طلاق مهمترین راه برای پایان زندگی مشترک است. در واقع، می توان گفت مرسوم ترین راه در دوران امروزی برای انحلال نکاح، طلاق است. در ازدواج موقت یا صیغه نکاح با بذل مدت، فسخ یا فوت یکی از طرفین خاتمه می یابد. اما در ازدواج دائم طلاق رایج ترین راه برای انحلال نکاح است. اما آثار طلاق در قانون چیست؟ در این نوشتار به موضوع آثار طلاق می پردازیم:
آثار طلاق در قانون چیست؟
برای بررسی آثار طلاق در قانون باید میان طلاق بائن و طلاق رجعی قائل به تفکیک شویم. بنابراین، آثار طلاق در قانون برای طلاق بائن و رجعی را به صورت جداگانه بررسی می کنیم. در ابتدا به آثار طلاق بائن و سپس آثار طلاق رجعی را به طور تفکیکی می پردازیم:
آثار طلاق بائن در قانون چیست؟
چنانچه طلاق زوجین از نوع بائن باشد (مثل طلاق توافقی) از زمان وقوع آن عقد نکاح منحل می شود. البته انحلال عقد نکاح اثر قهقرایی ندارد و به گذشته سرایت نمی کند. بر خلاف آثار بطلان نکاح که به گذشته سرایت می نماید. پس اگر زوجین در اثر نکاح بائن از یکدیگر جدا شوند. اما زن باید عده نگه دارد. مگر در دسته زنانی باشد که عده طلاق ندارند. مهمترین آثار طلاق بائن در قانون عبارتند از:
1- حقوق و تکالیف زوجین نسبت به یکدیگر ساقط می شود.
2- اقامتگاه زن دیگر اقامتگاه شوهر نیست.
3- بقاء نام خانوادگی زن برای شوهر منوط به اجازه شوهر است (ماده 42 قانون ثبت احوال مصوب 1355).
4- زن در عده طلاق بائن مستحق نفقه نیست؛ مگر اینکه حامل باشد.
آثار طلاق رجعی در قانون چیست؟
منظور از طلاق رجعی طاتقی است که در مدت عده برای مرد حق رجوع وجود داشته باشد. یعنی رابطه نکاح کاملا قطع نشده است. از نظر قانون گذار زوجه ای که در عده طلاق رجعی است در حکم زوجه است. بنابراین مهمترین آثار طلاق رجعی در قانون عبارت است از:
1- زن همچنان مستحق نفقه است.
2- چنانچه یکی از زوجین فوت کند دیگری از او ارث می برد.
3- زنا با زنی که در عده طلاق رجعی است در حکم زنا با زن شوهردار است. در نتیجه حرمت ابدی حاصل می شود.
4- اگر زن بخواهد در مدت عده طلاق رجعی با زن دیگری ازدواج کند نیاز به اجازه زن است.
موارد فوق مهمترین آثار طلاق در قانون بود (هم برای طلاق رجعی و هم برای طلاق بائن).
رجوع به عنوان یکی از آثار طلاق در قانون یعنی چه؟
رجوع را می توان یک نوع ایقاع غیر تشریفاتی دانست که به دست مرد است. این امر با هر لفظ یا عملی حاصل می شود. مثل بوسیدن یا هم بستر شدن و … هر چند در رجوع وجود قصد قبلی برای زوج شرط است.
آیا رجوع به عنوان یکی از آثار طلاق در قانون قابل اسقاط است؟
منظور از سوال فوق الذکر این است که آیا مرد می تواند حق رجوع را از خودش ساقط کند؟ به نظر می رسد این امکان وجود ندارد. اما چرا؟ به سه دلیل:
1- رجوع یک حق یا نیاز فردی نیست؛ بلکه مصلحتی است برای کیان و حفظ خانواده. بنابراین، مرد نمی تواند این امتیاز را از خود سلب و ساقط کند. در واقع، می توان گفت رجوع یک قاعده امری است. پس نمی توان خلاف آن توافق نمود.
2- چنانچه حق رجوع ساقط شود، طلاق از بائن به رجعی تبدیل می شود. در نتیجه زوجه از امتیازاتی مثل نفقه و ارث محروم خواهد شد.
3- فتاوای فقهای امامیه نشان می دهد که حق رجوع به عنوان یکی از آثار طلاق در قانون قابل اسقاط نیست.
آیا حق رجوع در طلاق رجعی باید ثبت شود؟
ثبت واقعه رجوع شرط صحت آن نیست. اما قانون گذار در صورت عدم ثبت آن موضوع را جرم انگاری نموده است. بند 9 ماده 58 قانون حمایت خانواده مرد را ملزم به ثبت رجوع کرده است. در صورت عدم ثبت واقعه رجوع مرد به حبس تعزیری در جه 7 و جزای نقدی در حق دولت محکوم خواهد شد.
حبس تعزیری درجه 7: حبس از 91 روز تا شش ماه.
نتیجه گیری مقاله:
آثار طلاق در قانون در یک دسته بندی در قالب آثار طلاق بائن و آثار طلاق رجعی در قانون بررسی شد. آثار طلاق بائن این است که رابطه نکاح منحل می شود حقوق و تکالیف زوجین نسبت به یکدیگر ساقط می شود. اقامتگاه زن دیگر اقامتگاه شوهر نیست. بقاء نام خانوادگی زن برای شوهر منوط به اجازه شوهر است. زن در عده طلاق بائن مستحق نفقه نیست؛ مگر اینکه حامل باشد. اما آثار طلاق رجعی در قانون کاملا با بائن متفاوت است. در آثار طلاق رجعی، زن همچنان در حکم زوجه است و زن و شوهر از یکدیگر ارث می برند. همچنین زنا با زن در عده طلاق رجعی مانند زنا با زن شوهردار است.
در طلاق رجعی همان طور که اشاره رفت، زوج در مدت عده می تواند با هر لفظ یا عملی به زوجه رجوع کند و این حق قابل اسقاط نیست. چرا که این قاعده امری است و در جهت حفظ کیان و مصلحت خانواده است. بنابراین، مرد نمی تواند این امیتاز را از خود سلب کند.
نظر شما در مورد نوشتار فوق چیست؟ نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.