معنای داوری در قرارداد

مقدمه

موضوع داوری یا اسم دیگر آن “حکمیت” از قدیم الایام  میان مردم رایج بوده است. در دوران قدیم زمانی که دعوا یا مشاجره ای میان طرفین رخ می داد، فردی با عنوان ریش سفید یا کسی که بیش از دیگران میان مردم مورد قبول بود، به عنوان داور یا حَکَم انتخاب می شد. در واقع، فرد حکم یا داور با شنیدن صحبت های طرفین اختلافات میان آنها را به خوبی حل و فصل می کرد.  معنای داوری در قرارداد

1- داوری در روستا

اما در حال حاضر، در شهرها هم بحث داوری یا حکمیت مرسوم شده است. اما همچنان در روستاها شاهد این امر هستیم که بسیاری از اختلافات با ارجاع به داور یا حکم یا کدخدا و یا ریش سفید روستا حل می شوند. معنای داوری در قرارداد

شوراهای حل اختلاف با همین رویکرد در روستاها و شهرها به وجود آمدند. وظیفه اولیه و اصلی شورا چه در روستا و چه در شهر، در گذشته و حال، فیصله اختلافات از طریق ایجاد صلح و سازش میان طرفین بود. در زمان های خیلی دور، مردم تمایلی نداشتند به مراجع دادگستری مراجعه کنند. آنها دوست داشتند در کوتاه ترین زمان ممکن اختلاف خود را حل کنند. از این رو، تنظیم دادخواست و پرداخت هزینه دادرسی برای آنها بسیار مشکل بود. همین امر نیز موجب گردید تا تمایل به حل و فصل اختلاف از طریق داوری افزایش یابد. معنای داوری در قرارداد

2- داوری در شهرها

در دوران حاضر، با افزایش مراکز دادگستری، بسیاری از مردم با کوچکترین اختلاف پیش آمده به دادگستری مراجعه می کنند. هر چند، تنظیم دادخواست و شکایت بسیار زمان بر و حوصله سر بر است. اما، امروز مردم فکر می کنند، مراجعه به دادگستری بهترین راه است. معنای داوری در قرارداد

مقایسه داوری و دادگستری با یکدیگر

بسیاری از مردم در دوران حاضر با مبحث داوری و حکمیت آشنایی ندارند. به عبارتی، وقتی به آنها پیشنهاد می دهیم که اختلاف خود را از طریق داوری حل و فصل کنند، نمیدانند چه اقدامی باید انجام دهند. بسیاری از مردم نیز فکر می کنند که مراجعه به داوری به ضرر آنها تمام خواهد شد. بنابراین، بهترین راه را مراجعه به دادگستری برای تظلم خواهی می دانند. اما از این موضوع غافلند که داوری چه مزایایی می تواند برای آنها به همراه داشته باشد. معنای داوری در قرارداد

همانطور که سابقا گفته شد، برای طرح دعوا در دادگستری اول از همه باید در سامانه ثبت نام الکترونیکی (ثنا) ثبت نام کنید. سپس برای تنظیم دادخواست یا شکواییه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نمایید.

ذکر این نکته نیز لازم است که شما می توانید برای ثبت دادخواست یا شکواییه خود وکیل اخذ نمایید. پس از ثبت دادخواست یا شکواییه نوبت به پرداخت هزینه دادرسی می رسد. هزینه دادرسی هزینه ای است که شما برای طرح دعوا باید در حق قوه قضاییه پرداخت کنید. در این صورت قوه قضاییه به شما خدمات طرح دعوا را ارائه خواهد داد. معنای داوری در قرارداد

• مطالب مرتبط: مقاله ثنا
• مطالب مرتبط: مقاله هزینه دادرسی چیست

معایب دادگستری

چه بسیارند، افرادی که به دلیل بالا بودن هزینه دادرسی از پرداخت آن عاجز می مانند. در این صورت افراد یا مجبور به طرح ادعای اعسار از پرداخت هزینه دادرسی خواهند بود یا از طرح دعوا منصرف می شوند (این امر بدترین حالت ممکن برای یک فرد است). معنای داوری در قرارداد

پس از طرح دعوا در نزد مراجع قضایی، باید ماه ها منتظر ماند تا نوبت به جلسه دادرسی برسد. در جلسه دادرسی نیز قاضی تمایلی به استماع تمامی سخنان اصحاب دعوا ندارد. هر چند که وقت این کار را نیز ندارد.

بنابراین، در یک فرصت محدود و اجمالی سخنان طرفین دعوا را می شنود. گاهی نیز شاهد قضاوت های بی مورد و نا به جای قضات دادگستری هستیم. پس از صدور رای نیز مدت های تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی که هر کدام 20 روز از تاریخ صدور رای است برای طرفین دعوا در نظر گرفته می شود.

در نهایت، اطراف دعوا چیزی حدود 2 الی 3 سال باید منتظر بمانند تا موضوع از طریق دادگستری حل شود. هر چند پروسه اجرای رای در واحد اجرای احکام قوه قضاییه نیز پروسه ای سخت و زمان بر است.

راه کار چیست؟

در صورتی که تمامی آحاد جامعه آگاهی پیدا کنند که چقدر داوری و حکمیت می تواند مفید فایده واقع شود، دیگر از طریق مراجع دادگستری اقدام نخواهند کرد. حتی در عرصه بین المللی نیز در صورتی که میان کشورها اختلافی حادث شود، کشورها تمایل دارند از طریق داوری و حکمیت اختلاف را حل کنند تا اینکه به دیوان بین المللی دادگستری مراجعه کنند. معنای داوری در قرارداد

برشمردن امتیازهای داوری نسبت به دادگستری

1- هزینه داوری از دادگستری به مراتب کمتر است.

2- داوری خیلی سریع تر به دعاوی رسیدگی می کند.

3- داور یا حکم بیشتر از قاضی به صحبتهای طرفین دعوا گوش می دهد. این امر در حالیست که قاضی وقت و فرصت کافی و در عین حال حوصله برای شنیدن تمام صحبت های طرفین ندارد. هر جلسه دادرسی شاید 20 دقیقه تا 30 دقیقه به طول بینجامد. معنای داوری در قرارداد

گذراندن شرط داوری در قرارداد به چه معنا است؟

در قسمت حل و فصل اختلافات در قراردادها می توانید تعیین کنید موضوع به داور مرضی الطرفین ارجاع شود.

نکته: تعیین حق داوری در قرارداد، خدشه ای به حق شما برای مراجعه به دادگستری ایجاد نمی کند. بسیاری از مردم بر این باورند که با مراجعه به داوری دیگر حقی برای مراجعه به دادگستری ندارند. این باور غلط است. حق مراجعه به دادگستری و تظلم خواهی همیشه برای افراد محفوظ است. 

عدم توافق در مورد داوری

در صورتی که طرفین بر سر داور به توافق برسند نام داور (شخص حقیقی یا حقوقی) را به عنوان داور مرضی الطرفین در قرارداد ذکر می کنند. اما در صورتی که طرفین نام شخصی را به عنوان داور در قرارداد ذکر نکنند. پس از بروز اختلاف می توانند از طریق ارسال اظهارنامه داور مدنظر خود را به طرف دیگر معرفی کنند. طرف مقابل نیز می تواند آن داور را قبول کند. حال اگر داور را قبول نکرد، می تواند اظهارنامه برای دیگری بفرستد و در آن نام داور دیگری را ذکر کند. معنای داوری در قرارداد

نکته: در صورتی که طرفین به هیچ وجه موفق به تعیین داور نشدند، می توانند با مراجعه به دادگاه داور خود را تعیین کنند. 

نکات مهم در انتخاب داور چیست؟

1- اصل بی طرفی داور امری بسیار مهم است. حتما داوری را انتخاب کنید که در نزاع پیش آمده ذی نفع نباشد. فرض کنید در یک قرارداد مشارکت مالکین و سازندگان دچار اختلاف با یکدیگر می شوند. مدیر املاک به عنوان داور مرضی الطرفین انتخاب شده است. انتخاب چنین فردی از نظر قانونی وجاهت ندارد. چرا که بنگاه املاک به عنوان دلال در معامله ذینفع می باشد (بر گرفته از یک پرونده حقوقی). معنای داوری در قرارداد

2- سعی کنید فردی را که به عنوان داور انتخاب می کنید از حداقل سطح دانش و سواد حقوقی برخوردار باشد. برخی افراد هیچ اطلاعی از قوانین و مقررات ندارند. بنابراین تعیین آنها به عنوان داور به صلاح نخواهد بود. احتمالا فرد مورد نظر به عنوان داور زمانی که ببیند توانایی حل اختلاف را ندارد، از داوری کناره گیری می کند. از این رو، شما ضرر خواهید کرد.

3- از نظر قانونی، انتخاب چند دسته از افراد به عنوان داوری ممنوع است.

حال این افراد چه کسانی هستند؟

1- افرادی که اهلیت ندارند. به عبارتی افرادی که محجور هستند. معنای داوری در قرارداد

• مطالب مرتبط: مقاله مفهوم حجر در قانون مدنی

2- اشخاصی که به موجب حکم قطعی صادر شده از دادگاه از داوری محروم هستند.

چه موقع داوری در قرارداد از بین می رود؟

در موارد زیر داوری در قرارداد از بین می رود:

1- با فوت و محجور شدن یکی از طرفین دعوا.

2- با توافق کتبی طرفین. در علم حقوق، توافق شفاهی هیچ گونه اعتباری ندارد. بنابراین، طرفین باید به صورت کتبی توافق کنند. معنای داوری در قرارداد

نکات مهم داوری در قرارداد

1- در قرارداد برای داوری مهلت بگذارید. البته مهلت در نظر گرفته شده برای داوری با توافق طرفین قابل تمدید است.

2- داور لازم نیست مقررات آیین دادرسی مدنی را رعایت کند. هر چند رعایت مقررات مربوط به داوری الزامی است.

3-  چند داور می توانند به عنوان حکم در قرارداد انتخاب شوند. در این صورت با فوت و حجر هر یک از طرفین، داوران دیگر به حل اختلاف خواهند پرداخت.

4- باید توجه داشت که تعداد داوران باید فرد باشد. دو داور نمی توانند برای داوری در قرارداد انتخاب شوند. هر کدام از داوران می توانند رای مخالف با دیگری دهند. در این صورت موضوع حل و فصل نخواهد شد. بنابراین، در اینجا دادگاه داور دیگری را به آنها اضافه خواهد نمود. معنای داوری در قرارداد

ارجاع طرفین دعوا به داوری توسط دادگاه

گاهی اوقات ممکن است دادگاه طرفین را به داوری ارجاع دهد. البته داورانی که دادگاه انتخاب می کند باید شرایطی داشته باشند:

شرایط داور تعیینی توسط دادگاه

1- سن داور کمتر از 25 سال نباشد.

2- داور در دعوا ذینفع نباشد.

3- رابطه سببی یا نسبی تا درجه دوم از طبقه سوم با طرفین دعوا نداشته باشد.

4- داور قیم، کفیل، مباشر و یا وکیل یکی از طرفین دعوا نباشد.

5- داور یا همسرش وارث یکی از اصحاب دعوا نباشند.

6- کسانی که با اطراف دعوا قرابت سببی و یا نسبی تا درجه دوم از طبقه سوم دارند و سابقا یا در حال حاضر دعوای کیفری یا حقوقی با آنها دارند.

7- کارمندان دولت در حوزه ماموریت آنها نمی توانند به عنوان داور انتخاب شوند.

نکته: برخی از امور حقوقی قابل ارجاع به داوری نیستند. 

امور غیر قابل ارجاع به داوری عباتند از: معنای داوری در قرارداد

1- دعاوی مربوط به نکاح و ازدواج از قبیل: اثبات رابطه زوجیت، بطلان نکاح، فسخ نکاح

2- طلاق

3- امور مربوط به ورشکستگی

4- کلیه جرایم

5- امور حسبی.

موسسات داوری چه سودی برای طرفین دعوا دارند؟

امروزه، بسیاری از موسسات داوری با داشتن مجوز داوری کار را برای شما آسان نمودند. به این معنا که شما به جای مراجعه به مراجع دادگستری و طی کردن دوران طرح دادخواست و پرداخت هزینه های گزاف و طاقت فرسا، می توانید با مراجعه به مراکز داوری اختلاف خود را حل و فصل نمایید. این موسسات با داشتن مجوز داوری شما را در فیصله اختلافات یاری می نمایند. چه اینکه بسیاری از مشکلات با تنظیم یک صلح نامه و گفتگو میان طرفین حل خواهد شد.

بنابراین نیازی به مراجعه به دادگستری و طی مراحل و گذراندن مدت های مدید در پله های دادگستری نخواهد بود. موسسه حقوقی و داوری ترنم عدالت علوی از جمله موسساتی است که می تواند به شما در راستای حل اختلاف از طریق داوری کمک کند.

برای تعیین داور ابتدا باید چه اقدامی صورت بگیرد؟ معنای داوری در قرارداد

اولین راه برای تعیین داور تنظیم صورت جلسه داوری است.

نمونه ای از صورت جلسه داوری را در زیر ملاحظه می کنید:

ماده 1-  موضوع داوری:

اختلافات طرفین ناشی از موضوع قرارداد کار مورخ 1396/12/01 الی 1397/12/29 در خصوص کلیه اموری که در تخصص، صلاحیت و در توانایی خانم ………… بوده و از طرف شرکت ……………….. به ایشان ارجاع می شود.

ماده 2-  داور مرضی الطرفین:

 خانم شقایق حسینی گلزار به شماره ملی ……………….به نشانی: ………………………….

ماده 3- مدت داوری :

 مدت انشاء رای داوری 3 ماه از زمان قبول داور، تعیین میگردد. مدت بیش از 3 ماه  با توافق طرفین قابل تمدید می باشد. در صورت عدم انشا و اعلام رای ظرف 3 ماه، رسیدگی به اختلافات با مرجع قضایی خواهد بود مگر تمدید مدت با توافق کتبی طرفین صورت گیرد.

 ماده 4- صلاحیت داور:

الف) هرگونه اختلاف اعم از: تفسير، اجرا، فسخ، بطلان، اقاله، ایفا تعهدات قرارداد و خسارات ناشی از انفساخ یا بطلان، همچنین عنداللزوم ارجاع امر به کارشناس و خبره؛

ب) حق برقراری صلح و سازش میان طرفین.

ماده 5-حق الزحمه داور:

حق الزحمه داوری مبلغ …………………… ریال معادل …………. تومان می باشد.

 ماده 6- سایر موارد:

الف – هزینه های داوری بالمناصفه بر عهده طرفین خواهد بود.

ب – طرفین مکلف به ارائه اصول اسناد استنادی بوده و در صورت عدم ارائه آن ظرف مهلت مقرر از سوی داور، سند مذکور از عداد دلایل خارج خواهد شد.

ج – داوری فارغ از تشریفات آیین دادرسی مدنی بوده و داور الزامی به رعایت کلیه مقررات مربوطه نخواهد داشت. (رعایت موارد موضوع ماده 489 قانون آیین دادرسی مدنی الزامیست).

ماده 7- مقرره نهایی:

این قرارداد در 7 ماده و 3 نسخه تهیه و تنظیم گردیده که تمامی نسخ آن از اعتبار واحد برخوردار است.

نمونه ای از رای داوری صادر شده در موسسه ترنم عدالت را مشاهده می کنید:

شرح ماوقع:

سرکار خانم ………………..، به موجب قرارداد کار منعقده فی ما بین ایشان و آقای ………… از تاریخ 1396/12/01 لغایت 1397/11/30 (یک سال شمسی)، در مؤسسه …………… جهت انجام امور ویراستاری مشغول به فعالیت بودند.

از آنجایی که قرارداد کار ابتدایی فی ما بین ایشان و کارفرما (آقای …………..)، از شاکله و چارچوب صحیحی برخوردار نبود، در حین کار قرارداد صحیح و کامل و جامع با در نظر گرفتن تمامی جوانب و جهات کار بین کارگر و کارفرما منعقد گردید. البته به دلیل رضایت کارگر و کارفرما مدت یک ماه به قرارداد کار بدوی اضافه گردید.

النهایه، قرارداد کار فی ما بین کارگر و کارفرما به مدت 13 ماه – از تاریخ 1396/12/01 لغایت 1397/12/29- تعیین گردید.

در قرارداد مارالذکر تمامی شروط مربوط به قوانین کار گنجانده شده است. از جمله اینکه در بند 9 ماده 9 قرارداد، حق فسخ برای کارفرما با این مضمون درج گردید:

«…در صورتیکه کارفرما ادامه همکاری با کارمند را به صلاح شرکت نداند، می تواند به طور یکجانبه قرارداد را فسخ نماید. در این صورت کارمند موظف است بعد از اعلام کتبی کارفرما تا پایان 15 روز جهت تسویه حساب به واحد مربوطه مراجعه نماید».

همچنین، وفق بند حل و فصل اختلافات، در صورت بروز اختلاف، ابتدائاً طرفین تلاش میکنند تا با صلح و سازش اختلاف را حل و فصل کنند و چنانچه صلح و سازش میان طرفین برقرار نگردید، ارجاع امر به داور مرضی الطرفین میان طرفین مقبول قرار خواهد گرفت.

در تاریخ 1397/12/01 آقای ………….. با ارائه نامه ای خطاب به وزارت محترم تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام نمودند که به علت مشکلات مالی فراوان برای انتشارات و با توجه به اتمام قرارداد کار سرکار خانم …………..، قرارداد ایشان قابل تمدید نیست.

حال آنکه قرارداد کار خاتمه نیافته بوده است و با توجه به استماع قصد و نیت آقای ……….. مراد ایشان از این جمله، فسخ قرارداد و نه خاتمه آن استنباط گردید.

حال با جمیع موارد ذکر شده و با توجه به قرارداد کار منعقده در مورد ارجاع امر به داوری مورخ 1399/04/29 اینجانب به عنوان داور مرضی الطرفین انتخاب شدم.

لذا با مطالعه پرونده و استماع قصد طرفین موارد زیر را اعلام میدارم:

1- با توجه به بند 9 ماده 9 قرارداد کار فی مابین کارگر و کارفرما و شرط حق فسخ در آن  و توجهاً به مقرره 25 قانون کار که بر اساس آن «هر گاه قرارداد کار برای مدت موقت منعقد شده باشد هیچ یک از طرفین به تنهایی حق فسخ آن را ندارند…» کاشف از آن است که با اراده طرفین، در قرارداد موقت امکان فسخ قرارداد وجود دارد.

2- نظر به رعایت ماده 10 قرارداد کار منعقده فی مابین در مورد حل و فصل اختلافات مراحل معنونه در قرارداد باید یک به یک طی گردد. لذا، چنانچه کارگر و کارفرما از طریق مذاکره قادر به فسخ نشدند، ارجاع امر به داوری در دستور کار قرار خواهد گرفت که این مهم نیز با استمساک از موافقت نامه داوری صورت گرفته است.

3- نظر به فسخ قرارداد کار از سوی کارفرما و عدم حضور خانم ………… در مؤسسه (توضیح آنکه بازرس در موعد مقرر در محل حضور پیدا کرده و عدم حضور ایشان را تأیید کرده است). لذا رابطه کارگر و کارفرمایی میان سرکار خانم ……… و آقای ………. سالبه به انتفاء موضوع است. از این رو، خانم ………….. از مزایای بیمه بیکاری بهره میبرند.

4- به رغم کلام به کار رفته توسط آقای …………………، در نامه خطاب به اداره کار و سخن از اختتام قرارداد کار، به نظر می رسد اراده ایشان باید تفسیر گردد. در پرتوی مذاکرات صورت گرفته فی مابین طرفین، منظور و مقصود ایشان از خاتمه قرارداد، فسخ قرارداد بوده است و سهواً و به دلیل عدم آشنایی با اصول حقوقی واژه ی خاتمه از سوی ایشان به کار برده شده است.

برای دریافت داوری در دعاوی خود به صفحه تماس با ما مراجعه کنید.