ضمان در یک تقسیم بندی کلی به ضمان ضم ذمه و ضمان نقل ذمه تقسیم می شود. با ضمان ضم ذمه قبلاً آشنا شدیم. در این مقاله به مطالعه و بررسی ضمان نقل ذمه و مقررات آن در قانون مدنی و تفاوت آن با ضمان ضم ذمه می پردازیم. ضمان نقل ذمه چیست
ضمانت به چه معنا است؟
ضمانت در قانون به معنای بر عهده گرفتن مال مربوط به دیگری است. ضامن نیز کسی است که پرداخت مال را بر عهده می گیرد. شخص طلبکار مضمون له و شخص بدهکار مضمون عنه (ضمانت شده از او) نام دارد. ضمان نقل ذمه چیست
آیا با ضمانت ضامن بدهکار اصلی بری می شود؟
پاسخ به این سؤال بستگی به نوع ضمانت دارد. گاهی ضمانت از نوع ضمان ضم ذمه به ذمه است. به این معنا که با انعقاد عقد ضمانت هم بدهکار اصلی و هم ضامن هر دو در برابر طلبکار مسئول پرداخت بدهی هستند. در واقع، در اینجا بدهکار اصلی و ضامن مسئولیت تضامنی دارند. در قانون تجارت ضمانت همیشه از نوع ضمانت تضامنی است. اما در قانون مدنی موضوع متفاوت است. به این معنا که با ضامن شدن متعهد بدهکار اصلی مسئولیتی ندارد و ذمه بدهکار اصلی کاملاً بری خواهد شد. به این نوع ضمان ضمان نقل ذمه گفته می شود. توضیح آنکه مسئولیت ذمه بدهکار اصلی به ذمه ضامن انتقال پیدا می کند.
ماده 698 قانون مدنی چنین مقرر کرده است:
بعد از اینکه ضمان به طور صحیح واقع شد ذمه مضمون‌عنه بری و ذمه ضامن به مضمون‌له مشغول میشود.
آیا در عقد ضمانت پولدار بودن ضامن شرط است؟ ضمان نقل ذمه چیست
خیر. به موجب ماده 690 قانون مدنی لازم نیست ضامن مال دار یا پول ار باشد. اما ممکن است طلبکار چنین تصور کند که ضامن پول دار است و بعدا بفهمد که چنین نیست. در این صورت طلبکار حق فسخ خواهد داشت.
در ضمان شرط نیست که ضامن مالدار باشد لیکن اگر مضمون‌له در وقت ضمان به عدم تمکن ضامن جاهل بوده باشد میتواند عقد ضمان را فسخ کند ولی اگر ضامن بعد از عقد غیر ملی شود مضمون‌له خیاری نخواهد داشت.
آیا ضامن می تواند در ضمان نقل ذمه شرط کند “اگر مدیون نداد من ضامن هستم”؟
خیر. درج پنین شرطی صحیح نیست. این موضوع در ماده 699 قانون مدنی بیان شده است. فرض کنید الف ضامن ب در مقابل ج شده است. الف نمی تواند شرط کند که اگر ب بدهی خود را به ج پرداخت نکرد من ضامن او هستم. چرا که با ضمان نقل ذمه مشغولیت ذمه ب از بین رفته و اکنون الف ضامن پرداخت دین است. اما ضامن حق دارد شرط کند که طلبکار اول به مدیون مراجعه کند و سپس به ضامن مراجعه نماید (تعلیق در التزام به تادیه صحیح است).
ماده 699 بیان می کند: ضمان نقل ذمه چیست
تعلیق در ضمان مثل اینکه ضامن قید کند که اگر مدیون نداد من ضامنم باطل است ولی التزام به تادیه ممکن است معلق باشد.
آیا عقد ضمان نقل ذمه قابل فسخ است؟
خیر. به موجب ماده 701 قانون مدنی ضمان عقدی لازم است. بنابراین ضامن یا مضمون له نمی تواند آن را فسخ کند. مگر در صورت وجو شرایط زیر:
1- ضامن معسر باشد.
2- در نظر گرفتن حق فسخ برای ضمون له.
3- تخلف از مقررات عقد ضمان. ضمان نقل ذمه چیست
اگر طلبکار ضامن را ابراء کند مضمون عنه نیز ابراء می شود؟
بله. هر گاه طلبکار ضامت را از پرداخت دین بری کند ضامن و مضمون عنه هر دو بری می شوند. ضمان نقل ذمه چیست
اگر ضامن بیش از مقدار بدهی به طلبکار بدهد حق رجوع به بدهکار اصلی را دارد؟
خیر. در فرضی که ضامن بیش از میزان بدهی به طلبکار پرداخت کند حق رجوع به بدهکار را ندارد. مگر انکه بدهکار خودش اذن داده باشد. ماده 714 چنین مقرر کرده است:
اگر ضامن زیادتر از دین به داین بدهد حق رجوع به زیاده ندارد مگر در صورتی که به اذن مضمون‌عنه داده باشد.
نتیجه گیری مقاله
ضمان یا ضمانت یکی از عقود معین رد قانون مدنی است. ضمان به دو نوع ضمان نقل ذمه و ضمان ضم ذمه قابل تقسیم بندی است. در ضمان نقل ذمه، عهده و ذمه بدهکار اصلی کاملا بری می شود و ذمه ضامن به پرداخت دین مشغول خواهد شد. اما در ضمان ضم ذمه، عهده و ذمه بدهکار و ضامن هر دو در مقابل طلبکار مشغول خواهد شد. آنچه در قانون تجارت آمده است از نوع ضمان تضامنی است. در مقابل تمامی مقررات قانونی مدنی در بحث ضمان از نوع ضمان نقل ذمه از ذمه بدهکار اصلی به ذمه ضمن است. ضمان نقل ذمه چیست
برای دریافت وقت مشاوره حضوری و تلفنی به صفحه درخواست مشاوره مراجعه کنید.
