ورشکستگی یک عنوان تجاری است که مقنن آن را در قانون تجارت تعریف می کند. به موجب ماده 412 قانون تجارت ورشکستگی زمانی رخ می دهد که تاجر و یا شرکت تجاری قادر به تادیه دیونی که بر عهده اوست، نباشد. در این فرض، می گوییم تاجر ورشکسته شده است. در قانون تجارت، قانون گذار سه نوع ورشکستگی را بتعریف می کند: ورشکستگی عادی، ورشکستگی به تقصیر و ورشکستگی به تقلب. به جزء عنوان ورشکستگی عادی، قانون گذار ورشکستگی به تقصیر و ورشکستگی به تقلب را جرم انگاری کرده است. اما در این مقاله می خواهیم به این موضوع بپردازیم که مجازات ورشکستگی به تقصیر و ورشکستگی به تقلب چیست؟ در واقع، اگر تاجر ورشکسته به تقصیر و یا ورشکسته به تقلب شود، چه مجازاتی در انتظار اوست؟ در این مقاله به شرح این موضوع می پردازیم.
ورشکستگی به چه معنا است؟
ماده 412 قانون تجارت، ورشکستگی را به صورت کلی چنین تعریف می کند:
ورشکستگی تاجر یا شرکت تجارتی در نتیجه توقف از تادیه وجوهی که بر عهده او است حاصل می‌شود. حکم ورشکستگی تاجری را که حین‌الفوت در حال توقیف بوده تا یک سال بعد از مرگ او نیز می‌توان صادر نمود.
بنابراین، اگر الف به عنوان تاجر و یا ب به عنوان یک شرکت تجارتی نتواند دیون و بدهی خود را که قانونا بر ذمه اوست بپردازد، ورشکسته است و باید این موضوع را ظرف سه روز در نزد مراجع قضایی مطرح سازد.
منظور از ورشکستگی به تقصیر چیست؟ مصادیق ورشکستگی به تقصیر کدام است؟
ماده 541 قانون تجارت مصادیق ورشکستگی به تقصیر را چنین بیان می کند:
تاجر در موارد ذیل ورشکسته به تقصیر اعلان می‌شود:
۱) در صورتی که محقق شود مخارج شخصی یا مخارج خانه مشارالیه در ایام عادی بالنسبه به عایدی او فوق‌العاده بوده است.
۲) در صورتی که محقق شود که تاجر نسبت به سرمایه خود مبالغ عمده صرف معاملاتی کرده که در عرف تجارت موهوم یا نفع آن منوط به اتفاق‌محض است.
۳) اگر به قصد تاخیر انداختن ورشکستگی خود خریدی بالاتر یا فروشی نازلتر از مظنه روز کرده باشد یا اگر به همان قصد وسایلی که دور از صرفه‌است به کار برده تا تحصیل وجهی نماید اعم از اینکه از راه استقراض یا صدور برات یا به طریق دیگر باشد.
۴) اگر یکی از طلبکارها را پس از تاریخ توقف بر سایرین ترجیح داده و طلب او را پرداخته باشد.
مجازات ورشکستگی به تقصیر چیست؟
در فرضی که شخص حقیقی یا حقوقی با عنوان مجرمانه ورشکستگی به تقصیر محکوم شود، به موجب ماده 671 قانون مجازات اسلامی مجازات خواهد شد. ماده 671 قانون مجازات اسلامی چنین مقرر می کند:
مجازات ورشکسته به تقصیر از شش ماه تا دو سال حبس است.
بنابراین، مجازات ورشکسته به تقصیر حبس تعزیری درجه شش است.
منظور از ورشکستگی به تقلب چیست؟ مصادیق و موارد ورشکستگی به تقلب چیست؟
ماده 549 قانون مجازات اسلامی چنین مقرر می کند:
هر تاجر ورشکسته که دفاتر خود را مفقود نموده یا قسمتی از دارایی خود را مخفی کرده و یا به طریق مواضعه و معاملات صوری از‌میان برده و همچنین هر تاجر ورشکسته که خود را به وسیله اسناد و یا به وسیله صورت دارایی و قروض به طور تقلب به میزانی که در حقیقت مدیون‌نمی‌باشد مدیون قلمداد نموده است ورشکسته به تقلب اعلام و مطابق قانون جزا مجازات می‌شود.
مجازات ورشکستگی به تقلب چیست؟
ماده 670 قانون مجازات اسلامی مصادیق ورشکستگی به تقلب را چنین بیان می کند:
کسانی که به عنوان ورشکستگی به تقلب محکوم می‌شوند به مجازات حبس از یک تا پنج سال محکوم خواهند شد.
تعیین دقیق میزان حبس با درنظر گرفتن جمیع جهات بر عهده قاضی است.
اقدامات پس از ورشکستگی تاجر چیست؟
1- اعلان ورشکستگی به دادگاه
2- ممنوعیت تاجر از دخالت در امور مالی خود
3- تعیین مدیر تصفیه برای انجام امور مالی تاجر
بنابراین، پس از وقوع ورشکستگی تاجر، او عملا از انجام هر گونه امر مالی ممنوع است. و به جای او مدیر تصفیه عمل می کند. در میان ممکن است مدیر تصفیه با تاجر و یا طلبکاران او تبانی کند. در این صورت عمل او در قانون مجازات جرم انگاری شده است.
ماده 672 قانون تجارت چنین مقرر می کند:
هرگاه مدیر تصفیه در امر رسیدگی به ورشکستگی بین طلبکاران و تاجر ورشکسته مستقیماً یا مع الواسطه از طریق عقد قرارداد یا به طریق دیگر تبانی نماید به شش ماه تا سه سال حبس و یا به جزای نقدی از ۵۰/۰۰۰/۰۰۰ تا ۲۵۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال محکوم می گردد.
نتیجه گیری مقاله
به موجب صدور حکم ورشکستگی که توسط دادگاه صادر می شود، تاجر از هر گونه عمل تجارتی در اموال و امور مالی خود ممنوع می شود. در مرحله بعدی، برای تاجر، مدیر تصفیه انتخاب می شود. مدیر تصفیه عهده دار رسیدگی به امور مالی تاجر است. چرا که پس از صدور حکم ورشکستگی تاجر از دخالت در اموال و امور مالی خود ممنوع می شود. بنابراین، هر گونه تبانی با تاجر و یا طلیکاران توسط مدیر تصفیه دارای عنوان مجرمانه است و قابل مجازات می باشد. همانطور که گفتیم ورشکستگی در قانون تجارت به سه نوع ورشکستگی عادی، ورشکستگی به تقصیر و روشکستگی به تقلب تقسیم می شود. ورشکستگی عادی برای زمانی است که تاجر توانایی پرداخت دیون و بدهی خود را ندارد. به موجب قانون تاجر موظف است ظرف سه روز توقف خود را به محکمه اعلام نماید.
اما مصادیق ورشکستگی به تقصیر و تقلب در مواد 541 و 549 قانون تجارت جرم انگاری شده است. در صورت احراز ورشکستگی به تقصیر و تقلب قانون گذار مجازاتی را برای تاجر در نظر گرفته است که در مواد 670 و 671 قانون مجازات اسلامی بیان شده است. بنابراین، اگر تاجری با عنوان ورشکستگی به تقصیر و یا ورشکستگی به تقلب محکوم گردد، مجازات خواهد شد.
برای تنظیم دادخواست ورشکستگی حتما با وکیل مشورت کنید.
نمونه دادخواست ورشکستگی:
ریاست محترم شعبه …………….. مجتمع قضایی شهرستان …………………..
با سلام؛
احتراما موارد زیر را خدمت محضر ححضرتعالی معروض می دارم:
اینجانب در مورخه ………………….. به دلیل عدم تمکن مالی دچار توقف در امور تجارتخانه خود شدم. از این وفق مقررات قانون تجارت در ظرف سه روز توقف خود را اعلام می نمایم. همچنین دفاتر تجاری و نیز فهرتس قروض و دارایی های اینجانب جهت بررسی توقف اینجانب به محضر شما ارائه می گردد.
با تقدیم احترام
قبل از انجام هر گونه عمل حقوقی حتما با وکیل متخصص در آن حوزه مشورت نمایید. گروه وکلای موسسه ترنم عدالت با سالها سابقه در امور تجاری، حقوقی، ثبتی، کیفری، خانوادگی و … شما را در رسیدن به حقوقتان یاری و مساعدت می نمایند. با ما تماس بگیرید.
برای دریافت وقت مشاوره حضوری و یا تلفنی به صفحه درخواست مشاوره و تماس با ما مراجعه کنید.