اگر زن از مرد تمکین نکند، مرد می تواند از دادگاه تقاضای ازدواج مجدد نماید. اما برای دادن مجوز به منظور ازدواج مجدد مرد، تنها حکم عدم تمکین زن کافی نیست. بلکه، مرد باید از منظر مالی تمکن کافی برای اداره دو زندگی را داشته باشد. بنابراین، نیاز است که تمکن مالی مرد نیز توسط مرجع قضایی اثبات شود. این امر در حالی است که بسیاری از اشخاص تصور می کنند صرف عدم تمکین همسر اول، مجوز لازم و کافی برای ازدواج دوم مرد است. در این مقاله به موضوع تمکن مالی مرد برای ازدواج مجدد و شرایط احراز آن توسط مرجع قضایی می پردازیم.
عدم تمکین زن از مرد:
به محض وقوع عقد نکاح، زن باید از مرد تمکین کند. همانطور که در مقالات قبلی گفتیم، تمکین در یک تقسیم بندی کلی به تمکین عام و تمکین خاص قابل تقسیم بندی است. منظور از تمکین عام، بودن زن با مرد در منزل مشترک، عدم خروج از منزل بدون اجازه شوهر، حسن معاشرت و … است. در مقابل، تمکین خاص، به معنای برقراری رابطه ی زناشویی میان زن و مرد است. حال، اگر مرد بتواند در نزد مراجع قضایی اثبات نماید که زن منزل مشترک را ترک کرده یا از برقراری ارتباط با او امتناع می کند، می تواند حکم عدم تمکین زن را دریافت کند. اما سوال این است آیا تمکن مرد برای ازدواج مجدد لازم است یا خیر؟ در ادامه نوشتار به بررسی این موضوع می پردازیم.
عواقب حکم عدم تمکین زن:
اگر برای دادگاه این موضوع محرز گردد که زن از شوهر خود تمکین نمی کند، ناشزه شناخته می شود و مستحق نفقه نیست. همچنین با صدور حکم مبنی بر عدم تمکین زن، راه برای ازدواج مجدد مرد هموار می شود. اما سوال اینجاست:
آیا صرف صدور حکم عدم تمکین برای ازدواج مجدد مرد کافیست یا تمکم مرد برای ازدواج مجدد نیز باید ثابت شود؟
به منظور صادر شدن، حکم ازدواج مجدد، تمکین نکردن خانم شرط لازم است، اما کافی نیست. چه اینکه احراز توانایی مالی آقا برای اداره دو همسر و زندگی شرط کافی خواهد بود. در صورت اثبات عدم تمکن مرد، با ازدواج مجدد آقا موافقت نمی شود. پس اثبات تمکن مالی مرد برای ازدواج مجدد لازم است.
بررسی دادنامه شماره 9109970220201838 مورخ 1391/10/04 صادر ه از شعبه 230 دادگاه خانواده تهران:
آقای (م.م)، به طرفیت همسرش دادخواستی به خواسته ازدواج مجدد به علت عدم تمکین مطرح می کند. دادگاه بدوی با توجه به محتویات پرونده و اینکه خانم ملزم به تمکین از همسرش شده است. و خانم علی رغم حکم صادر شده، اقدامی جهت تمکین انجام نداده است، خواسته ی آقا را مسلم دانسته و مستند به ماده 16 قانون حمایت خانواده به آقا اجازه می دهد که یک بار دیگر به صورا دائمی ازدواج نماید. تمکن مرد برای ازدواج مجدد
ماده 16 قانون حمایت خانواده مصوب سال 1353 در مورد تمکن مالی مرد برای ازدواج مجدد چنین مقرر می کند:
مرد نمی‌تواند با داشتن زن همسر دوم اختیار کند مگر در موارد زیر:
1 – رضایت همسر اول.
2 – عدم قدرت همسر اول به ایفای وظایف زناشویی.
3 – عدم تمکین زن از شوهر.
4 – ابتلاء زن به جنون یا امراض صعب‌العلاج موضوع بندهای 5 و 6 ماده 8.
5 – محکومیت زن وفق بند 8 ماده 8.
6 – ابتلاء زن به هر گونه اعتیاد مضر برابر بند 9 ماده 8.
7 – ترک زندگی خانوادگی از طرف زن.
8 – عقیم بودن زن.
9 – غایب مفقودالاثر شدن زن برابر بند 14 ماده 8.
در ادامه خانم به رای دادگاه بدوی اعتراض می کند و پرونده به شعبه دو دادگاه تجدیدنظر استان تهران ارجاع می شود. شعبه تجدیدنظر اعتراض خانم را وارد دانسته و بیان می کند هر چند طبق ماده 16 قانون حمایت خانواده عدم تمکین خانم از شرایط لازم برای ازدواج مجدد مرد است. اما این شرط کافی نیست. چرا که در ماده 17 همان قانون، علاوه بر بندهای نه گانه ماده 16، شرط کافی برای تجویز ازدواج مجدد را احراز شرایط و توانایی مالی مرد دانسته است. اما در پرونده مورد اشاره، مرد توانایی و استطاعت کافی و تمکن مالی برای ازدواج مجدد به منظور اداره دو زندگی مستقل را ندارد. بنابراین، خواسته زوج رد شد.
ماده 16 قانون حمایت خانواده مصوب سال 1353 چنین بیان می کند:
متقاضی باید تقاضانامه‌ای در دو نسخه به دادگاه تسلیم و علل و دلایل تقاضای خود را در آن قید نماید.
یک نسخه از تقاضانامه ضمن تعیین وقت رسیدگی به همسر او ابلاغ خواهد شد. دادگاه با انجام اقدامات ضروری و در صورت امکان تحقیق از زن فعلی و احراز توانایی مالی مرد و اجرای عدالت در مورد بند یک ماده 16 اجازه اختیار‌همسر جدید خواهد داد. به هر حال در تمام موارد مذکور این حق برای همسر اول باقی است که اگر به خواهد گواهی عدم امکان سازش از دادگاه به نماید. هرگاه مردی با داشتن همسر بدون تحصیل اجازه از دادگاه مبادرت به ازدواج نماید به حبس جنحه‌ای از شش ماه تا یک سال محکوم خواهد شد همین‌مجازات مقرر است برای عاقد و سردفتر ازدواج و زن جدید که عالم به ازدواج سابق مرد باشند. در صورت گذشت همسر اولی تعقیب کیفری یا اجرای مجازات فقط درباره مرد و زن جدید موقوف خواهد شد.
در این ماده حرفی از تمکن مالی مرد برای ازدواج مجدد نیست.
نمونه دادخواست تقاضای ازدواج مجدد از سوی مرد
خواهان: زوج
خوانده: زوجه
دلایل و منضمات: سند نکاح شماره ………….. و دادنامه عدم تمکین زوجه
ریاست محترم شعبه …….. مجتمع قضایی ………………
با سلام؛
احتراما موارد زیر را جهت تشحیذ ذهن حضرتعالی معروض می نمایم:
اینجانب در مورخه …………….. با خوانده محترم دعوا عقد ازدواج دائم در دفترخانه شماره ………….. شهرستان ……………….. منعقد نمودم (پیوست اول). متاسفانه، زوجه در مورخه ……………………. بدون دلیل موجه منزل مشترک را تر ک کردند و به خانه پدرشان مراجعت نمودند. بنده نیز بارها از طریق مراجعه تلفنی و حضوری از ایشان خواستم تا به منزل مشترک جهت تداوم زندگی زناشویی بازگردد؛ اما متاسفانه ایشان هر بار به دلایل واهی شروع به نزاع و مشاجره با بنده می کردند. سرانجام اینجانب در مورخه …………….. دعوای الزام به تمکین را علیه خوانده دعوا مطرح ساختم و قطعی قطعی به نفع بنده صادر گردید (پیوست دوم). پس از قطعیت حکم نیز خوانده هیچ اقدامی جهت بازگشت به منزل مشترک انجام نداده اند.
علیهذا، با توجه به اینکه اینجانب در عسر و حرج به سر می برم و از منظر مالی نیز از توانایی مکفی جهت اداره زندگی برخودارم، نظر به مواد 15 و 16 قانون حمایت خانواده مصوب سال 1353، صدور حکم مبنی بر درخواست ازدواج مجدد از محضر شما عالیجناب مورد استدعا است.
با تقدیم احترمات فراوان
نتیجه گیری مقاله
هر چند باور عمومی بر این است که صرف داشتن حکم عدم تمکین زن، مجوزیبرای ازدواج مجدد مرد می شود. اما در عمل تمکن مالی مرد برای ازدواج مجدد به منظور اداره دو زندگی مستقل، از اهمیت بسزایی برخودار است. به گونه ای که اگر دادگاه استطاعت و توانایی مالی مرد، برای اداره دو زندگی را احراز نکند، درخواست ازدواج مجدد او رد خواهد شد. این موضوع به صراحت در ماده 16 قانون حمایت خانواده مصوب سال 1353 ذکر شده است.
نظر شما در خصوص وجود شرط تمکن مالی مرد برای ازدواج مجدد چیست؟ نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
قبل از انجام هر گونه امر حقوقی، حتما با وکیل متخصص در آن حوزه مشورت نمایید. گروه وکلای موسسه ترنم عدالت با سالها سابقه در امور حقوقی، کیفری، خانوادگیف ثبتیف امور حسبی، و … شما را تا زمان رسیدن به حقوقتان یاری و مساعدت می نمایند. با ما تماس بگیرید.
برای دریافت وقت مشاوره حضوری و یا تلفنی به صفحه درخواست مشاوره و تماس با ما مراجعه کنید.