یکی از مشکلاتی که نامزدها در دوران نامزدی با آن مواجه می شوند، طولانی شدن مدت زمان عقد است. طولانی شدن زمان مدت ممکن است به دلیل وقوع مشکلات مالی و یا عدم درک صحیح نامزها و شناخت آنها از یکدیگر باشد. بنابراین، ممکن است طولانی شدن زمان عقد یکی از نامزدها و یا هر دوی آنها را با مشکل مواجه سازد. چرا که تمایل نامزدها ممکن است برای شروع زندگی مشترک باشد نه صرفا گذراندن دوران نامزدی. در زیر به بررسی رای اصداری از دادگاه در مورد طولانی شدن مدت زمان عقد می پردازیم.
دادنامه شماره 929970224001538 مورخ 1392/09/17 چنین مقرر می کند:
رای شماره 241 دادگاه عمومی حقوقی تهران: طولانی شدن مدت زمان عقد
خانمی دادخواستی با خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش و الزام آقا به حضور در یکی از دفاتر رسمی اجرای ازدواج و طلاق و اجرای صیغه طلاق مطرح کرده است. مطابق اظهارات خانم، آقا چند ماه قبل در همین شعبه دادخواست فسخ نکاح مطرح کرده بود. در آن زمان دادگاه ادعای او را غیر موجه تشخیص داد و حکم بر باطل بودن این دعوا را صادر کرد. خانم در مقابل چنین ادعا کرده است که آقا از زمانی که عقد کردیم هیچ سراغی از من نگرفته است. از این رو، هیچ گونه تمایلی برای گرفتن جشن عروسی و بردن من بر سر زندگی مشترک را نداشته است.
نظر دادگاه چه بوده است؟
دادگاه هم بر اساس محتویات پرونده و اظهارات آنها و با در نظر گرفتن عدم حضور آقا و اینکه ارجاع زوجین به داوری هم نتیجه ای نداشته و تفاهمی از این جهت حاصل نشده است. و سایر مدارک نیز با استناد به شروط ضمن عقد (سوء رفتار، ترک نفقه، عدم اقدام به آغاز زندگی مشترک علی رغم گذشت بیش از یک سال از زمان وقوع عقد) و با استناد به ماده 1130 قانون مدنی و تبصره آن احراز نمود که خانم در عسر و حرج قرار گرفته و حکم به اجبار آقا به طلاق داده است. همچنین دادگاه با استناد به ماده 1119 قانون مدنی ناظر به شروط ضمن عقد مندرج در سند نکاحیه، در صورت امتناع آقا از اجرای صیغه طلاق، به خانم اجازه داد که با مراجعه به یکی از دفاتر ازدواج و طلاق و بخشش نفقه معوقه خود، خود را از زوجیت آقا خارج کند.
ماده 1130 قانون مدنی مقرر می کند: طولانی شدن مدت زمان عقد
در صورتی که دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد، وی می‌تواند به حاکم شرع مراجعه و تقاضای طلاق کند. چنان چه عسر و حرج مذکور در محکمه ثابت شود. دادگاه می‌تواند زوج را اجبار به طلاق نماید و در صورتی که اجبار میسر نباشد زوجه به اذن حاکم شرع طلاق داده می‌شود.
تبصره (۱۳۸۱/۴/۲۹) – عسر و حرج موضوع این ماده عبارت است از به وجود آمدن وضعیتی که ادامه‌ی زندگی را برای زوجه با مشقت همراه ساخته و تحمل آن مشکل باشد و موارد ذیل در صورت احراز توسط دادگاه صالح از مصادیق عسر و حرج محسوب می‌گردد:۱- ترک زندگی خانوادگی توسط زوج حداقل به مدت شش ماه متوالی و یا نه ماه متناوب در مدت یک سال بدون عذر موجه.
۲- اعتیاد زوج به یکی از انواع مواد مخدر و یا ابتلا وی به مشروبات الکلی که به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد. و امتناع یا عدم امکان الزام وی به ترک آن در مدتی که به تشخیص پزشک برای ترک اعتیاد لازم بوده است.
۳- محکومیت قطعی زوج به حبس پنج سال یا بیشتر.
۴- ضرب و شتم یا هرگونه سوءرفتار مستمر زوج که عرفاً با توجه به وضعیت زوجه قابل تحمل نباشد.
۵- ابتلای زوج به بیماری‌های صعب‌العلاج روانی یا ساری یا هر عارضه‌ی صعب‌العلاج دیگری که زندگی مشترک را مختل نماید.
موارد مندرج در این ماده مانع از آن نیست که دادگاه در سایر مواردی که عسر و حرج زن در دادگاه احراز شود، حکم طلاق صادر نماید.
ماده 1119 قانون مدنی چنین بیان می کند: طولانی شدن مدت زمان عقد
طرفین عقد ازدواج میتوانند هر شرطی که مخالف با مقتضای عقد مزبور نباشد در ضمن عقد ازدواج یا عقد لازم دیگر بنمایند مثل اینکه شرط شود هر گاه شوهر زن دیگر بگیرد یا درمدت معینی غائب شود یا ترک انفاق نماید یا بر علیه حیات زن سوء قصد کند یا سوء رفتاری نماید که زندگانی آن ها با یکدیگر غیر قابل تحمل شود زن وکیل و وکیل در توکیل باشد که از اثبات تحقق شرط در محکمه و صدور حکم نهائی خود را مطلقه سازد.
تجدید نظر خواهی روج و رای اصداری از دادگاه تجدید نظر: طولانی شدن مدت زمان عقد
رای شعبه 40 دادگاه تجدید نظر استان تهران که آقا از دادنامه اصداری تجدید نظر خواهی کرده، چنین بیان می کند:
دادگاه اعلام می کند با تبعیت از اینکه زوجه باکره بوده و استمرار این وضعیت از مصادیق عسر و حرج است بیان می کند که اعتراض تجدید نظر خواه وارد نیست. بنابراین رای شعبه 241 بر اساس متحویات پرونده صحیح و مطابق مقررات قانونی و خالی از هر گونه اشکال است. و طلاق نیز از نوع طلاق بائن غیر مدخوله است.