تامین مسکن مستقل

پس از عقد نکاح دائم، یکی از وظایف زوج تهیه منزل مستقل برای زوجه به منظور شروع زندگی مشترک است. در واقع، تامین مسکن مستقل جزئی از نفقه زوجه است که قانون گذار در ماده 1107 قانون مدنی به آن اشاره می کند. نفقه مخصوص عقد ازدواج دائم است. بنابراین، در نکاح موقت یا صیغه مرد الزامی به تامین نفقه زن ندارد و در نتیجه موضوع الزام زوج به تهیه منزل مستقل اساسا مطرح نمی شود. حال، اگر زوج در عقد نکاح دائم اقدام به تهیه منزل مستقل نکند، آیا برای زوجه اقدامی متصور است؟ در این نوشتار ابتدا توضیح مختصر و اجمالی در مورد نفقه می دهیم و سپس عواقب عدم تهیه منزل مستقل را بیان می کنیم:

نفقه زوجه شامل چه مواردی است؟

تمامی ما یحتاج زن از قبیل مسکن، خوراک، پوشاک، هزینه های درمانی و … در دسته نفقه قرار می گیرد که بر ذمه زوج قرار دارد که بعد از وقوع عقد ازدواج آن را تامین کند. حتی اثاث البیت منزل از قبیل مبل، تلویزیون، میز، فرش و … بر عهده زوج است. چیزی که در حال حاضر تحت عنوان جهیزیه بر زوجه و خانواده او تحمیل شده است. اما از منظر قانونی تهیه تمام این موارد بر عهده زوج است.

شرایط لازم برای برخورداری از نفقه چیست؟

برای اینکه زوجه از نفقه برخوردار شود، شرایط زیر ضروری است:

1- عقد نکاح بین زوج و زوجه دائمی باشد نه موقت. در عقد نکاح موقت نفقه زن بر عهده زوج نیست؛ مگر اینکه تهیه نفقه از جمله تامین مسکن مستقل در عقد نکاح موقت شرط شده باشد.

2- زوجه از زوج تمکین نماید. منظور از تمکین هم تمکین عام است هم تمکین خاص. البته گاهی با وجود عدم تمکین زوجه از زوج باز هم مستحق نفقه است. چنانچه زوجه بخواهد از حق حبس خود استفاده نماید و یا عدم تمکین زوجه از زوج به جهت خوف وجود ضرر جسمانی، حیثیتی، مالی و … باشد، می تواند از زوج تمکین نکند و در عین حال ناشزه نباشد و نفقه دریافت کند. چه اینکه گاهی اوقات مرد ممکن است اقدام به ضرب و جرح زوجه نماید. در این صورت زوجه می تواند با اجازه دادگاه در منزل دیگری سکونت داشته باشد اما تامین نفقه او بر عهده مرد است.

پس، اگر زوجه ناشزه باشد مستحق نفقه از جمله تامین مسکن مستقل نیست.

• بیشتر بخوانید: مطالبه نفقه از سوی زوجه 

منظور از حق حبس چیست؟

زن می تواند تا قبل از اینکه مهریه تمام و کمال به او اعطا نشده است، از تمکین و ایفای وظایف زوجیت در مقابل زوج خودداری کند. اما ناشزه نباشد. در فرضی که مهریه به صورت قسطی پرداخت می شود، نیز تا پایان آخرین قسط حق حبس برای زوجه باقی است.

عدم تامین مسکن مستقل از سوی زوج چه تبعاتی به همراه دارد؟

حتما شما هم مشاهده کردید که بسیاری از خانم ها بعد از عقد ازدواج در منزل پدر شوهر و مادر شوهر سکونت می گزینند و این امر تداوم زندگی مشترک آن ها را با خلل مواجه می سازد. به گونه ای که در فشار و مضیقه هستند و بعضا ممکن است دچار عسر و حرج شوند.

اگر زوجه از زوج تمکین نماید. یعنی با زوج حسن معاشرت دارد و در برقراری روابط زوجیت مشکلی ندارد، در این صورت زن مستحق نفقه است. یکی از بزرگترین مصادیق نفقه، تامین مسکن مستقل برای زوجه است. اگر زوج نتواند این اقدام را انجام دهد،

در این صورت:

1- زن می تواند دادخواست طلاق به دلیل عسر و حرج مطرح کند. چرا که تامین نفقه بر عهده زوج است و یکی از بارزترین مصادیق نفقه، تامین مسکن مستقل برای زوجه است. اگر مرد نتواند این نیاز زوج را برطرف کند، زن می تواند وفق ماده 1130 قانون مدنی و تبصره آن به دلیل عسر و حرج اقدام به طلاق نماید. چرا که نداشتن مسکن مستقل زندگی زوجه را با سختی و مشقت همراه می سازد. بنابراین او حق دارد تا دادخواست طلاق به درخواست زوجه را مطرح کند. البته قبل از طرح دعوای طلاق حتما با وکیل مشورت کنید.

2- اقدام دیگری که زن در فرض عدم تامین مسکن مستقل از سوی زوج، می تواند انجام دهد، دادخواست الزام به تهیه منزل مستقل است. البته مسکنی که زوج تهیه می کند صرف وجود یک مسکن نیست. باید مسکنی در شان زوجه باشد. از همین روست که مرجع قضایی برای تایید این امر که خانه در شان زوجه است کارشناسی را اعزام می کند تا موضوع را بررسی کند.

گاهی ممکن است زوج برای فرار از محکومیت در دعوای الزام به تهیه منزل مستقل، اجاره نامه ای صوری امضا کند و به دادگاه ارائه کند و بگوید که دارای منزل مستقل است. بنابراین، زوجه برای طرح این دعوا حتما باید با خود وکیل داشته باشد. در غیر این صورت احتمال محکومیت در این دعوا بسیار زیاد است. هر چند در ظاهر دعوای الزام به تهیه منزل مستقل ساده به نظر می رسد. اما پس از شروع دعوا و دفاعیات زوج، پیچیدگی های آن، آشکار می شود. پس حتما با وکیل مشورت کنید و از او راهنمایی بگیرید.

4- در صورت عدم تامین منزل مستقل از سوی زوجف شما به عنوان زوجه می توانید شکواییه ترک انفاق را نیز مطرح نمایید. چون تهیه منزل جزء نفقه است. هر چند پذیرش آن بستگی به رویه دادگاه ها دارد. در برخی پرونده ها می پذیرند و در برخی پرونده ها مورد پذیرش قرار نمی گیرد.

ارسال اظهارنامه برای زوج:

قبل از طرح دادخواست الزام به تهیه منزل مستقل، اظهارنامه ای به زوج بفرستید و برای آخرین بار به او مهلتی معقول جهت تامین منزل مستقل بدهید. سپس دادخواست الزام به تهیه منزل مستقل را مطرح کنید و در دادخواست خود به اظهارنامه اشاره نمایید. توجه کنید در این میان تفاوتی میان خرید یک مسکن یا اجاره آن وجود ندارد. بنابراین، منظور قانون گذار از تهیه منزل مستقل خرید یک خانه نیست. حتی با اجاره یک مسکن نیز غرض قانون گذار محقق می شود.

رسیدگی به دعوای الزام به تامین مسکن مستقل در صلاحیت چه دادگاهی است؟

دادگاه خانواده محل اقامت خوانده (زوج) صلاحیت رسیدگی به این دعوا را دارد.

در ادامه این نوشتار به یک نمونه دادخواست تهیه منزل مستقل که توسط وکلا و کارشناسان مجموعه ترنم نگاشته شده اشاره می کنیم:

ریاست محترم شعبه ……………… دادگاه ………………. شهرستان …………………..

با سلام؛

با آرزوی سلامتی و بهروزی:

اینجانب در مورخه ………………. با آقای …………………… در دفترخانه شماره ……………… شهرستان ……………….. عقد نکاح دائم منعقد نمودم. ایشان در ابتدای مدت عقد، از بنده مهلت خواستند تا نسبت به تهیه منزل مستقل اقدامات لازم را انجام دهند و اصرار نمودند که بنده با پدر و مادر ایشان در یک منزل زندگی کنیم که بسیار سخت بود. اکنون به رغم گذشت پنج سال از شورع زندگی مشترک و داشتن یک فرزند دو ساله ادامه زندگی به این شکل بنده را دچار عسر و حرج و فشار می کند. بنده بارها از ایشان خواستم تا هر چه سریع تر نسبت به تامین منزل مستقل اقدام نمایند؛ لیکن هر بار به بهانه های واهی وعده و وعید می دهند و النهایه هیچ اقدامی از جانب ایشان صورت نمی گیرد.

حالیه با عنایت به آنچه فوقا اشاره کردم و با توجه به وضعیت بنده و داشتن طفلی کوچک از شما خواستارم تا نسبت به الزام خوانده به تهیه منزل مستقل دستور مقتضی صادر فرمایید.

نظر شما در مورد این نوشتار چیست؟ آیا برای شما مفید بود؟ لطفا نظرات خود را در قسمت دیدگاه ها با ما به اشتراک بگذارید.