حق شفعه یکی از مقررات مهم در قانون مدنی است. مقررات حق شفعه از ماده 808 تا 824 قانون مدنی را رد بر گرفته است. اما واقعا حق شفعه چیست؟چه مقرراتی حاکم بر این نوع عقد است؟ در این مقاله با موضوع حق شفعه و مقررات آن آشنا خواهیم شد.
حق شفعه چیست؟
در حالتی که مال غیرمنقول قابل تقسیم میان دو نفر باشد و یکی از طرفین بخواهد مال خود را به دیگری بفروشد در این صورت شریک دیگر می تواند قیمتی را که مشتری برای خرید سهم فرد داده به او بدهد و کل مبیع را تملک کند. حق شفعه چیست
ماده 808 قانون مدنی مقرر کرده است:
هر گاه مال غیرمنقول قابل تقسیمی بین دو نفر مشترک باشد و یکی از دو شریک حصه خود را به قصد بیع به شخص ثالثی منتقل کند شریک دیگر حق دارد قیمتی را که مشتری داده به او بدهد و حصه مبیعه را تملک کند.
این حق را حق شفعه و صاحب آن را شفیع میگویند.
کسی که این حق را اعمال می کند شفیع نام دارد.
فرض کنید الف و ب در یک ملک با یکدیگر شریک هستند. الف سهم خود را به ج می فروشد. در اینجا ب می تواند مبلغی را که ج داده به او برگرداند و کل مال را از آن خود کند.
اگر بنای داخل زمین و یا درخت بدون زمین فروخته شود حق شفعه برای طرف مقابل وجود دارد؟
خیر. به موجب ماده 809 قانون مدنی اگر بنا یا درخت بدون زمین فروخته شود، حق شفعه وجود نخواهد داشت. حق شفعه چیست
اگر دو نفر حق ممر و مجرای مشترک داشته باشند آیا حق شفعه جاری خواهد شد؟
فرض کنید در یک روستایی حق ممر و مجری برای الف و ب مشترک است. اما آنها در ملک مشترک نیستند. در این صورت هر چند در خود ملک مشترک نیستند اما چون حق ممر و مجری وابسته به ملک است حق شفعه در آن وجود خواهد داشت.
نکته: در وقف متولی حق شفعه ندارد. حق شفعه چیست
نکته: اگر بیع از اساس فاسد و باطل باشد، مانند بیعی که در آن قصد وجود ندارد، حق شفعه هم وجود نخواهد داشت.
نکته: حق شفعه باید فوری انجام شود. بنابراین، شفیع نمی تواند از انجام شفعه تعلل کند. حق شفعه چیست
نکته: حق شفعه بعد از فوت مرد به وراث او می رسد. اگر یک یا چند نفر از وراث حق شفعه خود را ساقط کنند باقی وراث نمی توانند از آن استفاده کنند.
اگر مشتری قبل از حق شفعه مال را به دگیری بفروشد چه اتفاقی می افتد؟
زمانی که حق شفعه انجام می شود تمام معاملات قبل یا بعد آن باطل است.
اگر عیبی در مبیع وجود داشته باشد آیا کسی که آن را خریده ضامن است یا خیر؟
خیر. مشتری ضامن نقص و عیب نیست. مگر اینکه تعدی و یا تفریط کرده باشد.
اگر معلوم شود مال مورد معامله معیوب بوده و مشتری ارش گرفته باشد، تکلیف چیست؟
مقدار ارشی که مشتری گرفته است از ثمن کسر خواهد شد.
منافعی که در مال مورد معامله انجام شده متعلق به کیست؟
چنانچه منافع (زیادتی) در مال مورد معامله انجام شود، اگر:
اول- جدا شدنی باشد متعلق به مشتری است. حق شفعه چیست
دوم- جدا شدنی نباشد متعلق به شفیع است.
نتیجه گیری مقاله حق شفعه چیست
حق شفعه یکی از حقوق جالب در قانون مدنی است. حق شفعه به معنای این است که اگر دو نفر در مال غیر منقول قابل تقسیمی مشترک باشد یکی از دو شریک می تواند حصه متعلق به خود را بفروشد. در این صورت شریک دیگر می تواند قیمتی را که مشتری داده به او بازگرداند و کل مال غیرمنقول را از آن خود کند. کسی که حق شفعه را اعمال می کند شفیع نام دارد. حتما در حق شفعه باید توجه نمود که مال غیرمنقول و قابل تقسیم میان دو نفر (نه بیشتر) باشد. همچنین شریک مال خود را از طریق عقد بیع به دیگری منتقل کرده باشد نه هبه یا معاوضه یا صلح و … حق شفعه چیست
برای دریافت وقت مشاوره حضوری و تلفنی به صفحه درخواست مشاوره مراجعه کنید.
