مجازات اطفال و نوجوانان تا 18 سال

اطفال و نوجوانانی که مرتکب جرمی می شوند به دلیل اینکه ممکن است به سن بلوغ یا رشد نرسیده باشند مجازات های متفاوتی از دیگران دارند. حتی در فروض بسیاری ممکن است شخص مجازات نشود. اما در این مقاله قصد داریم به تفکیک مجازات اطفال و نوجوانان و نوع مجازات تعیینی برای آن ها و مجازات اطفال و نووانان تا 18 سال در قانون مجازات اسلامی بپردازیم.

اگر طفلی کمتر از 9 سال سن داشته باشد، چگونه مجازات می شود؟

به موجب قانون مجازات اسلامی، اطفال تا سن 9 سالگی مجازاتی ندارند. بنابراین، اگر طفل 5 ساله ای مرتکب جرم سرقت شود، مجازاتی در انتظار او نخواهد بود. چرا که او قوه درک و تمییز حسن و قبح را ندارد.

ماده 88 قانون مجازات اسلامی در خصوص مجازات اطفال و نوجوانان تا 18 سال چنین مقرر می کند:

درباره اطفال و نوجوانانی که مرتکب جرائم تعزیری می‌شوند و سن آنها در زمان ارتکاب، نه تا پانزده سال تمام شمسی است حسب مورد، دادگاه یکی از تصمیمات زیر را اتخاذ می کند:…

بنابراین، می توان نتیجه گرفت که قانون گذار برای اطفال زیر 9 سال مجازاتی در نظر نگرفته است. چرا که اطفال در این سن قصد واقعی برای ارتکاب جرم را ندارند و توانایی تشخیص حسن و قبح را نیز ندارند. 

اگر اطفال و نوجوانان میان 9 تا 15 سال مرتکب جرم تعزیری شوند، مجازات آنها چه خواهد بود؟

ادامه ماده 88 قانون مجازات اسلامی چنین مقرر می کند:

الف- تسلیم به والدین یا اولیاء یا سرپرست قانونی با اخذ تعهد به تادیب و تربیت و مواظبت در حسن اخلاق طفل یا نوجوان
تبصره- هرگاه دادگاه مصلحت بداند می‌تواند حسب مورد از اشخاص مذکور در این بند تعهد به انجام اموری از قبیل موارد ذیل و اعلام نتیجه به دادگاه در مهلت مقرر را نیز اخذ نماید:
۱- معرفی طفل یا نوجوان به مددکار اجتماعی یا روانشناس و دیگر متخصصان و همکاری با آنان
۲- فرستادن طفل یا نوجوان به یک موسسه آموزشی و فرهنگی به منظور تحصیل یا حرفه آموزی
۳- اقدام لازم جهت درمان یا ترک اعتیاد طفل یا نوجوان تحت نظر پزشک
۴- جلوگیری از معاشرت و ارتباط مضر طفل یا نوجوان با اشخاص به تشخیص دادگاه
۵- جلوگیری از رفت و آمد طفل یا نوجوان به محلهای معین
ب- تسلیم به اشخاص حقیقی یا حقوقی دیگری که دادگاه به مصلحت طفل یا نوجوان بداند با الزام به انجام دستورهای مذکور دربند(الف) در صورت عدم صلاحیت والدین، اولیاء یا سرپرست قانونی طفل یا نوجوان و یا عدم دسترسی به آنها با رعایت مقررات ماده(١١٧٣)قانون مدنی
تبصره- تسلیم طفل به اشخاص واجد صلاحیت منوط به قبول آنان است.
پ- نصیحت به وسیله قاضی دادگاه
ت- اخطار و تذکر و یا اخذ تعهد کتبی به عدم تکرار جرم
ث- نگهداری در کانون اصلاح و تربیت از سه ماه تا یک سال در مورد جرائم تعزیری درجه یک تا پنج

اما اگر اطفال 9 تا 15 سال مرتکب جرم مستوجب حد یا قصاص شوند، مجازات آن ها چیست؟

پاسخ این سوال در ماده 88 قانون مجازات اسلامی قرار دارد:

هرگاه نابالغ مرتکب یکی از جرائم موجب حد یا قصاص گردد درصورتی که از دوازده تا پانزده سال قمری داشته باشد به یکی از اقدامات مقرر در بندهای(ت)و یا (ث) محکوم می‌شود و در غیراین صورت یکی از اقدامات مقرر در بندهای (الف) تا (پ) این ماده در مورد آنها اتخاذ می‌گردد.

بنابراین، اگر پسر نابالغ 10 ساله ای مرتکب جرم لواط شود، ممکن است قاضی یکی از تصمیمات زیر را در مورد او انجام دهد:

1- معرفی طفل به مددکار اجتماعی

2- نصیحت طفل توسط قاضی

3- فرستادن طفل به یک موسسه آموزشی و فرهنگی

و …

اما اگر فرزند پسر 13 ساله مرتکب جرم لواط شود قاضی یکی از تصمیات زیر را در خصوص وی اجرا می کند:

1- اخطار و تذکر و یا اخذ تعهد کتبی به عدم تکرار جرم

2- نگهداری در کانون اصلاح و تربیت

اگر نوجوانی مرتکب جرم تعزیری شود و مرتکب بین 15 تا 18 سال داشته باشد چه مجازاتی اعمال می گردد؟

1- نگهداری در کانون اصلاح و تربیت از دو تا پنج سال در مورد جرائمی که مجازات قانونی آنها در دسته جرایم تعزیری در جه یک تا سه باشد.

2- نگهداری در کانون اصلاح و تربیت از یک تا سه سال در مورد جرائمی که مجازات قانونی آن ها تعزیر درجه چهار است.

3- نگهداری در کانون اصلاح و تربیت از سه ماه تا یک سال یا پرداخت جزای نقدی از 1،500،000 تومان تا 6،500،000 تومان یا انجام 180 تا 720 ساعت خدمات عمومی رایگان در جرایم تعزیری درجه پنج.

4- پرداخت جزای نقدی از 300،000 تومان تا 2،500،000 تومان یا انجام 60 تا 180 ساعت خدمات عمومی رایگان در جرایم تعزیری درجه شش.

5- پرداخت جزای نقدی تا 300،000 تومان در مورد جرائمی که مجازات قانونی آنها تعزیر درجه هفت و هشت است. 

چنانچه نوجوان بالغ زیر 18 سال مرتکب جرم مستوجب حد یا قصاص شود تکلیف چیست؟

در اینجا دو فرض را باید تفکیک نمود:

1- نوجوان بالغ حرمت عمل را درک کرده است: مجازات می شود.

2- نوجوان بالغ هنوز حرمت عمل را درک نکرده است. در این صورت ماده 91 قانون مجازات اسلامی اعمال می گردد. مجازات اطفال و نوجوانان تا 18 سال

در جرائم موجب حد یا قصاص هرگاه افراد بالغ کمتر از هجده سال، ماهیت جرم انجام شده و یا حرمت آن را درک نکنند و یا در رشد و کمال عقل آنان شبهه وجود داشته باشد، حسب مورد با توجه به سن آنها به مجازاتهای پیشبینی شده در این فصل محکوم می‌شوند.
تبصره- دادگاه برای تشخیص رشد و کمال عقل می‌تواند نظر پزشکی قانونی را استعلام یا از هر طریق دیگر که مقتضی بداند، استفاده کند.

• مطالب مرتبط: مقاله روند رسیدگی در اطفال و نوجوانان

نتیجه گیری مقاله

د راین نوشتار در مورد مجازات اطفال و نوجوانان تا 18 سال توضیح دادیم. همان طور که گفتیم، چنانچه اطفال زیر 9 سال مرتکب جرم شوند، مجازات نخواهند شد. اما اگر، اطفال 9 تا 15 سال مرتکب جرم شوند، به فراخور اینکه جرم تعزیری در کدام درجه است به مجازات آن جرم محکوم می شوند. همچنین در فرضی که نوجوانان 9 تا 15 سال مرتکب جرم حد یا قصاص شوند بسته به آنکه بین 12 تا 15 سال داشته باشند یا خیر به یکی از مجازات های ماده 88 قانون مجازات محکوم می شوند.

اگر نوجوانان 15 تا 18 سال مرتکب جرم تعزیری شوند بسته به اینکه کدام درجه از جرایم تعزیری را مرتکب شوند، مجازات خواهند شد.

قبل از طرح گونه دادخواست یا شکواییه حتما با وکیل متخصص در آن حوزه مشورت کنید و از انجام هر گونه اقدام خودسرانه پرهیز نمایید. وکلای موسسه ترنم عدالت با بیش از ده سال سابقه در امور حقوقی، کیفری، خانوادگی، امور حسبی و … شما را تارسیدن به حقوقتان یاری می نمایند. با ما تماس بگیرید.

برای دریافت وقت مشاوره حضوری یا تلفنی به صفحه درخواست مشاوره و تماس با ما مراجعه کنید.