سن قانونی ازدواج

می دانیم که ازدواج حقوق و تکالیف زیادی اعم از مالی و غیر مالی را به فرد بار می کند. از این رو، از منظر قانون گذار این امر مهم است که فرد به سن قانونی برای نکاح رسیده باشد. تا بتواند حقوق و تکالیفی که بر او بار شده را ایفاء کند. از این رو، قانون گذار در مواد 1041، 1043 و 1044 قانون مدنی به این موضوع پرداخته است. در این مقاله به بررسی و مطالعه قابلیت صحی برای ازدواج و سن قانونی ازدواج می پردازیم. سن قانونی ازدواج

قانون گذار چه سنی را معیار قانونی برای ازدواج در نظر گرفته است؟

از دیدگاه قانون گذار دختر پس از رسیدن به سن 13 سال تمام شمسی و پسر پس از رسیدن به سن 15 سال تمام شمسی می توانند ازدواج کنند. این موضوع در ماده 1041 قانون مدنی ذکر شده است. بنابراین، همانطور که ماده در مقام بیان است، نکاح دختر قبل از رسیدن به سن 13 سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به سن 15 سال تمام شمسی تنها و صرفا در دو فرض امکان پذیر است:

اول- ولی قهری (اعم از پدر و جدپدری) نسبت به چنین ازدواجی اذن و اجازه داده باشند.

دوم- دادگاه نیز تشخیص دهد که ازدواج به مصلحت آنها است.

ماده 1041 قانون مدنی چنین مقرر می کند:

عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن 13 سال تمام شمسی و پسر‌قبل از رسیدن به سن 15 سال تمام شمسی منوط است به اذن ولی به شرط رعایت‌مصلحت با تشخیص دادگاه صالح.

از این رو، اگر دو شرط مذکور در ماده رعایت نشوند، از دواج از نظر قانونی اعتباری ندارد.

آیا ازدواج دختر و پسر زیر 13 سال و 15 سال مجازاتی در بر دارد؟ سن قانونی ازدواج

بله. خوشبختانه قانون گذار این موضوع را جرم انگاری کرده است.

ماده 50 قانون حمایت خانواده در این خصوص چنین بیان می کند:

هرگاه مردی برخلاف مقررات ماده (۱۰۴۱) قانون مدنی ازدواج کند، به حبس تعزیری درجه شش محکوم می‌شود. هرگاه ازدواج مذکور به مواقعه منتهی به نقص عضو یا مرض دائم زن منجر گردد، زوج علاوه بر پرداخت دیه به حبس تعزیری درجه پنج و اگر به مواقعه منتهی به فوت زن منجر شود، زوج علاوه بر پرداخت دیه به حبس تعزیری درجه چهار محکوم می‌شود.
تبصره ـ هرگاه ولی قهری، مادر، سرپرست قانونی یا مسوول نگهداری و مراقبت و تربیت زوجه در ارتکاب جرم موضوع این ماده تاثیر مستقیم داشته باشند به حبس تعزیری درجه شش محکوم می‌شوند. این حکم در مورد عاقد نیز مقرر است.

متاسفانه در روزگار کنونی، شاهد ازدواج دختران کمتر از 13 سال و پسران کمتر از 15 سال هستیم. به عبارتی پدیده کودک همسری در جامعه به شدت رواج پیدا کرده است. در حالیکه  فاقد وجاهت قانونی است. این موضوع تنها به دلیل عرف غالب بر قانون در جامعه رواج پیدا کرده است. متاسفانه در برخی از مناطق کشور قانون توانایی رویارویی با عرف را ندارد.

• مطالب مرتبط: مقاله مجازات کودک همسری

آیا سن ازدواج دائم و موقت با یکدیگر متفاوت است؟

بنابر آنچه قانون گذار در ماده 1041 قانون مدنی ذکر کرده است تفاوتی میان سن ازدواج دائم و موقت نیست. به عبارت دیگر قانون گذار ذر صدر ماده کلمه” نکاح” را به طور عام اعم از نکاح دائم و نکاح موقت (صیغه) به کار برده است. بنابراین، برای ازدواج موقت یا صیغه هم دختر باید حداقل 13 سال تمام شمسی و پسر نیز باید حداقل 15 سال تمام شمسی داشته باشد.

بررسی مقوله اذن پدر و یا جد پدری برای صحت ازدواج سن قانونی ازدواج

سابقا قانون گذار در ماده 1042 قانون مدنی مقرره ویژه ای را وضع کرده بود که در سال 1370 به طور کلی ماده 1042 قانون مدنی حذف شد. این ماده چنین بیان می داشت:

بعد از رسيدن به سن 15 سال تمام نيز اناث نمي ‌توانند مادام كه به 18 سال تمام نرسيده‌ اند بدون اجازه ولي خود شوهر كنند.

به موجب این مقرره، پس از رسیدن به سن 18 سال تمام دختران اعم از اینکه باکره باشند یا نباشند می توانند بدون اذن پدر یا جد پدری ازدواج کنند. هر چند این ماده اکنون حذف شده است. قانون گذار در ماده 1043 توضیحات جالبی در مورد سن ازدواج دختره باکره و اجازه پدر بیان می کند.

اما ماده 1043 قانون مدنی چه می گوید؟ سن قانونی ازدواج

ماده 1043 بیان می کند:

نکاح دختر باکره اگرچه به سن بلوغ رسیده باشد موقوف به اجازه پدر یا جد پدر او است و هر گاه پدر یا جد پدری بدون علت موجه از دادن اجازه مضایقه کند اجازه او ساقط و در این صورت دختر می تواند با معرفی کامل مردی که می خواهد با او ازدواج نماید و شرایط نکاح و مهری که بین آنها قرار داده شده پس از اخذ اجازه از دادگاه مدنی خاص به دفتر ازدواج مراجعه و نسبت به ثبت ازدواج اقدام نماید.

به موجب این ماده دختر باکره حتی اگر به سن بلوغ رسیده باشد (سن بلوغ 9 سال تمام قمری است) باید با اجاره پدر یا جد پدری خود ازدواج کند. بنابراین، اگر بخواهیم ماده 1041 و 1043 قانون مدنی را با یکدیگر جمع کنیم، چنین نتیجه ای حاصل می شود:

1- نکاح دختر قبل از رسیدن به سن 13 سال تمام شمسی ممکن نیست. مگر با رعایت دو شرط:

اول- اذن پدر

دوم- رعایت مصلحت با تشخیص دادگاه.

2- نکاح دختر باکره قبل از رسیدن به سن بلوغ ( 9 سال تمام قمری) منوط به اذن پدر و جد پدری است.

تبصره ماده 1210 قانون مدنی: …تبصره ۱ (الحاقی ۱۳۷۰/۸/۱۴) – سن بلوغ در پسر پانزده سال تمام و در دختر نه سال تمام قمری است…

پس: سن قانونی ازدواج

دختر باکره بدون اجاره پدر و جد پدری نمی تواند ازدواج کند. اما این موضوع استثنائاتی دارد که در ادامه مقاله به آن اشاره می کنیم.

اما سوال این است دختری که بکارت خود را ازدست می دهد، اما با عمل ترمیم بکارت یا هایمنوپلاستی بکارت خود را ترمیم می کند چه حکمی متصور است؟

به نظر می رسد در چنین فرضی نیز اذن پدر یا جد پدری برای ازدواج ضروری است. هر چند قانون گذار به وضوح تکلیف این موضوع را مشخص نکرده است. اما چینین به ذهن می آید که بکارت ترمیم شده در حکم بکارت دختر است. بنابراین، اذن پدر یا جد پدری برای او نیاز است.

• مطالب مرتبط: مقاله هایمنوپلاستی در حقوق

حال اگر پدر و یا جد پدریاذن یا اجازه ندهند، تکلیف چیست؟

1- پدر و جد پدری با دلیل موجه و معتبر از دادن اجازه خودداری می کنند، در این صورت دختر نمی تواند ازدواج کند.

2- پدر یا جد پدری بدون دلیل موجه از دادن اجازه ممانعت می کنند، در این فرض دختر می تواند به دادگاه مراجعه کند و با حکم دادگاه خانواده ازدواج نماید.

نکته: دادگاه مدنی خاص مذکور در ماده 1043 جای خود را به دادگاه خانواده داده است. سن قانونی ازدواج

اگر پدر یا جد پدری در شهر یا کشور دیگر باشند و یا در جنگ باشند و امکان اجازه از آنها وجود نداشته باشد تکلیف چیست؟

در فرضی که: 1- پدر و یا جد پدری در حوزه دادگاه دیگر باشند و 2- امکان اجازه گرفتن از انها وجود نداشته باشد و 3- مهمتر از همه دختر احتیاج به ازدواج داشته باشد می تواند بدون اجازه پدر یا جد پدری ازدواج کند. البته این شرایط باید برای سر دفتر دفتر ازدواج و طلاق اثبات و احراز گردد.

نتیجه گیری مقاله

قانون گذار قابلیت صحی (صحت) برای ازدواج را به سن 13 سال تمام شمسی برای دختر و 15 سال تمام شمسی برای پسر منوط کرده است. اما دختران پس از رسیدن به سن بلوغ (9 سال تمام قمری) نیز باید برای ازدواج اجازه پدر و یا جد پدری را اخذ نمایند. البته منظور دختری است که تا کنون ازدواج نکرده و به اصطلاح باکره است. اگر دختری تمایل به ازدواج با شخصی داشته باشد اما پدر یا جد پدری بدون دلیل موجه از دادن اجاره خودداری کنند، می تواند با مراجعه به دادگاه اجازه خود را تحصیل نماید. همچنین اکر پدر یا جد پدری در محل حاضر نباشد، و یا امکان اجازه از آنها وجود نداشته باشد و دختر نیز احتیاج به ازدواج داشته باشد می تواند ازدواج کند. سن قانونی ازدواج

النهایه نکته مهم دیگر آن است که ازدواج دختر قبل از رسیدن به سن 13 سال و پسر قبل از رسیدن به سن 15 سال تمام شمسی منوط به اذن ولی و تشخیص مصلحت توسط دادگاه صالح است.سن قانونی ازدواج

برای دریافت وقت مشاوره حضوری و یا تلفنی به صفحه درخواست مشاوره مراجعه کنید.