گاهی ممکن است شرایطی در زمان کار حادث شود که فرد از کاری که به آن اشتغال داشته بیکار شود. متاسفانه بیکار شدن فرد، علاوه بر فشار اقتصادی، فشار زیادی از منظر روانی به فرد وارد می کند. در این صورت قانون گذار چه تدبیری اندیشیده است؟ یه عبارت دیگر، اگر کارگر شغل خود را از دست بدهد، بیمه بیکاری به او تعلق می گیرد؟ شرایط استفاده از بیمه بیکاری برای کارگر چیست؟ در این مقاله به موضوع بیمه بیکاری می پردازیم.
بیکار از منظر قانون بیمه بیکاری کیست؟
منظور از فرد بیکار، کسی است که بدون میل و اراده و خواست خود، شغل خود را از دست داده است.
به منظور استفاده از بیمه بیکاری، فرد بیکار باید به واحدهای تعاون، کار و رفاه اجتماعی مراجعه کند. در این واحدها شرایط و مدارک فرد سنجیده می شود. در صورت احراز بیکاری فرد، به او بیمه بیکاری تعلق میگیرد.
برای استفاده از بیمه بیکاری به چند نکته توجه کنید:
1- ممکن است کارفرما تمایل داشته باشد تا تغییراتی در محیط کار خود مانند کارگاه یا کارخانه ایجاد کند، در این صورت کارگر به صورت موقت از کار بیکار می شود. خوشبختانه در این شرایط نیز به فرد بیمه بیکاری تعلق میگیرد.
2- اگر کارگر در اثر حوادث غیرمترقبه مانند سیل، زلزله و آتش سوزی و … کار خود را از دست بدهد مشمول مقررات بیمه بیکاری خواهد شد.
3- مقررات و شرایط بیمه بیکاری برای کارگرانی که شغلشان جنبه دائمی یا موقت دارد، مجری خواهد بود.
برای دریافت بیمه بیکاری چه اقداماتی باید انجام داد؟
به منظور استفاده از بیمه بیکاری، فردی که بیکار شده باید حداکثر ظرف یک ماه به واحدهای تعاون، کار و رفاه اجتماعی مراجعه کند. در واقع، فرد بیکار به این واحدها مراجعه و اعلام می کند آمادگی اشتغال به کار را دارد.
ممکن است برای فرد دوره های سوادآموزی یا کارآموزی برگزار شود که فرد بیکار نمی تواند بدون عذر موجه از شرکت در این دوره ها خودداری کند.
شرایط بیمه بیکاری در قانون چیست؟
شرایط بیمه بیکاری در قانون چنین برشمرده شده است:
1- فرد مشمول مقررات تامین اجتماعی باشد.
2- فرد مستمری بگیر، بازنشسته یا از کار افتاده نباشد.
3- فرد حداقل یک سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد.
4- تبعه کشور خارجی نباشد.
5- فرد دارای مشاغل آزاد و یا بیمه اختیاری نباشد.
مدت پرداخت بیمه بیکاری چقدر است؟
برای تعیین مدت پرداخت بیمه بیکاری باید دو فرض را از هم تفکیک نمود:
1- فرد مجرد باشد: در این صورت حداکثر مدت پرداخت حق بیمه بیکاری، 36 ماه است.
2- فرد متاهل باشد یا فردی یا افرادی را تحت تکفل خود داشته باشد: در این صورت حداکثر مدت پرداخت حق بیمه بیکاری، 50 ماه است.
پرداخت بیمه بیکاری بستگی به این مدت دارد که فرد چه مدت مشغول به کار بوده است. قانون به تفکیکِ مدت اشتغال فرد، مدت بیمه بیکاری را تعیین کرده است.
در چه شرایطی بیمه بیکاری خاتمه می یابد؟
1- اگر مدت پرداخت بیمه بیکاری طی شود. مثلا فرد 36 ماه است که بیمه بیکاری در یافت کرده است.
2- فرد مجدد به کار بازگردد.
3- فرد از قبول شغل مرتبط با تخصص خود که توسط واحدهای تعاون، کار و رفاه اجتماعی پیدا می شود، خودداری کند.
4- فرد بیکار بدون عذر موجه از شرکت در دوره های سوادآموزی و کارآموزی خودداری کند.
5- فرد بیکار فوت کند.
6- بیمه شده از کار افتاده شود و یا مشمول استفاده از مستمری بازنشستگی قرار گیرد.
توجه داشته باشید که:
1- اگر فرد بیکار، مجدد به کار بازگردد اما این موضوع را اعلام نکند، باید مبالغی که به عنوان بیمه بیکاری دریافت کرده را به سازمان تامین اجتماعی بازگرداند.
2- اگر فردی به دلیل قصور خود از کار بیکار شود (مثلا مقررات و آیین نامه های انضباطی را زیر پا گذارد) مستحق دریافت بیمه بیکاری نیست.
3- مدت استفاده از بیمه بیکاری جزء سوابق فرد حساب می شود.
میزان بیمه بیکاری چقدر است؟
تا زمان نگارش مقاله حاضر، میزان پرداخت بیمه بیکاری به کارگر حداقل تا 55درصد 3 ماه آخر حقوق و حداکثر 80درصد متوسط حقوق است.
نتیجه گیری مقاله
بیکار شدن، لطمات و صدمات جبران ناپذیر اقتصادی و روحی و روانی را به فرد وارد می کند. از این روست که قانون گذار بیمه بیکاری را برای فردی که بدون خواست و اراده خود از کار بیکار شده، در نظر می گیرد. البته، به موجب شرایط بیمه بیکاری فردی که بیکار شده باید حداکثر ظرف یک ماه به واحدهای تعاون، کار و رفاه اجتماعی مراجعه کند و مستندات بیکار شدن خود را ارائه نماید. ممکن است این واحدها برای فرد دوره های سوادآموزی یا کارآموزی را در نظر بگیرند که فرد مکلف است در این دوره ها شرکت کند. مگر آنکه عذر موجهی داشته باشد. چنانچه فرد از شرکت در دوره ها خودداری کند و یا از قبول شغل مرتبط با تخصص خود که توسط این واحدها برای فرد پیدا می شود، امتناع کند از بیمه بیکاری محروم می گردد.
متاسفانه، در شرایط فعلی کرونا و بیکار شدن بسیاری از مشاغل، کارگران زیادی مجبور به دریافت بیمه بیکاری از سازمان تامین اجتماعی شدند. امید است که پرداخت حق بیمه بیکاری به کارگران از سوی سازمان تامین اجتماعی به تعویق نیفتد.