جعاله یعنی چه

جعاله یکی از عقود معین در قانون مدنی است. مواد 561 الی 570 قانون مدنی به موضوع قرارداد جعاله اختصاص دارد. منظور از جعاله در قانون مدنی با جعاله در عقود بانکی متفاوت است. در این مقاله به توضیح عقد جعاله در قانون مدنی می پردازیم. جعاله یعنی چه

جعاله یعنی چه؟

قرارداد جعاله قراردادی است که بر اساس آن شخصی ملتزم می شود که در برابر انجام یک عمل (اعم از معین یا نامعین) از سوی دیگری، اجرتی به او پرداخت کند. ماده 561 قانون مدنی عقد جعاله را چنین پرداخت کرده است:

جعاله عبارت است از التزام شخصی به اداء اجرت معلوم در مقابل عملی اعم از اینکه طرف معین باشد یا غیر معین.

طرفین جعاله چه کسانی هستند؟ جعاله یعنی چه

با توجه به تعریفی که در فوق گفتیم، شخصی که ملتزم به پرداخت مبلغی در حق دیگری در مقابل انجام کاری می شود، جاعل، و شخصی که عمل را انجام می دهد، عامل و آن مبلغی که میان طرفین رد و بدل می شود، جُعل (به ضم ج) نام دارد. ماده 562 چنین مقرر می کند:

در جعاله ملتزم را جاعل و طرف را عامل و اجرت را جعل میگویند.

نکته: توجه کنید در عقد جعاله لازم نیست میزان جُعل دقیقا مشخص باشد. همین که اجرتی تعیین شده باشد کافی است. 

نکته: در قرارداد جعاله ممکن است آنچه که عامل باید آن را انجام دهد، دقیقا معلوم نباشد یا حداقل مردد باشد که در این صورت باز هم عقد جعاله صحیح است. مثلا الف به ب می گوید سگ خود را گم کرده ام. هر کس آن را پیدا کند مژدگانی دریافت می کند. حال اگر مشخص نباشد سگ او در چه محله ای گم شده به صحت عقد جعاله ای خدشه ای وارد نمی کند. 

عقد جعاله لازم است یا جایز؟ جعاله یعنی چه

عقد جعاله، قراردادی جایز است به این معنا که هر یک از طرفین هر زمان که بخواهند می توانند آن را به هم بزنند. اما سوال این است:

اگر جاعل عقد جعاله را بر هم زده باشد و این امر در حالی باشد که عامل بخشی از عمل را انجام داده باشد در این صورت تکلیف چیست؟

ماده 565 قانون مدنی به این سوال پاسخ می دهد:

جعاله تعهدی است جائز و مادامی که عمل باتمام نرسیده است هر یک از طرفین میتوانند رجوع کنند ولی اگر جاعل در اثناء عمل ‌رجوع نماید باید اجرت‌المثل عمل عامل را بدهد.

نکته: اگر عمل عامل از جمله اعمالی باشد که اجزای متعددی دارد و هر کدام از اجزا به طور جداگانه و مستقل مورد توجه جاعل بوده است، حال اگر عامل بخشی از عمل را انجام دهد چه اتفاقی می افتد؟ برای تقریب موضوع به ذهن این امر را با یک مثال روشن می سازیم:

فرض کنید الف به ب می گوید سه اتاق خانه او را رنگ بزند و برای هر سه اتاق اجرت جداگانه ای تعیین کند. اگر ب تنها دو اتاق خانه او را رنگ بزند. سپس عقد جعاله از طرف جاعل یا عامل فسخ شود، در این صورت اجرت کارهایی که عامل انجام داده باید به او پرداخت گردد. جعاله یعنی چه

اگر عاملین متعدد باشند، وضعیت جعاله چگونه خواهد بود؟

اگر چند عامل با شرکت یکدیگر عملی را انجام دهند، هر یک به نسبت سهم خود مستحق جُعل هستند. توجه کنید زمانی که مال در دست عامل قرار دارد ید او ید امانی است. بنابراین، در صورت تعددی و تفریط ضامن است. جعاله یعنی چه

نتیجه گیری مقاله جعاله یعنی چه

جعاله، یکی از عقود معین در قانون مدنی است و از عقود جایز محسوب می شود. بنابراین، هر یک از عامل و جاعل می توانند هر زمان که بخواهند از عمل جعاله خودشان رجوع کنند. در این صورت عامل مستحق اجرت المثل عمل خود خواهد بود. همچنین، اگر عمل از جمله اعمالی باشد که هر کدام از اجزای آن به طور مستقل مورد توجه جاعل است، در صورتی که عامل هر قسمت را انجام دهد مستحق اجرت خواهد بود. هر چند عامل یا جاعل عقد را بر هم بزنند.

نمونه قرارداد جعاله انعقادی در موسسه ترنم:

طرفین ضمن عقد خارج لازم و به موجب ماده 10 قانون مدنی و پیرو جلسات و بحث و بررسیهای فی ما بین و با توافق و تفاهم کامل بین طرفین قرارداد که ذیلاً مشروح است در تاریخ ……… عقد حاضر را منعقد نمودند و طرفین خود را ملزم و متعهد به اجرای مفاد و متن آن نمودند.

ماده ۱- طرفین قرارداد

الف-طرف اول

آقای ……… فرزند ….. به شماره شناسنامه …….. کد ملی …………………………….. صادره از
شهر ……… تلفن ثابت ……… همراه  ………،

ساکن: …………………………………………….

ب- طرف دوم

آقای ………… فرزند ………… به شماره شناسنامه …… کد ملی ……… صادره از ….. تلفن ثابت ………….. همراه  …………….

ساکن : …………………………………………….

ماده ۲- موضوع قرارداد

دریافت سند تک برگ نسبت به سهم الارث طرف اول نسبت به شش دانگ یک دستگاه آپارتمان واقع در پلام ثبتی به شماره …. فرعی از ….. اصلی مفروز و مجزی شده از اصلی مذکور واقع در بخش ….. تهران دارای یک جلد دفترچه ملکی ششدانگ و شماره ثبت …… صفحه …… دفتر اداره ثبت اسناد و املاک به نشانی ……………………….. جعاله یعنی چه

ماده ۳) حق الزحمه (اجرت کار) و نحوه پرداخت آن

اجرت طرف دوم عبارت است از یک پنجم سند سهم الارث طرف اول از ملک موضوع قرارداد. طرف اول متعهد گردیده پس از اخذ سند رسمی تک برگ، یک پنجم سهم الارث خود را به نام طرف دوم نماید. طرف دوم مختار است از طریق وکالتنامه موضوع ماده 5 نسبت به تنظیم سند به میزان حق الزحمه (یک پنجم سند سهم الارث طرف اول) به نام خود یا هر کسی که صلاح می داند اقدام نماید.

ماده ۴- مدت قرارداد

از تاریخ تنظیم وکالتنامه مقرر در ماده 5 لغایت 5 سال شمسی از تاریخ وکالتنامه تنظیمی. جعاله یعنی چه

 ماده ۵- تعهدات طرفین

5-1-

طرف دوم متعهد می شود ظرف حداکثر ده روز پس از امضا قرارداد حاضر نسبت به تنظیم وکالتنامه رسمی فروش بلاعزل، بدون مدت، با حق توکیل به غیر نسبت به سهم الارث طرف اول تنظیم نماید. طبق وکالتنامه طرف اول مختار خواهد بود تا پس از دریافت سند رسمی تک برگی نسبت به سهم الارث طرف اول از موضوع قرارداد، نسبت به انتقال سند یک پنجم سهم الارث طرف اول نسبت به موضوع قرارداد به خود یا هرکس دیگر اقدام نماید.

5-2-

طرف اول حق هرگونه اقدام و واگذاری حق اقدام به غیر نسبت به موضوع قرارداد را از خود سلب و ساقط نمود. در صورت انجام کار حتی توسط شخص دیگر، طرف دوم مستحق کل حق الزحمه مقرر در قرارداد حاضر خواهد بود و  طرف اول باید دو برابر کلیه هزینه هایی که طرف دوم متقبل شده است را نیز جبران نماید. در صورت مطالبه طرف دوم و عدم اقدام طرف اول در خصوص انتقال سند به نسبت حق الزحمه به طرف دوم و همچنین عدم پرداخت هزینه های فوق توسط طرف اول، طرف دوم مستحق دریافت روزانه 10.000.000 ریال معادل یک میلیون تومان به عنوان خسارت تاخیر انجام تعهد است. این خسارت با تعهد اصلی قابل جمع است یعنی خسارت فوق بدل از انجام تعهد نیست. جعاله یعنی چه

5-3-

طرفین کلیه خیارات حتی خیار غبن فاحش بل افحش را از خود سلب و ساقط نمودند.

5-4-

هزینه‌های حق الزحمه وکیل، ابطال تمبر قانونی، هزینه کارشناسی، مسافرت (درصورت لزوم) به عهده طرف دوم است. اما پرداخت کلیه هزینه های رسمی از قبیل هزینه دفتر اسناد رسمی، ادارات ثبت، دارائی و شهرداری و دیگر ادارات مربوطه و نظایر آن بر عده طرف اول است.

5-5-

تهیه و ارائه کلیه مدارک لازم و اطلاعات مکتوب مورد نیاز طرف دوم بر عهده طرف اول است. (مدارک باید ظرف 3 روز از اعلام کارگزار از طریق هر روشی ،اعم از تماس تلفنی ، ارسال پیام در پیام رسان ها ، ایمیل و … دراختیار طرف دوم قرارگیرد). بدیهی است مسئولیت صحت و سقم مدارک و مستندات موصوف و رفع نواقص احتمالی آنها کلاً بعهده طرف اول میباشد. جعاله یعنی چه

تبصره (1) چنانچه عدم تهیه و ارائه به موقع مدارک مورد نیاز طرف دوم و همچنین عدم پرداخت به موقع هزینه های مذکور در 5-4 منجر به توقف پرونده گردد، کلیه مسئولیت عدم رعایت موارد فوق بر عهده طرف اول بوده و طبق 5-2 عمل خواهد شد.

5-6-

طرف اول متعهد گردید اصل کلیه اسناد و هرآنچه مورد نیاز طرف دوم در راستای انجام وظایف محوله به ایشان باشد را در قبال اخذ رسید کتبی در اختیار طرف دوم قرار دهد و طرف اول با امضاء این متن ضامن صحت اعتبار و اصول اسناد و مدارک تحویلی به طرف دوم میباشد. در صورتی که روگرفت، رونوشت و یا اصول اسناد و مدارکی که توسط “طرف اول” به “طرف دوم” ارائه شده است جعلی یا غیر واقعی باشد یا عدم انجام اقدامات لازم موجب عدم صدور سند تک برگی یا دریافت دستور موقت از دادگاه صالح گردد، کلیه مسئولیت کیفری و حقوقی آن به عهده “طرف اول” بوده و “طرف دوم” مستحق دریافت حقوق خود طبق 5-2 این قرارداد به عنوان خسارت خواهد بود.

5-7-

طرف دوم متعهد می گردد تمامی تلاش و همت خود در انجام موضوع قرارداد از منابع معتبر و تمیز قانونی نزد هر یک از اشخاص حقیقی یا حقوقی و یا ادارات و سازمانهای خصوصی یا دولتی بر اساس ضوابط و مقررات جاریه حاکم بر نظام جمهوری اسلامی ایران بکار گیرد. جعاله یعنی چه

ماده 6- شرایط قرارداد

مدت زمان وقوع هرگونه مشکل یا ادعایی اعم از قضایی یا غیرقضایی چه از طریق دادگستری چه از طریق ادارات، در خصوص سند ملک موضوع قرارداد، جزو مدت قرارداد محسوب نمی گردد و قرارداد در طی این مدت متوقف می گردد و پس از رفع مشکل یا ادعا، موضوع این قرارداد انجام می شود. در صورتیکه مشکل یا ادعا توسط طرف اول ایجاد شده باشد، طرف دوم می تواند طبق ماده 5-4 عمل نماید.

ماده 7- مرجع حل اختلاف

كليه اختلافات ناشي از تفسير یا اجراي قرارداد حاضر، وکالتنامه و نیز در رابطه با حسن انجام کار و همچنین کلیه اختلافات در مورد بطلان، ابطال، فسخ و …. این قرارداد، ابتدائاً از طریق مذاکره حل و فصل خواهد شد، در صورت عدم حصول نتیجه و سازش، اختلافات حاصله از طریق مراجعه به داوری و طبق مقررات باب هفتم قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی حل و فصل می گردد. نظریه داوری برای طرفین لازم الاتباع و لازم الاجرا است. شرط داوری شرطی مستقل از قرارداد پایه بوده و در هر حال به قوت خود باقی است. جعاله یعنی چه

ماده 8- اقامتگاه طرفین

هرگونه اخطار، درخواست و مکاتبه در خصوص مفاد این قرارداد باید کتباً به نشانی طرفین که در این قرارداد نوشته شده و اقامتگاه قانونی آنان محسوب می‌شود ارسال گردد. در صورتی که این محل تغییر کند می‌بایست محل جدید بلافاصله کتباً به طرف دیگر اطلاع داده شود و در صورت تخلف، ارسال اخطار، درخواست یا مکاتبه به اقامتگاه قانونی سابق وی، ابلاغ شده تلقی خواهد شد.

 ماده 9- فوس ماژور جعاله یعنی چه

در مواردی که به علت بروز حوادث قهریه ای که غیر قابل پیش بینی و غیر قابل انتساب به کارگزار بوده و جلوگیری یا رفع آن از عهده کارگزار خارج بوده، انجام تمام یا بخشی از تعهدات موضوع قرارداد غیرممکن گردد، کارگزار مکلف است مراتب را در اسرع وقت با ارائه اسناد و مدارک مثبته به اطلاع کارفرما رسانده و درخواست تمدید مدت قرارداد را بنماید. در صورتیکه انجام کار در مدت وجود قوه قهریه صدر بند فوق متوقف شود، هیچ یک از طرفین حق ادعای خسارت از کارگزار را نخواهد داشت. چنانچه به هر دلیل انجام موضوع قرارداد به دلایلی که از حیطه اختیارت کارگزار خارج باشد به تاخیر افتد کارگزار هیچ تعهدی در این خصوص نخواهد داشت و تا زمان رفع مشکل، تعهدات کارگزار به تاخیر خواهد افتاد.

تبصره11: مدت زمان وقوع فورس ماژور جزء مدت قرارداد محاسبه نمی گردد.

ماده 10- نسخه های قرارداد جعاله یعنی چه

این قرارداد مشتمل بر ده ماده مورخه …………………..در 2 نسخه با اعتبار واحد تنظیم و بین طرفین مبادله گردید و مفاد و مندرجات آن مورد توافق کامل طرفین می ‌باشد.

 

 

 

 

امضاء طرف اول قرارداد                                                             امضاء طرف دوم قرارداد

 

 

برای دریافت وقت مشاوره حضوری و تلفنی به صفحه درخواست مشاوره مراجعه کنید.