روش تنظیم لایحه حقوقی – لایحه دفاعیه
اصحاب دعوا (خواهان و خوانده) و هر کسی که نقشی در دادرسی دارد می تواند گفته ها، دفاعیات و دلایل خود را تحت عنوان عریضه (نامگذاری قدیمی لایحه) یا لایحه دفاعیه به دادگاه تقدیم نمایند.در تمامی مراجع دادگستری و غیر دادگستری و مراجع قضایی یا غیر قضایی (مراجع اداری مثل دیوان عدالت اداری) تنظیم لایحه دفاعیه کاربرد دارد.بارزترین حسن و ویژگی لایحه دفاعیه این است که لازم نیست متن لایحه حقوقی را خودتان بنویسید و میتواند توسط یک وکیل با تجربه از زبان شما تنظیم شود.در واقع اگر کسی توانایی مالی گرفتن وکیل را نداشته باشد می تواند از این طریق دفاع خوبی را در دادرسی برای خود ترتیب دهد.
نکات مهم در خصوص فنون لایحه نویسی :
شروع به نگارش هر متنی مستلزم مقدمه چینی، شرح ماوقع مستندات و در نهایت خواسته نگارنده است.
1- قسمت های مختلف یک لایحه :
الف- مقدمه لایحه
در قسمت مقدمه شرح کوتاهی از واقعیت بیان می کنیم، مخاطب شما می خواهد بداند موضوع چیست و باب اختلاف کجاست که با شرح مختصری در مقدمه منشأ و سوابق اختلاف را بیان می کنید.
ب- متن لایحه
در قسمت متن لایحه رویدادها، استدلال ها و ضمایم را ذکر می کنیم و از اینها استفاده می کنیم برای جهت دادن به ذهن قاضی و نزدیک کردن وی به نتیجه مطلوب و مورد نظر ما.
ج- نتیجه لایحه
در قسمت نتیجه از مقدمه و دلایلی که ذکر شده است نتیجه می گیریم.
2- توجه به صورت و ظاهر یک لایحه
قاضی هم یک انسان است و واجد احساس و قطعا صورت لایحه نشانه ای از شخصیت و جایگاه اجتماعی و نظم ذهنی و ظاهری ارائه دهنده آن است و به نوعی معرف وی پس توجه به نوع سربرگ، رنگ قلم و نوع کاغذ و حتی فونت و درشتی کلمات می تواند موثر باشد.
3- لحن لایحه
علاوه بر نظم ظاهری لحن و نوع بیان مطلب در لایحه دفاعیه باید همراه با احترام به قاضی و طرف مقابل و نیز با به کاربردن صحیح کلمات و رعایت دستور زبان و به کاربردن معنای واقعی کلمات باشد در واقع قلم خوب و توانایی و مهارتهای نوشتاری بالا همراه با دانش حقوقی است که جان یک لایحه را شکل می دهد.
4- خط لایحه
لایحه را خوانا و خوش خط بنویسید و در صورت امکان آن را تایپ نمایید.
5- خطاب درست
بسته به اینکه مخاطب لایحه شما چه مرجعی است و در چه مرحله ای لایحه می دهید خطابتان به مقام پذیرنده لایحه درست باسد.مثلاً قاضی دادگاه بدوی را رییس خطاب کنید (و نه حاج آقا) یا قضات دادگاه تجدید نظر و دیوان را با توجه به اینکه قضات عالی رتبه هستند عالی جناب خطاب کنید و در خصوص سایر مراجع حسب مورد واژه ماسب برای خطاب انتخاب شود.
6- احترام !
از کلمات احترام آمیز در آغاز و پایان لایحه نسبت به قاضی مخاطب و قاضی مراجع پیشین و طرف دعوا یا وکیل وی استفاده کنید توجه داشته باشید اگر هم از طرف خود کینه دارید این حس برای قاضی وجود ندارد و اگر قصد انتقاد از طرف را دارید انتقاد بدون توهین و توام با احترام باشد.احترام شما به قاضی در واقع احترام به جایگاه قانون و مقام قضاوت است و نه شخصی که روبروی شما ایستاده.
7- انتخاب الفاظ، تعابیر و معانی درست
توجه داشته باشید که معانی کلمات حقوقی و غیر عام را در نظر بگیرید و از واژه های عامیانه در لایحه دفاعیه استفاده نکنید .ناخودآگاه در نظر قاضی که یک حقوقدان است استفاده از واژه های عامیانه نشانه ای برای بی سوادی محسوب می شود. (سواد و دانش حقوقی) مثلاً عجیب است که گاهی دیده می شود یک وکیل دادگستری از واژه احضاریه یا متشاکی یا متهمه استفاده کند.
8- نگارش و املای درست
اگر در املا و نحوه نگارش کلمه ای تردید داشتید، تحقیق کنید بهترین منبع لغت نامه ها هستند.
9- اغراق نکنید !
از زبان محاوره ای و اغراق آمیز در نگارش لایحه استفاده نکنید اگر قاضی احساس کند که در بیان مطلب اغراق و بزرگنمایی می کنید توجه وی به لایحه شما کم می شود.
10- لایحه یک درخواست است
خطاب و لحن لایحه شما نباید دستوری و آمرانه باشد.شما از قاضی درخواست می کنید و قاضی حسب تشخیص دستور می دهد.
11- مختصر و مفید
از جملات کوتاه گویا، مختصر به جای زیاده نویسی و پرگویی و تکرار مطالب استفاده کنید.در واقع و به عبارت اخری حرف حساب بزنید، حاشیه نروید و مسائل بدیهی را تکرار نکنید.
12- بیان منظور
منظور، هدف و خواسته خود را به صورت روشن و واضح بیان نمایید و پیچیده، صقیل و مبهم سخن نگویید.قاضی وقت و فرصت این را ندارد که خیلی به لایحه شما برای فهم و درک موضوع فکر کند و برای آن وقت بگذارد.
13- سخنان تکراری نگویید
گاهی نگارنده لایحه برای تاکید مقصود و دلیلی را مکرر در لایحه تکرار می کند این نه تنها تاثیر بیشتری بر ذهن قاضی نخواهد گذاشت بلکه ممکن است او را عصبی نماید.
14- احاطه به موضوع
قبل از نگارش لایحه باید پروندده کامل مطالعه شود و نگارنده لایحه باید به موضوع احاطه داشته باشد.بسیار بد است که قاضی متوجه شود شما به عنوان متقاضی از موضوع محل اختلاف درک صحیح و درستی نداشته اید !
15- پاسخ به طرف دعوا
اگر لایحه شما در پاسخ به اظهارات ظرف مقابل است جواب تمام ابهامات و ایرادات را به ترتیب بیان نمایید که اگر قاضی اول لایحه او را خواند با مطالعه لایحه شما به ترتیب پاسخ ، دلایل و دفاعیات شما را هم دریافت کند.
16- استناد به قوانین
استناد به مواد قانونی در یک لایحه دفاعیه ضروری نیست ولی بهتر است جهت تاثیر گذاری بر ذهن و تصمیم قاضی بعد از هر استدلال و ارائه هر دلیل مستندات قانونی راجع به آن هم ذکر شود.
17 – پیوست های لایحه
در صورتی که پاسخ شما به مدارک موجود در پرونده است یا دلیل جدیدی معرفی می نمایید تصویر آن را پیوست لایحه کنید و برای سهولت دسترسی و رویت قاضی پیوست ها را شماره بزنید و در متن لایحه به شماره ها اشاره کنید.تنظیم لایحه
جهت دانلود نمونه لایحه کلیک کنید
جهت آشنایی بیشتر انواع لایخه و تنظیم ان و مشاوره تماس بگیرید.(موسسه حقوقی ترنم عدالت)