آپاترید (apartide) یا بی تابعیتی وضعیت فردی استکه تابعیت هیچ دولتی را نداشته باشد. تابعیت به معنای رابطه ای سیاسی – حقوقی با دولت متبوع خود است. فرد بی تابعیت یا آپاترید هیچ گونه رابطه سیاسی- حقوقی با هیچ دولتی ندارد. در این مقاله به موضوع آپاترید یا بی تابعیتی، علل پیدایش آن و عواقب بی تابعتی یا آپاترید خواهیم پرداخت. آپاترید چیست
آپاترید چیست؟
این امر به وضعیت فردی اطلاق می شود که با هیچ دولتی ارتباطی ندارد. در واقع، آپاترید یا بی تابعیتی موجب می شود فرد رابطه سیاسی- حقوقی با با هیچ دولتی برقرار نکند. آپاترید چیست
علل به وجود آمدن بی تابعیتی چیست؟
مهمترین علل و عوامل به وجود آمدن بی تابعیتی عبارتند از:
1- پناهندگی:
گاهی فرد به سودای پناهندگی تابعیت کشور خود را از دست می دهد. اما تابعیت کشور دیگر نمی تواند به دست بیاورد. آپاترید چیست
2- ترک تابعیت:
در برخی مواقع، فرد پس از ترک تابعیت قصد تحصیل تابعیت کشور را می کند. در این فرض، فرد بی تابعیت می ماند.
3- سلب تابعیت به عنوان مجازات: آپاترید چیست
در گذشته میان دولت ها رسم بود که دولت ها در صورت وقوع برخی رفتارها تابعیت خود را از تبعه سلب می کنند. این رفتارها عبارتند از:
- ترک تابعیت برای فرار از خدمت
- ترک تابعیت کشر بدون گرفتن مجوزهای لازم
- به خدمت نیروهای خارجی کشور دیگر درآمدن.
4- بی تابعیتی از بدو تولد: آپاترید چیست
در برخی از کشورها تابعیت بر اساس سیستم خاک و در برخی دیگر از کشورها تابعیت بر اساس سیستم خون است. گاهی فردی در کشوری به دنیا می آید، که تابع سیستم خون است. اما دولت متبوع پدر و مادر تابعیت را بر اساس سیستم خاک می پذیرند. در نتیجه طفلی که متولد می شود نمی تواند تابعیت هیچ کشوری را داشته باشد. بنابراین افراد آپاترید بی تابعیت می ماند.
5- بی تابعیتی حاصل از ازدواج:
اگر زنی با مرد خارجی ازدواج کند، ممکن است، به موجب قانون، کشور متبوع زن، تابعیت زن را از او سلب می کند. حال ممکن است دولت متبوع مرد نیز، زن را به تابعیت خود در نیاورد. اینجاست که زن دچار بی تابعیتی یا آپاترید می شود.
6- بی تابعیتی ناشی از فرزندخواندگی:
گاهی دولت متبوع فرزند خوانده، چنین مقرر می کند که در صورت قبول فرد به فرزندخواندگی تابعیت از او سلب خواهد شد. حال ممکن است دولت متبوع فرزندخوانده خواه، فرد را به تابعیت خود نپذیرد. در این فرض، فرزندخوانده بی تابعیت می ماند.
عواقب یا توالی آپاترید چیست؟
از جمله، مهمترین عوارض بی تابعیتی این است که فرد بی تابعیت تحت حمایت دیپلماتیک هیچ کشوری نخواهد بود. بنابراین، حقوق فرد در صحنه بین المللی به راحتی ضایع خواهد شد. از این رو، فرد در بسیاری از جوانب زندگی خود دچار مشکل خواهد شد.
راه های جلوگیری از آپاترید چیست؟
1- جلوگیری از سلب تابعیت به عنوان مجازات.
2- جلوگیری از پناهنده شدن افراد.
3- وضع قوانین و معاهدات بین المللی.
مهمترین معاهدات بین المللی در زمینه آپاترید عبارتند از: آپاترید چیست
- قرارداد راجع به وضع پناهندگان مصوب 1951: به موجب این توافقنامه با افراد بی تابیعیت همچون آوارگان برخورد می شود.
- معاهده راجع به اشخاص بی تابعیت مصوب 1954: به موجب این معاهده، برای اشخاص بی تابعیت حقوق مانند سایر اتباع در نظر گرفته خواهد شد.
- دو طرح قراردادی کمیسیون حقوق بین الملل سازمان ملل متحد مصوب 1953: به موجب این دو طرح، هر گاه طفلی در کشوری متولد شود و به موجب قوانین تابعیت هیچ کشوری را نداشته باشد تابع دولت محل تولد خواهد بود. همچنین به موجب این طرح، هیچ تابعیت قبلی خود را از دست نمی دهد. مگر اینکه تابعیت جدیدی کسب کند.
نتیجه گیری مقاله
بی تابعیتی یا آپاترید به وضعیت فردی اطلاق می شود که تابع هیچ دولتی نیست. بی تابعیتی فرد را در شرایط نابه سامانی قرار می دهد. به گونه ای که از حمایت هیچ دولتی برخوردار نیست. از این رو، دولتها برای جلوگیری از بی تابعیتی اقدام به وضع قوانینی کرده اند از جمله وضع کنوانسیون ها و معاهدات مختلف و یا جلوگیری از مهاجرت و پناهندگی.
برای دریافت وقت مشاوره حضوری و تلفنی به صفحه درخواست مشاوره مراجعه کنید.
