گسترش می یابد.
3- ایجاد جامعه بدون هویت از مهمترین مشکلات پدیده شبیه سازی انسان است.
شبیه سازی انسان در قانون ایران
متأسفانه در قانون ایران پدیده شبیه سازی مردود است. چرا که یکی از مهمترین معضلات پدیده شبیه سازی گسترش و شیوع جرم است. توضیح آنکه دو فرد شبیه سازی شده دارای اثر انگشت یکسان هستند. از این رو، ممکن است فرد مرتکب جرم شود و به راحتی از چنگال قانون بگریزد. سپس عمل خودش را به فرد شبیه سازی شده نسبت دهد. بنابراین، حقوق و آزادی طرفین سلب خواهد شد. مضاف بر اینکه از دیدگاه فقهی تنها راه تولید انسان، از راه برقراری ارتباط زناشویی و ازدواج است نه طرق غیر متعارف دیگر.
نتیجه گیری مقاله
پدیده شبیه سازی انسان از پدیده های تقریباً نوظهور در علم پزشکی است. پیرامون پدیده شبیه سازی در ایران نظرات موافق و مخالف وجود دارد. البته در صورتی که پدیده شبیه سازی برای بازگرداندن عضو آسیب دیده به کار رود و سلول های را که آسیب دیده اند را تجدید کند، بسیار مفید است. اما چنانچه از پدیده شبیه سازی برای تولید انسان استفاده گردد، مورد اقبال فقها و حقوقدانان نیست.
برای دریافت وقت مشاوره حضوری و تلفنی با ما تماس بگیرید.
