زوجه مکلف است که پس از وقوع عقد نکاح از شوهر خود تمکین کند. تمکین در دو معنای عام و خاص به کار می رود. تمکین عام به معنای بودن زن با شوهر در یک منزل، تبعیت از مرد، حسن معاشرت و …تمکین خاص به معنای برقراری روابط زناشویی میان زوج و زوجه است. حال اگر زوجه بدون هیچ گونه مانع و دلیل مشروع از ایفای وظایف زوجیت خودداری کند، در این صورت شوهر می تواند الزام زوجه به تمکین را از دادگاه بخواهد. در این مقاله به موضوع محکوم شدن در الزام به تمکین و تبعات آن می پردازیم.
تمکین به چه معنا است؟
تمکین در لغت به معنای اطاعت و فرمانبرداری است. اما در اصطلاح حقوقی تمکین به دو معنای تمکنی عام و تمکین خاص تقسیم می شود. منظور از تمکنی عام بودن زن با شوهر در یک منزل و خارج نشدن از منزل بدون اجازه شوهر، حسن اخلاق و … است. اما منظور از تمکین خاص، برقراری رابطه جنسی میان زوج و زوجه است. اگر زوجه از تمکین در برابر زوج (چه تمکین عام باشد و چه تمکین خاص) خودداری کند، ناشزه محسوب می شود و در این صورت نفقه به او تعلق نمی گیرد. بنابراین، زوجه باید تمامی تلاش خود را بکند که در دعوای الزام به تمکین محکوم نشود. چرا که محکوم شدن در الزام به تمکین مساوی را عدم تعلق نفقه به زن است.
طرح دعوای الزام به تمکین از طرف زوج علیه زوجه و محکوم شدن در الزام به تمکین
معمولا وقتی زوجین با یکدیگر در زیر یک سقف زندگی می کنند، اگر خانم ترک منزل منزل کند و به خانه پدری و یا اقوام و دوستان خود برود، آقایان معمولا سعی می کنند که همسرشان را به منزل مشترک باز گردانند. اما گاهی موفق نمی شوند و تصمیم می گیرند دعوای الزام به تمکین را علیه همسرشان طرح کنند. برای طرح دعوای الزام به تمکین بهتر است ابتدا اظهارنامه ای برای طرف مقابل ارسال کنید. اگر زوجه با وجود ارسال اظهارنامه دعوت به تمکین، از تمکین خودداری ورزید می توانید مستندا به همان اظهارنامه، دادخواست الزام به تمکین را مطرح کنید.
محکوم شدن در الزام به تمکین به جز عدم تعلق نفقه می تواند توالی بدی برای زوجه داشته باشد. چه اینکه اگر دادگاه به این باور برسد که زوجه واقعا قصد تمکین ندارد، و حکم به عدم تمکین دهد، زوج می تواند جواز ازدواج مجدد را از دادگاه دریافت کند. در ادامه این نوشتار به بررسی دقیق تر توالی محکوم شدن در الزام به تمکین می پردازیم:
اگر خانم در دعوای الزام به تمکین محکوم شود چه تبعاتی برای مرد خواهد داشت؟
در صورتی که زوجه دلایل شرعی و قانونی برای عدم تمکین از مرد نداشته باشد در این صورت در دعوای الزام به تمکین محکوم خواهد. اگر دادگاه تشخیص دهد که زن ناشزه محسوب می شود و نفقه ای به او تعلق نمی گیرد. در واقع، به محض اینکه اجرائیه عدم تمکین برای زن صادر شد، نفقه ای به زن تعلق نمی گیرد. مگر اینکه شرایط تغییر کند و عنوان ناشزه بودن از زن سلب شود. بنابراین اگر زوجه هستید سعی کنید برای جلوگیری از محکوم شدن در الزام به تمکین حتما در جلسه دادرسی با وکیل حاضر شوید.
یک باور غلط حقوقی:
آیا مرد برای ازدواج با دیگری نیازمند اذن همسر اول است؟
خیر. اگر اثبات شود که همسر اول آقا ناشزه است و تمکین نمی کند، مرد می تواند مجددا ازدواج کند و نیازی به اذن همسر اول ندارد. ازدواج دوم او نیز صحیح و قانونی است. اما همسر اول مرد می تواند، در صورت ازدواج مجدد زوج، از دادگاه تقاضای طلاق نماید. بنابراین، برای گریز از این موضوع اقا می تواند از مقوله نکاح موقت استفاده کند و یا از دادگاه تقاضای صدور ازدواج مجدد نماید.
موارد جواز عدم تمکین زن از شوهر چیست؟
در برخی موارد با وجود اینکه زن از شوهر تمکین نمی کند، ناشزه نیز شناخته نمی شود. بنابراین، محکوم شدن در الزام به تمکین در این موارد سالبه به انتفاء موضوع است. اما این موارد محدود است:
1- اگر بودن زن با شوهر در یک منزل برای زن خوف و ضرر جانی و یا مالی و یا حیثیتی به همراه داشته باشد. مثلا شوهر دست بزن دارد و مدام همسر خود را کتک می زند. زن نیز طی دادخواستی ضرب و جرح زوج را در دادگاه اثبات می نماید و می تواند منزل جداگانه اختیار کند. در این صورت محکوم شدن در الزام به تمکین برای زن معنایی ندارد. چرا که زن به دلیل موانع مشروع از ادای تمکین خودداری می ورزد. در چنین فرضی زن همچنان مستحق نفقه نیز هست.
2- زوج دچار بیماری مقاربتی و مسری است. ممکن است روج بیماری ای همچون هپاتیت، ایدز و … داشته باشد. در صورتی که زوجه بخواهد از زوج تمکین کند، برای او خطر جانی به همراه دارد. در این فرض نیز زوجه می تواند از همسر خود تمکین نکند و طرح دعوای الزام به تمکین از سوی زوج به جایی نخواهد رسید. بنابراین، در این دو فرض محکوم شدن در الزام به تمکین برای زوجه وجود ندارد.
نمونه دادخواست الزام به تمکین: (محکوم شدن در الزام به تمکین)
ریاست محترم دادگاه ……………………………
با سلام
احتراماً به استحضار میرساند:
اینجانب ………………………… به موجب سند نکاح شماره …………… مورخ …………………………. در دفترخانه شماره ………….. شهرستان ……………………… با خوانده عقد نکاح دائم منعقد نمودم. متأسفانه ایشان بدون داشتن دلیل موجه از تاریخ………………………… از منزل مشترک خارج شدند. اما پس از ارسال اظهارنامه شماره …………………………….. مبنی بر تمکین ایشان به منزل مراجعت نمودند. مع الوصف از تاریخ مارالذکر و به رغم بازگشت به منزل ایشان همچنان نسبت به ادای وظایف زناشویی و تمکین خاص نسبت به بنده امتناع می ورزند که این امر موجبات عسر و حرج بنده و سوء معاشرت در منزل و از بین رفتن مبانی و کیان خانواده را فراهم نموده است. لذا خواهشمند است ضمن درخواست نظریه پزشکی قانونی نسبت به الزام خوانده مبنی بر تمکین خاص وفق مواد1102، 1108 و1114 قانون مدنی رأی مقتضی را صادر نمایید.
با تقدیم شایسته ترین احترامات
قبل از هر گونه اقدام حقوقی، حتما با وکیل متخصص در آن حوزه مشورت نمایید. گروه وکلای موسسه ترنم عدالت با سالها سابقه در امور حقوقی، کیفری، ثبتی، خانوادگی و … شما را در رسیدن به حقوقتان یاری و مساعدت می نمایند. با ما تماس بگیرید.
برای دریافت وقت مشاوره حضوری و تلفنی به صفحه درخواست مشاوره و تماس با ما مراجعه کنید.