سلب حق حضانت مادر

به موجب مقررات قانون مدنی حضانت حق و تکلیف ابوین (پدر و مادر) است. مسئله حضانت از ولایت کاملا جدا است. ولایت مختص پدر و جد پدری است و مربوط به اداره امور مالی طفل است. اما حضانت مربوط به نگهداری جسمانی از طفل می باشد. حضانت فرزند اعم از اینکه دختر باشد یا پسر تا سن هفت سالگی با مادر است. پس از آن حضانت دختر تا سن 9 سالگی با پدر و حضانت پسر تا سن 15 سالگی با پدر است. پس از سنین 9 و 15، خود فرزند تصمیم می گیرد که با چه کسی زندگی کند. اما مواردی وجود دارد که باعث سلب حضانت از پدر یا مادر می شوند. در این مقاله به موارد سلب حق حضانت مادر می پردازیم.

آیا داشتن رابطه نامشروع زن با فرد دیگر باعث سلب حق حضانت او می شود؟

برای پاسخ به این سوال نیاز است که پرونده حقوقی را بررسی نماییم:

خانمی علیه همسر خود دادخواستی به خواسته ی: 1- مطالبه نفقه معوقه و 2- صدور حکم به حضانت فرزند را طرح می نماید. در مقابل شوهر نیز علیه همسر خود دادخواست متقابلی اقامه می کند و نتیجه این می شود که به هر دو دادخواست در یک شعبه رسیدگی می گردد. در جلسه رسیدگی خانم ادعا می کند که همسرش او را به خانه راه نمی دهد. او درب خانه را جوش داده تا همسرش نتواند وارد شود. در مقابل نیز زوج ادعا می کند که همسرش چهار ماهه از خانه رفته و رابطه نامشروع داشته است.

•  بیشتر بخوانید: مقررات حضانت در قانون

اثبات رابطه نامشروع:

مرد به منظور اثبات رابطه نامشروع زوجه، رایی از دادگاه کیفری قم نشان می دهد که به موجب آن رای خانم به رابطه نامشروع در حد خلوت با نامحرم محکوم شده است. همچنین مجازات در نظر گرفته شده برای خانم شلاق تا 99 ضربه بود (ماده 637 قانون مجازات اسلامی).

اعلام رابطه نامشروع به عنوان دلیلی برای سلب حق حضانت مادر:

زوج با استناد به رابطه نامشروع که رای ان از دادگاه کیفری قم صادر شده ادعا می کند که زوجه صلاحیت برای حضانت طفل را ندارد. اما تصمیم دادگاه چیست؟

تصمیم دادگاه:

دادگاه با عنایت به ادله و اسناد و مدارکی که زوج ارائه می کند با درخواست طلاق موافقت می کند و حضانت فرزند چهار ساله را نیز به زوج می دهد. اما همه چیز به این دادگاه ختم نمی شود.

اعتراض زوجه در دادگاه تجدید نظر:

زوجه به رای اصداری اعتراض می کند و موضوع در دادگاه تجدید نظر مطرح می شود. در این دادگاه، قضات با بررسی تمامی جهات پرونده، حق حضانت طفل چهار ساله را به مادر اعطا می نمایند. اما باز هم همه چیز در اینجا خاتمه نمی یابد.

فرجام خواهی زوج از رای در دیوان عالی کشور:

زوج از آخرین فرصت اعتراض خود استفاده می کند و از رای اصداری در نزد دیوان عالی کشور اعتراض می کند. اما دیوان عالی کشور هم با نظر دادگاه تجدید نظر هم عقیده است و حضانت را به مادر اعطا می کند.

قسمتی از رای اصداری توسط دیوان عالی کشور:

” مطابق ماده 1169 اصلاحی قانون مدنی برای نگهداری و حضانت طفل تا سن هفت سالگی تمام مادر طفل دارای اولویت بوده و پس از آن حضانت طفل با پدر خواهد بود و در ما نحن فیه طفل مشترک طرفین در حال حاضر در سن چهار و نیم سالگی بوده و زوجه به عنوان مادر در نگهداری وی دارای اولویت است. دادگاه به رغم اینکه زوجه (مادر طفل) به اتهام داشتن رابطه نامشروع با مرد اجنبی محکوم گردیده مع هذا نگهداری و حضانت طفل مشترک را از طرف مادر با توجه به وضعیت سنی طفل به مصلحت طفل تشحیص داده است و فرجام خواه حق دارد که بعد از سن هفت سالگی طفل، فرزند مشترک را از مادر تحویل بگیرد و نسبت به نگهداری و حضانت وی اقدام نماید.

بنابراین، بر دادنامه فرجام خواسته در قسمت معترض عنه ایراد و اشکال موثر در تخدیش وارد نبوده و اعتراضات فرجام خواه هم به نحوی نیست که خدشه ای بر آن وارد کند و موجبات نقض آن را فراهم سازد. فلذا ضمن رد فرجام خواهی فرجام خواه مستندا به ماده 370 قانون آیین دادرسی مدنی دادنامه فرجام خواسته در قسمت معترض عنه ابرام می گردد”.

موارد سلب حق حضانت مادر و پدر طفل از دیدگاه قانون مدنی:

ماده 1173 اصلاحی قانون مدنی مصوب 1376/08/11 مواردی که باعث سلب حضانت از پدر یا مادر می شوند را به صورت تمثیلی چنین بیان می کند:

هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست، صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد، محکمه می‌تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضائی هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند، اتخاذ کند.
موارد ذیل از مصادیق عدم مواظبت و یا انحطاط اخلاقی هر یک از والدین است:
۱) اعتیاد زیان آور به الکل، مواد مخدر و قمار.
۲) اشتهار به فساد اخلاق و فحشاء.
۳) ابتلا به بیماریهای روانی با تشخیص پزشکی قانونی.
۴) سوء استفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد و فحشاء، تکدی گری و قاچاق.
۵) تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف.

اما، با توجه به سن طفل که تا قبل از هفت سالگی بیش از هر چیز به مادر احتیاج دارد، قضات دادگاه ها معمولا حق حضانت را به راحتی از مادر سلب نمی کنند.

قبل از هر گونه اقدام حقوقی حتما با وکیل متخصص در آن حوزه مشورت کنید. گروه وکلای موسسه ترنم عدالت شما را تا زمان رسیدن به حقوقتان یاری و مساعدت می نمایند. با ما تماس بگیرید. 

نتیجه گیری مقاله 

همان طور که گفتیم حضانت حق و تکلیف ابوین است. نگهداری از طفل خواه دختر باشد خواه پسر تا سن هفت سالگی با مادر است. پس از آن حضانت دختر تا سن 9 سالگی با پدر و حضانت پسر تا سن 15 سالگی با پدر است. پس از سنین مذکور فرزند خودش می تواند تصمیم بگیرد که با پدر زندگی کند یا مادر.

در مقاله خواندیم که حتی در صورتی که مادر رابطه نامشروع با مرد اجنبی داشته باشد این امر مسقط حق حضانت او نخواهد بود. موارد سلب حق حضانت در ماده 1173 قانون مدنی بیان شده است. البته موارد مذکور جنبه احصائی ندارند. بلکه قانون گذار صرفا از باب تمثیل این موارد را ذکر کرده است. اما قضات دادگاه ها به دلیل طیف سنی کودک که بیش از هر زمان دیگر به مادر احتیاج دارند، حضانت طفل را تا پایان سن هفت سالگی حتی با داشتن رابطه نامشروع حق مادر دانسته است.

برای دریافت وقت مشاوره حضوری و یا تلفنی به صفحه درخواست مشاوره و تماس با ما مراجعه کنید.