دادگاه به منظور رسیدگی به دعوا یک جلسه دادرسی تشکیل می دهد. در جلسه دادرسی خواهان و خوانده و وکلای آنها و شهود و مطلعین (در صورت نیاز) باید حضور داشته باشند. چه اینکه قاضی به استناد دفاعیات آنها رای مقتضی را صادر می نماید. البته در برخی شرایط امکان ارسال لایحه نیز برای دادگاه وجود دارد. جلسات دادرسی باید تابع قوانینی باشند که در قانون آیین دادرسی مدنی بیان شده است. در این مقاله به موضوع مقررات جلسه دادرسی در دادگاه می پردازیم.
آیا لازم است که اصحاب دعوا شخصا در جلسه دادرسی حاضر باشند؟
خواهان باید در جلسه دادرسی حاضر باشد. چرا که او دعوا را اقامه کرده است. بنابراین باید در جلسه حاضر گردد و دفاعیات خود را اظهار کند. اما در برخی مواقع این امکان برای اصحاب دعوا وجود دارد که خودشان در جلسه دادرسی حاضر نشوند و به جای خود وکیل بفرستند و یا اینکه لایحه به دادگاه ارسال کنند. توجه کنید اگر خوانده در جلسه دادرسی حاضر نشود و وکیل نیز نفرستد و لایحه ای ارسال نکند، حکم به صورت غیابی صادر می شود. در این صورت خوانده می تواند از حکم اصداری واخواهی کند.
گاهی ممکن است دادگاه حضور شخص را الزامی بداند. این امر در مواقعی پیش می آید که دادگاه بدون استماع اظهارات شخص نمی تواند رای صادر کند. در این صورت دادگاه از طرف دعوا می خواهد که در جلسه دادرسی حاضر شود.
اگر هیچ یک از اصحاب دعوا به منظور ادای توضیح حاضر نشوند و دادگاه نتواند رای صادر کند، دادخواست ابطال خواهد شد.
تکالیف خواهان در جلسه دادرسی چیست؟
1- چنانچه خواهان در دعوا به مواردی همچون اسناد (اعم از رسمی و عادی) استناد کرده باشد؛ باید اصول اسناد خود (نه کپی و رونوشت) را به همراه داشته باشد.
2- چنانچه خواهان نتواند در جلسه دادرسی حاضر شود، باید اصول اسناد را توسط وکیل یا نماینده خود برای قاضی دادگاه ارسال نماید.
3- خواهان در تمامی مراحل دادرسی می تواند خواسته خود را کم کند. اما چنانچه خواهان بخواهد خواسته خود را تغییر دهد و یا موردی را به آن اضافه کند مستلزم طرح دادخواست تازه است. فرض کنید الف دعوایی علیه ب مطرح می کند. خواسته الف مطالبه ثمن و خسارات و غرامات وارده به اوست. در اثنای دادرسی الف از مطالبه خسارت منصرف می شود. در اینجا الف خواسته خود را کم کرده است که این امر نیازی به اعلام به دادگاه ندارد. اما اگر الف بخواهد موردی را به خواسته خود اضافه کند (مثلا مطالبه خسارات دادرسی و حق الوکله وکیل و خسارات تاخیر تادیه) در این صورت باید دادگاه را تا پایان جلسه اول دادرسی از افزایش خواسته خود و تغییر نحوه دعوا مطلع نماید. البته تغییر دعوا و یا افزودن به دعوا در صورتی پذیرفته می شود که با دعوای مطرح شده منشا واحدی داشته باشد.
4- اگر خواهان به سند عادی استناد می کند و سند عادی مورد انکار یا تردید واقع شود، دعوای خواهان در آن خصوص ابطال می گردد.
تکالیف خوانده در جلسه دادرسی چیست؟
بر خلاف خواهان، خوانده می تواند اصل و یا رونوشت اسناد خود را ارائه دهد. بنابراین، الزامی برای ارائه اصل سند برای او وجود ندارد. گاهی ممکن است دسترسی خوانده به اسناد مستلزم اعطای وقت و فرصت از سوی دادگاه باشد. در این خصوص دادگاه تصمیم گیری می کند که آیا به او مهلتی اعطا کند یا خیر. این امر تا حد زیادی بستگی به این موضوع دارد که دادگاه درخواست خوانده را مقرون به صحت بداند.
چنانچه خوانده به سند عادی استناد کند و این سند از سوی خواهان مورد انکار یا تردید واقع شود، سند عادی از عِداد دلایل خوانده خارج می گردد.
نکات مهم جلسه دادرسی:
1- دادگاه می تواند جلسه دادرسی را با رضایت طرفین فقط برای یک بار به تاخیر بیندازد.
2- گاهی ممکن است اتفاقی رخ دهد و جلسه دادرسی در موعد مقرر برگزار نگردد. در این صورت نزدیکترین مهلت برای برگزاری جلسه دادرسی تعیین خواهد شد. اگر جلسه دادرسی به دلیلی که مربوط به طرفین نیست برگزار نشود، دادگاه حداکثر ظرف دو ماه باید جلسه دادرسی را برگزار کند.
3- ممکن است چند دعوا در شعب مختلف یک دادگاه مطرح شوند. چنانچه تمامی دعاوی با یکدیگر ارتباط داشته باشند، دادگاه به تمامی آنها در یک شعبه رسیدگی می کند. فرض کنید الف علیه ب تقاضای تمکین می کند و ب نیز دادخواست مطالبه نفقه را علیه الف مطرح کرده است. در این صورت اگر هر کدام از طرفین به دادکاه اطلاع دهند، به تمام آن دعاوی در یک شعبه رسیگی خواهد شد.
چنانچه اشخاص در جلسه دادرسی اختلال ایجاد کنند قاضی چه اقدامی می تواند انجام دهد؟
در فرضی که هر شخصی اعم از اصحاب دعوا و یا شهود در جلسه دادرسی اختلال ایجاد کنند، دادگاه می تواند دستور بازداشت آنها را صادر کند. در صورتی که هر یک از اصحاب دعوا یا وکیل آنها موجب اختلال در نظم دادگاه شوند، به حبس از یک روز تا پنج روز محکوم می شوند. اما اگر کسی به جز اصحاب دعوا (شهود و یا مطلعین و یا کسانی که حاضر در دادگاه هستند) باعث اختلال در نظر دادگاه شوند، به حبس تا 24 ساعت محکوم می شوند.
در چه مواقعی لازم است عین اظهارات اصحاب دعوا نگاشته شود؟
1 – وقتی که بیان یکی از آنان مشتمل بر اقرار باشد.
2 – وقتی که یکی از اصحاب دعوا بخواهد از اظهارات طرف دیگر استفاده نماید.
3 – در صورتی که دادگاه به جهتی درج عین عبارت را لازم بداند.
نتیجه گیری مقاله
اطراف دعوا خواهان و خوانده هستند که باید مقررات جلسه دادرسی را همانطور که در قانون آیین دادرسی ذکر شده است، رعایت کنند. خواهان حتما باید اصول اسناد خود را به همراه داشته باشد. در غیر این صورت دعوای او رد می شود. اما خوانده می تواند اصل یا رونوشت و یا کپی اسناد را به دادگاه ارائه کند. اصحاب دعوا می توانند به جای شرکت در جلسه دادرسی وکیل بگیرند و یا لایحه ارسال دارند. اما گاهی پیش می آید که قاضی حضور اصحاب دعوا را لازم می داند. در این صورت شخصا باید در دادگاه حاضر شوند و ادای توضیح نمایند.
برای دریافت وقت مشاوره حضوری و یا تلفنی به صفحه درخواست مشاوره و تماس با ما مراجعه کنید.
