فرزندکشی در قوانین ایران

متاسفانه جامعه ایران شاهد فرزندکشی در پرونده های متعدد قضایی است. یکی از پرونده هایی که خیلی سر و صدا ایجاد کرد، پرونده قتل بابک خرمدین توسط پدر خود- اکبر خرمدین و البته با همکاری و معاونت مادر او – ایران موسوی- بود. از این دست قتل ها بسیار زیاد است. اخیرا نیز یک قتل هفده ساله قربانی قتل ناموسی از سوی پدر خود شده است. در این مقاله قصد داریم تا به موضوع فرزندکشی در قوانین ایران بپردازیم. به طور کلی، قصد داریم این موضوع را بررسی کنیم که مجازات پدر در صورت قتل فرزند خود چیست؟

 

بررسی حالاتی که جنایت از سوی پدر نسبت به فرزند اتفاق می افتد (فرزند کشی در قوانین ایران):

1- مباشرت در قتل فرزند توسط پدر

2- مشارکت در قتل توسط پدر

3- معاونت در قتل توسط پدر.

به موجب قانون مجازات اسلامی قاتل در چه شرایطی قصاص نخواهد شد؟

همه می دانیم که مجازات قتل عمد، قصاص است. اما در برخی از شرایط ممکن است قاتل قصاص نشود. در ماده 301 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 اهم موانع قصاص مشخص گردیده است.

• پدر یا جد پدری بودن
• مسلمان بودن قاتل و کافر بودن مقتول
• عاقل بودن قاتل و دیوانه بودن مقتول.

ماده 301 قانون مجازات اسلامی در این خصوص چنین مقرر می کند:

قصاص در صورتی ثابت می‌شود که مرتکب، پدر یا از اجداد پدری مجنیٌ علیه نباشد و مجنیٌ علیه، عاقل و در دین با مرتکب مساوی باشد.
تبصره- چنانچه مجنیٌ علیه مسلمان باشد، مسلمان نبودن مرتکب، مانع قصاص نیست.

پس، با توجه به آنچه در ماده 301 قانون مجازات اسلامی مقرر است، اگر پدر یا پدربزرگ، فرزند خود را بکشد، قصاص نخواهد شد. اما قضیه در مورد مادر و مادربزرگو اجداد مادری منتفی است.

در ادامه مقاله به بررسی موضوع حالات فرزند کشی در قوانین ایران می پردازیم:

1- مجازات مباشرت در قتل توسط پدر (مجازات مباشر فرزندکشی در قوانین ایران):

اگر پدری راسا اقدام به قتل فرزند خود کند، مطابق ماده 612 قانون مجازات اسلامی مجازات خواهد شد. مانند آن چیزی که در پرونده قضیه بابک خرمدین اتفاق افتاد.

ماده 612 قانون مجازات چنین مقرر می کند:

هر کس مرتکب قتل عمد شود و شاکی نداشته یا شاکی داشته ولی از قصاص گذشت کرده باشد و یا به هر علت قصاص نشود در‌ صورتی که اقدام وی موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران گردد دادگاه مرتکب را به حبس از سه تا ده سال‌ محکوم می‌نماید.

2- مجازات مشارکت در قتل فرزند توسط پدر (مجازات مشارکت در فرزند کشی در قوانین ایران)

اگر چند نفر با هم شخصی را به قتل برسانند به شرط اینکه فعل هر یک در کشتن شخص موثر باشد ممکن است همگی به قصاص محکوم شوند. بدین صورت که دیه معینه مقتول بین هر تعداد قاتل تقسسیم شده و اولیای دم مازاد دیه قاتلین را به وراث قاتل بپردازند و سپس مجازات اجرا شود. حال، اگر پدری در قتل فرزندش مشارکت کند، تنها مباشر را می توان قصاص نمود و نسبت به پدر می توان تقاضای دیه کرد.

 

3- مجازات معاونت در قتل فرزند توسط پدر (مجازات معاونت در فرزند کشی در قوانین ایران):

اولین نکته این است که معاون در جرم را بشناسیم.

ماده 126 قانون مجازات اسلامی معاونت در جرم را چنین بیان می کند:

اشخاص زیر معاون جرم محسوب می‌شوند:
الف- هرکس دیگری را ترغیب، تهدید، تطمیع، یا تحریک به ارتکاب جرم کند یا با دسیسه یا فریب یا سوءاستفاده از قدرت، موجب وقوع جرم گردد.
ب- هرکس وسایل ارتکاب جرم را بسازد یا تهیه کند یا طریق ارتکاب جرم را به مرتکب ارائه دهد.
پ- هرکس وقوع جرم را تسهیل کند.
تبصره- برای تحقق معاونت در جرم، وحدت قصد و تقدم یا اقتران زمانی بین رفتار معاون و مرتکب جرم شرط است. چنانچه فاعل اصلی جرم، جرمی شدیدتر از آنچه مقصود معاون بوده است مرتکب شود، معاون به مجازات معاونت در جرم خفیفتر محکوم می‌شود.

فرض کنید، پدری، شخصی را ترغیب به قتل فرزندش می کند و یا وسایل و تجهیزات لازم برای قتل فرزندش را فراهم کند، معاون در جرم است. مجازات پدری که در قتل فرزندش معاونت کرده چیست؟ (معاون فرزندکشی در قوانین ایران)

ماده 127 قانون مجازات اسلامی به این سوال پاسخ می دهد:

اصلاحی ۱۳۹۹/۰۲/۲۳]- در صورتی‌ که در شرع، مجازات دیگری برای معاون تعیین نشده باشد، مجازات وی به شرح زیر است:
الف- در جرائمی که مجازات قانونی آنها سلب حیات یا حبس دائم است، حبس تعزیری درجه دو یا سه
ب- در سرقت حدی و قطع عمدی عضو، حبس تعزیری درجه پنج یا شش
پ- در جرائمی که مجازات قانونی آنها شلاق حدی است سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه شلاق تعزیری درجه شش
ت- در جرائم موجب تعزیر یک تا دو درجه پایینتر از مجازات جرم ارتکابی

تبصره ۱- در مورد بند(ت) این ماده مجازات معاون از نوع مجازات قانونی جرم ارتکابی است مگر در مورد مصادره اموال، انفصال دائم و انتشار حکم محکومیت که مجازات معاون به ترتیب جزای نقدی درجه چهار، شش و هفت است.
تبصره ۲- در صورتی که به هر علت قصاص نفس یا عضو اجراء نشود، مجازات معاون بر اساس میزان تعزیر فاعل اصلی جرم، مطابق بند(ت) این ماده اعمال می‌شود.

پس مجازات معاون (پدر) حبس تعزیری درجه دو؛ یعنی از 15 تا 25 سال حبس و یا حبس تعزیری درجه سه؛ یعنی از 10 تا 15 سال حبس است. اما در تبصره دو قانون گذار بیان می کند اگر قاتل به هر علت قصاص نشود، مجازات معاون، یک تا دو درجه پایین تر از مجازات مباشر، اعمال خواهد شد.

• مطالب مرتبط: مقاله معاون جرم کیست؟

جنون پدر در قتل فرزند:

اگر اثبات شود که پدر به جنون مبتلا است و دچار اختلال روانی ای می باشد که قوه درک و تشخیص نداشته در این صورت مسئولیت کیفری ندارد. البته جنون باید توسط پزشکی قانونی اثبات شود. لذا هر بیماری روحی و روانی نمی تواند دلیلی برای رفع مسئولیت کیفری باشد.

نتیجه گیری مقاله:

متاسفانه در جامعه کنونی شاهد وفور فرزندکشی و یا انجام قتل های ناموسی هستیم. به موجب قوانین ایران در فرضی که پدر یا جد پدری مرتکب قتل فرزند شوند، قصاص نخواهند شد. چرا که پدر یا جد پدری از منظر متون فقهی مالک فرزند محسوب می شوند. اما، این موضوع در مورد مادر و مادربزرگ صدق نمی کند. به هر روی، همانطور که در مقاله فوق گفتیم، اگر پدر یا پدر بزرگ مرتکب قتل فرزند یا نوه خود شوند، قصاص نمی شوند. اگر پدر مباشرت در قتل فرزند نماید وفق ماده 612 قانون مجازات اسلامی مجازات می گردد. همچنین اگر پدر در قتل فرزند خود شراکت نماید، نیز مجازات قصاص در انتظار او نخواهد بود. بلکه صرفا پرداخت دیه برای او متصور است. در فرضی که پدر معاون قتل فرزند خود باشد به حبس تعزیری درجه دو یا سه محکوم خواهد شد.

آیا با در نظر گرفتن مجازات قصاص برای فرزندکشی بر اساس قوانین ایران موافقید؟

قبل از انجام هر امر حقوقی حتما با وکیل متخصص در آن حوزه مشورت نمایید. گروه وکلای موسسه ترنم عدالت با سالها سابقه در امور حقوقی، کیفری، خانوادگی، ثبتی، ملکی و … شما را در رسیدن به حقوقتان یاری و مساعدت می نمایند. با ما تماس بگیرید. 

 

برای دریافت وقت مشاوره حضوری و یا تلفنی به صفحه درخواست مشاوره و تماس با ما مراجعه کنید.