در قانون آیین دادرسی کیفری این امکان وجود دارد که علاوه بر صدور قرار تامین برای متهم، قرار نظارت قضایی نیز صادر می شود. صدور قرار نظارت قضایی در مرحله دادسرا با بازپرس و در مرحله دادگاه با قاضی دادگاه است. اما الزامی برای صدور این قرار از سوی بازپرس وجود ندارد. چرا که قانون گذار در متن ماده 247 از عبارت: “بازپرس می تواند…” استفاده است. به این معنا که بازپرس مخیر در صدور یا عدم صدور این دستورات است. در این مقاله با انواع قرارهای نظارت قضایی آشنا می شویم.
نکته: از آنجایی که قرار تامین کیفری و قرار نظارت قضایی همپوشانی زیادی با هم دارند. توصیه می شود این دو مقاله با هم خوانده شوند.
انواع قرار نظارت قضایی شامل چه مواردی می شود؟انواع قرارهای نظارت قضایی
قرار نظارت قضایی مجموعه ای از دستورات است که توسط بازپرس، در فرضی که بازپرس لازم بداند صادر می شود. البته گاهی ممکن است این قرارها در مرحله دادگاه نیز صادر شوند. این دستورات عبارتند از:
الف- معرفی نوبهای خود به مراکز یا نهادهای تعیین شده توسط بازپرس
ب – منع رانندگی با وسایل نقلیه موتوری
پ- منع اشتغال به فعالیت‌های مرتبط با جرم ارتکابی
ت – ممنوعیت از نگهداری سلاح دارای مجوز
ث – ممنوعیت خروج از کشور.
آیا امکان اعتراض به قرار نظارت قضایی وجود دارد؟انواع قرارهای نظارت قضایی
بله. متهم می تواند به این قرارها اعتراض کند. فرض کنید الف به موجب دستور بازپرس، به ممنوعیت از خروج از کشور (به عنوان یک قرار نظارت قضایی) محکوم شده است. این امکان برای الف وجود دارد که ظرف مدت ده روز از تاریخ ابلاغ به این قرار اعتراض کند. مرجع صالح برای رسیدگی به اعتراض دادگاه است. چنانچه قرار نظارت قضایی در مرحله دادگاه برای محکوم صادر شده باشد محکوم می تواند ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ در دادگاه تجدید نظر استان به این قرار اعتراض نماید.
مدت ممنوع الخروجی چقدر است؟انواع قرارهای نظارت قضایی
قانون گذار مدت شش ماه را برای ممنوع الخروجی در نظر گرفته است. بنابراین، زمانی که مدت شش ماه منقضی شود، خود به خود این قرار نیز لغو می شود. البته امکان تمدید ممنوع الخروجی نیز وجود دارد.
نکات قرار نظارت قضایی:انواع قرارهای نظارت قضایی
1- قرار نظارت قضایی همچون قرار تامین کیفری باید مستند و مستدل و با توجه به شدت جرم، ادله جرم، سابقع متهم، وضعیت جسمانی و روحی، حیثیت و شخصیت متهم و … صادر شود.
2- چنانچه بازپرس دستوری مبنی بر عدم استفاده از سلاح دارای مجوز صادر کرد، متهم موظف است سلاح و پروانه آن را به یکی از محل های نگهداری سلاح تحویل دهد.
3- چنانچه متهم یا محکوم علیه در مدتی که قرار نظارت قضایی برای او صادر شده، به طور مرتب حاضر شود، با شروع به مجازات و یا صدور قرار منع و موقوفی تعقیب و یا تعلیق اجرای مجازات و مختومه شدن پرونده، قرار تامین و نظارت قضایی لغو می شود.
4- اگر متهم دستورات مندرج در قرار نظارت قضایی را انجام دهد، دادستان می تواند از دادگاه تقاضای تخفیف مجازات را بنماید.
5- اگر متهم از دستورات مندرج در قرار نظارت قضایی سرپیچی کند، قرار نظارت لغو و قرار تامین کیفری صادر می شود.
اگر شخصی در مرحله دادسرا بازداشت شود و سپس حکم بر برائت او در دادگاه صادر شود، آیا امکان مطالبه خسارت برای او وجود دارد؟انواع قرارهای نظارت قضایی
بله. شخص تبرئه شده می تواند مطالبه خسارت ایام بازداشت را بنماید. روند این امر به این شکل است که شخص پس از صدور رای قطعی به کمیسیون سه نفره ای متشکل از قضات دادگاه تجدیدنظر به انتخاب رئیس قوه قضاییه مراجعه می کند. در صورت احراز شرایط، کمیسیون رای به پرداخت خسارت می دهد. در غیر این صورت درخواسیت شخص رد می شود. اما شخص مجددا می تواند ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ، اعتراض خود را به کمیسیون ملی جبران خسارت متشکل از رئیس دیوان عالی کشور و یا یکی از معاونان او و دو نقر از قضات دیوان عالی کشور تقدیم کند. رای این کمیسیون قطعی و غیر قابل اعتراض است.
در موارد زیر، فرد بازداشت شده، مستحق دریافت خسارت نیست:انواع قرارهای نظارت قضایی
الف- بازداشت شخص، ناشی از خودداری در ارائه اسناد، مدارک و ادله بی‌گناهی خود باشد.
ب- به منظور فراری دادن مرتکب جرم، خود را در مظان اتهام و بازداشت قرار داده باشد.
پ- به هر جهتی به ناحق موجبات بازداشت خود را فراهم آورده باشد.
ت- همزمان به علت قانونی دیگر بازداشت باشد.
نتیجه گیری مقاله انواع قرارهای نظارت قضایی
قرارهای نظارت قضایی دستوراتی هستند که بازپرس می تواند (مخیر است)، آن ها را صادر کند. در هنگام صدور قرار نظارت قضایی باید به نوع جرم، دت جرم ارتمابی، ادله جرم، سابقه متهم، وضعیت جسمی و روحی و حیثثیت متهم توجه کرد. قرار نظارت قضایی همچون قرار تامین کیفری باید مستدل و مستند باشد. اگر شخص متهم تمام دستورات مندرج در قرار نظارت قضایی را انجام دهد، دادستان می تواند از دادگاه تقاضای تخفیف در مجازات او را بنماید. اما در صورت سرپیچی از دستورات مندرج در قرار نظارت قضایی، قرار نظارت لغو و قرار تامین صادر می شود.
قبل از حضور در دادسرا و یا دادگاه حتما با وکیل یا مشاور حقوقی مشورت نمایید.
برای دریافت وقت مشاوره حضوری و یا تلفنی به صفحه درخواست مشاوره و تماس با ما مراجعه کنید.
