فرار از سربازی

قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح مصوب 1382، فرار ار سربازی را جرم انگاری می کند. چرا که در حال حاضر بسیاری از افراد علاقه ای به گذراندن دوره سربازی یا خدمت وظیفه ندارند. برخی نیز دوره سربازی را نوعی اتلاف وقت می دانند. از این رو، از رفتن به سربازی خودداری می کنند. در اینجاست که تصمیم می گیرند که در اثنای مدت سربازی از ادامه دادن خودداری کنند. به این افراد فراری از خدمت سربازی اطلاق می شود. در این مقاله به طور مفصل به مجازات جرم فرار از خدمت سربازی در زمان صلح و جنگ می پردازیم.

چه کسی فراری از خدمت سربازی محسوب می شود؟

خدمت نظام وظیفه یا سربازی در دوران حاضر متقاضیان زیادی ندارد. به گونه ای که اگر خدمت سربازی در ایران اجباری نبود، شاید هیچ کدام از جوانان به دنبال گذراندن این دوره نبودند. کسانی که از رفتن به خدمت سربازی خودداری می کنند، در یک تقسیم بندی به دو دسته تقسیم می شوند:

1- مشولانی که از ابتدا از معرفی خود به عنوان سرباز امتناع می ورزند. این دسته از افراد با این اقدام مزایایی همچون داشتن شغل دولتی، خروج از کشور و … را از دست می دهند. به این دسته از مشمولان، غایب گفته می شود.

2- دسته دیگر کسانی هستند که به سربازی مراجعه می کنند، اما در اثنای خدمت، از ادامه خدمت سربازی استنکاف می ورزند. به این دسته از افراد، فراری از خدمت سربازی اطلاق می شود. در این مقاله در مورد فراریان از خدمت سربازی و مجازات این عمل بحث می کنیم.

مجازات فرار از سربازی به موجب قانون چیست؟

الف- فرار از سربازی در زمان صلح:

فرض اول- مشمول خدمت نظام وظیفه دستگیر شود (نه اینکه راسا خود را معرفی نماید):

ماده 59 قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح مجازات فرار از خدمت سربازی را چنین بیان می کند:

کارکنان وظیفه نیروهای مسلح هرگاه در زمان صلح بیش از پانزده روز‌ متوالی مرتکب غیبت شده و عذر موجهی نداشته باشند فراری محسوب و چنانچه‌ دستگیر شده باشند به حبس از سه ماه تا یک سال یا سه ماه تا یک سال اضافه خدمت‌ محکوم می‌گردند.

بنابراین، به موجب ماده فوف، اگر فردی از کاکنان وظیفه میروهای مسلح در زمان صلح بیش از 15 روز غایب شود و دلیل موجهی برای غیبتش ارائه نکند به حبس یا اضافه خدمت از سه ماه تا یک سال محکوم می گردد.

فرض دوم- مشمول خدمت نظام وظیفه خود را معرفی کند:

ماده 60 قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح در این خصوص چنین مقرر می کند:

 کارکنان وظیفه فراری در زمان صلح هرگاه شخصاً خود را معرفی و‌مشغول خدمت شوند به ترتیب زیر با آنان رفتار می‌شود:
‌الف – چنانچه برای اولین بار مرتکب فرار از خدمت شده و ظرف مدت شصت روز‌از شروع غیبت مراجعت نمایند بدون ارجاع پرونده به مرجع قضائی در مقابل هر روز‌غیبت و فرار، دو روز به خدمت دوره ضرورت آنان افزوده می‌شود. این اضافه خدمت‌بیش از سه ماه نخواهد بود.
ب – چنانچه پس از مدت یاد شده در بند (‌الف) این ماده خود را معرفی کنند و یا‌سابقه فرار از خدمت داشته باشند به حکم دادگاه به حبس از دو تا شش ماه محکوم‌می‌گردند.

ب- فرار از سربازی در زمان جنگ:

بند ج ماده 60 قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح چنین مقرر می کند:

چنانچه در زمان جنگ یا بسیج و فراخوان عمومی یا هنگامی که یگان مربوط در آماده باش رزمی باشد و ظرف حداکثر دو ماه از تاریخ شروع جنگ یا بسیج و فراخوان عمومی یا اعلام آماده باش رزمی خود را معرفی کنند از تعقیب و کیفر معاف خواهند بود. درصورتی که معرفی پس از مدت مذکور باشد یا در این مدت و یا پس از آن دستگیر شوند حکم فراری در زمان جنگ را خواهند داشت.

بنابراین:

در زمان جنگ، اگر ظرف حداکثر دو ماه از تاریخ شروع جنگ خود را معرفی کند از مجازات معاف است. اما اگر پس از مدت مذکور خود را معرفی کند و یا دستگیر شود، به مجازات فراری در زمان جنگ محکوم می شود.

مجازات فرار در زمان جنگ چیست؟

ماده 63 قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح بیان می کند:

کارکنان وظیفه نیروهای مسلح هرگاه در زمان جنگ بیش از پنج روز‌ متوالی غیبت نمایند و عذر موجهی نداشته باشند فراری محسوب و پس از دستگیری به‌حبس از یک تا سه سال محکوم می‌گردند و اگر فرار از جبهه باشد از زمان غیبت فراری‌ محسوب و به حبس از دو تا پنج سال محکوم می‌شوند.

نکنه: اگر بر کارکنان نظام وظیفه، در طول مدت فرار عذر موجهی نیز حادث شود، و فرار ادامه پیدا کند، مدت عذر موجه جزء مدت فرار در نظر گرفته نمی شود. 

منظور از عذر موجه برای سرباز فراری چیست؟

ماده 76 قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح چنین بیان می کند:

منظور از عذر موجه مندرج در این قانون مواردی است از قبیل:
‌الف – بیماری مانع از حضور.
ب – فوت همسر، پدر، مادر، برادر، خواهر و اولاد (‌در زمانی که عرفاً برای
مراسم‌اولیه ضرورت دارد) و همچنین بیماری سخت یکی از آنان (‌درصورتی که مراقب
دیگری‌نباشد و به مراقبت وی نیاز باشد).
ج – ابتلاء به حوادث بزرگ مانند حریق، سیل و زلزله.
‌د – در توقیف یا حبس بودن…

نتیجه گیری مقاله

در دوران حاضر، مشمولات خدمت سربازی تمایلی به گذراندن دوره سربازی خود ندارند. از این رو، ممکن است از ابتدا خود را به عنوان سرباز معرفی نکنند که در این صورت غایب خواهند بود. عده ای نیز ممکن است در اثنای مدت سربازی از ادامه حضور و ارائه خدمت نظام وظیفه خودداری کنند که این دسته در زمره فراریان از خدمت سربازی در نظر گرفته می شوند. مجازات فرار از سربازی در زمان صلح و جنگ متفاوت است. اگر کارکنان نظام وظیفه در طول مدت پانزده روز غایب شوند و عذر موجه نیز نداشته باشند، به حبس  یا اضافه خدمت از سه ماه تا یک سال محکوم می شوند. اما در فرضی که ظرف شصت روز خود را معرفی نمایند به ازای هر روز غیبت دو روز به خدمت آنها اضافه می شود.

چنانچه کارکنان نظام وظیفه در طول زمان جنگ و یا رزمایش جنگی از خدمت فرار نمایند چنانچه ظرف دو ماه خود را معرفی کنند و دستگیر نشوند از کیفر معاف هستند. اما در فرضی که خود را معرفی نکنند و مدت دو ماه منقضی شود و یا در اثنای مدت دستگیر شوند به مجازات فراری از جنگ محکوم می گردند. البته، اگر کارکنان وظیفه، عذر موجه همچون فوت همسر، پدر، مادر، خواهر، برادر و اولاد و یا بیماری و … داشته باشند از کیفر معاف هستند.

برای دریافت وقت مشاوره حضوری و تلفنی به صفحه درخواست مشاوره و تماس با ما مراجعه کنید.