پرداخت مهریه عندالاستطاعه

مهریه در یک تقسیم بندی کلی به مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه تقسیم می شود. همانطور که در مقالات پیشین گفتیم،  مهریه در واقع، حقی است که با وقوع عقد نکاح برای زن فراهم می شود. به موجب قانون به محض وقوع عقد نکاح زن حق مطالبه آن را دارد. بنابراین، پس پرداخت مهریه بر ذمه ی مرد قرار می گیرد. اما در رویه قضایی، مهریه چیزی به عنوان مهریه عندالاستطاعه وجود دارد. پرداخت مهریه عندالاستطاعه شرایطی دارد که در این مقاله به بررسی آن می پردازیم. 

مهریه عندالمطالبه:

مهریه مالی است که به محض وقوع عقد نکاح بر عهده مرد است تا آن را پرداخت کند. حتی زن در برخوداری از مهریه، از حق حبس برخودار است. به گونه ای که می تواند تا زمانی که مهریه به او تسلیم نشده، از تمکین عام و خاص در برابر مرد خودداری کند، بدون اینکه ناشزه باشد. این موضوع در ماده 1085 قانون مدنی بیان شده است. در فرضی که زن قصد مطالبه مهریه خود را داشته باشد، باید به دفتر ازدواجی و طلاقی که ازدواج در آن ثبت شده، مراجعه کند. سپس از طریق اداره ثبت اقدام به شناسایی و توقیف اموال زوج نماید. علی الاصول مهریه ای که بر ذمه شوهر قرار دارد، عند المطالبه است. به این معنا که زوجه هر زمان بخواهد می تواند آن را توقیف کند. برای مطالبه مهریه عندالمطالبه نیاز نیست زن توانایی و ملائت زوج برای پرداخت مهریه را اثبات نماید. اما در مهریه عندالاستطاعه قضیه متفاوت است. 

مهریه عندالاستطاعه به چه معنا است؟

مهریه عندالاستطاعه به این معنا است که چنانچه زن بخواهد مهریه خود را از شوهر مطالبه کند، باید اموال و دارایی همسر خود را معرفی نماید. چه اینکه، زوجه زمانی می تواند مهریه خود را از همسر بگیرد که از منظر قانونی اثبات کند مرد توانایی کافی برای پرداخت مهریه را دارد. مهریه تا 110 سکه تمام بهار آزادی عندالمطالبه و بیشتر از آن عند الاستطاعه است.

اگر مرد قصد طلاق همسر خود را داشته باشد تکلیف پرداخت مهریه عندالاستطاعه چیست؟

می دانیم که اگر مرد بخواهد همسر خود را طلاق دهد، باید حقوق مالی او را بپردازد. یکی از مهمترین حقوق مالی زن، مهریه اوست. در این خصوص به شرح مختصری از یک پرونده می پردازیم:

زوج تصمیم می گیرد که از همسر خود جدا شود. بنابراین، دادخواستی با موضوع طلاق به درخواست زوج مطرح می کند. دادگاه او را نیز محکوم به پرداخت حقوق مالی زوجه می کند. چرا که به موجب ماده 29 قانون حمایت خانواده پرداخت حقوق مالی زوجه بر عهده زوج است و مهریه زوجه 414 سکه تمام بهار آزادی بوده که زوج تعهد به پرداخت آن به صورت عندالاستطاعه کرده بود. همچنین، بر اساس استدلال دادگاه به موجب ماده 1082 قانون مدنی به محض عقد نکاح، خانم مالک مهریه می شود. بنابراین، با از بین رفتن رابطه ی زوجیت به درخواست زوج، مطمئنا زوجه مستحق دریافت مهریه خواهد بود.

اما، شرط “پرداخت مهریه عندالاستطاعه” شرطی است که در ضمن عقد نکاح آمده و تا زمان باقی بودن عقد نکاح این شرط میان طرفین برقرار است. پس، با طلاق رابطه ی زوجیت میان طرفین منحل می شود و موضوع استطاعت مالی زوج نیز از بین می رود.

ماده 29 قانون حمایت خانواده در این خصوص چنین مقرر می کند:

دادگاه ضمن رای خود با توجه به شروط ضمن عقد و مندرجات سند ازدواج، تکلیف جهیزیه، مهریه و نفقه زوجه، اطفال و حمل را معین و همچنین اجرت‌المثل ایام زوجیت طرفین مطابق تبصره ماده (۳۳۶) قانون مدنی تعیین و در مورد چگونگی حضانت و نگهداری اطفال و نحوه پرداخت هزینه‌های حضانت و نگهداری تصمیم مقتضی اتخاذ می‌کند. همچنین دادگاه باید با توجه به وابستگی عاطفی و مصلحت طفل، ترتیب، زمان و مکان ملاقات وی با پدر و مادر و سایر بستگان را تعیین کند. ثبت طلاق موکول به تادیه حقوق مالی زوجه است. طلاق درصورت رضایت زوجه یا صدور حکم قطعی دایر بر اعسار زوج یا تقسیط محکوم به نیز ثبت می‌شود. در هرحال، هرگاه زن بدون دریافت حقوق مذکور به ثبت طلاق رضایت دهد می‌تواند پس از ثبت طلاق برای دریافت این حقوق از طریق اجرای احکام دادگستری مطابق مقررات مربوط اقدام کند.

بنابراین با توجه به استدلال فوق می توان چنین گفت:

چنانچه در سند نکاح مهریه با عنوان مهریه عندالاستطاعه ذکر گردد، در فرضی که زوج قصد جدایی داشته باشد، موضوع استطاعت مالی او برای پرداخت مهریه نیز سالبه به انتفاء موضوع می شود. چه اینکه منظور از استطاعت زوج، زمانی است که رابطه زوجیت میان زوج و زوجه برقرار یا زوجه قصد طلاق و جدایی داشته باشد. چنانچه رابطه زوجیت با طرح دادخواست از جانب زوج، منحل گردد، دیگر استطاعت داشتن زوج برای پرداخت مهریه عندالاستطاعه محل اعتنا نیست. پس، می توان گفت، اگر زوج قصد ادامه زندگی مشترک را نداشته باشد، باید تمامی حقوق مالی زوجه از جمله مهریه را پرداخت نماید. حتی در صورتی که مهریه به صورت عندالاستطاعه درج گردد. 

نظر شما چیست؟ آیا شما با استدلال دادگاه موافقید؟

قبل از انجام هر امر حقوقی، حتما با وکیل متخصص در آن زمینه مشورت نمایید. گروه وکلای موسسه ترنم عدالت با سالها سابقه در امور حقوقی، کیفری، خانوادگی، امور حسبی، ملکی و … شما را در رسیدن به حقوقتان یاری و مساعدت می نماید. با ما تماس بگیرید.

نتیجه گیری مقاله:

به موجب قانون، زن به محض عقد نکاح مالک مهریه می شود. بنابراین، این تعهد بر ذمه ی زوج است که مهریه زن را بپردازد. اما، مهریه در رویه قضایی ما به دو نوع مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه تقسیم بندی می شود. مهریه عند المطالبه اصولا تا 110 سکه بهار آزادی را شامل می شود که نیازی به اثبات دارایی و ملائت شوهر برای پرداخت آن نیست. اما مهریه عندالاستطاعه به مهریه ای اطلاق می شود که زوجه برای اخذ ان باید توانایی و ملائت زوج برای پرداخت آن را در نزد مراجع قضایی اثبات نماید. معمولا مهریه بالایی 110 سکه تمام بهار آزادی در دسته مهریه عند الاستطاعه قرار می گیرد. نکته ای که باید به آن توجه نمود این است که در صورت طلاق از طرف زوج، برای دریافت مهریه عندالاستطاعه باید حقوق مالی زن تماما پرداخت شود. 

برای درخواست وقت مشاوره حضوری و یا تلفنی به صفحه درخواست مشاوره و تماس با ما مراجعه کنید.