استرداد دادخواست یا پس گرفتن دادخواست شرایطی دارد که قانون گذار در قانون آیین دادرسی مدنی به آن اشاره می کند. چرا که هر کس که خواهان طرح دعوایی است این حق را دارد که با وجود شرایطی از اقامه ی دعوای خود خودداری کند یا به عبارت بهتر آن را پس بگیرد. در واقع، خالق دادخواست که خواهان می باشد می تواند به حیات آن خاتمه دهد. اما شرایط و نکات استرداد دادخواست چیست؟ آیا در هر زمان می توان از برای استرداد دادخواست اقدام نمود؟ قطعا خیر. پس برای پس گرفتن دادخواست تا چه زمانی مهلت داریم؟ در این مقاله ترنم عدالت به موضوع مهم استرداد دادخواست و مهلت قانونی آن می پردازد.
آیا می توانیم دادخواست خود را پس بگیریم؟
بله. خواهانی که وفق دادخواستی خواهان طرح دعوایی علیه خوانده یا خواندگان است، این حق را دارد که دادخواست خود را مسترد نماید. بنابراین، پس گرفتن دادخواست از طرف خواهان میسر است. اما شرایطی دارد. در ادامه مقاله به موضوع چگونگی شرایط استرداد دادخواست توسط خواهان می پردازیم.
پیامد استرداد دادخواست چیست؟
استرداد دادخواست و دعوا از جمله مواردی هستند که به دادرسی خاتمه می دهند و به عبارت بهتر باعث زوال دادرسی می شوند. فرض کنید شما دعوای با عنوان مطالبه وجه مطرح کرده اید. تقدیم دادخواست از طریق از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می دهد. حال، اگر خواهان که دعوایی را علیه طرف مقابل خود مطرح کند و قبل از شروع دادرسی تقاضای استرداد دادخواست را نماید در این صورت نه دادگاه مکلف به رسیدگی به دعوا است؛ نه طرف مقابل مکلف به حضور در دادگاه و دفاع از خود است.
اگر خواهان درخواست تامین خواسته کند، در صورت استرداد دادخواست تکلیف چیست؟
در فرضی که اقدامات تامینی مثل قرار تامین خواسته ای که بر اساس ماده 108 قانون آیین دادرسی مدنی از سوی خواهان درخواست شده باشد، دیگر قابلیت اجرایی ندارد و باید از آن رفع اثر کرد. در این راستا باید به ماده 107 قانون آیین دادرسی مدنی اشاره نماییم:
استرداد دعوا و دادخواست به ترتیب زیر صورت می‌گیرد:
الف – خواهان می‌تواند تا اولین جلسه دادرسی، دادخواست خود را مسترد کند. در این صورت دادگاه قرار ابطال دادخواست صادر می نماید.
ب – خواهان می‌تواند مادامی که دادرسی تمام نشده دعوای خود را استرداد کند. در این صورت دادگاه قرار رد دعوا صادر می نماید.
ج – استرداد دعوا پس از ختم مذاکرات اصحاب دعوا در موردی ممکن است که یا خوانده راضی باشد و یا خواهان از دعوای خود به کلی صرف نظر کند. در این صورت دادگاه قرار سقوط دعوا صادر خواهد کرد.
بنابراین وفق ماده 107 قانون آیین دادرسی مدنی قانون گذار استرداد دادخواست و دعوا از یکدیگر تفکیک می کند:
1- استرداد دادخواست حتما باید تا قبل از شروع اولین جلسه دادرسی انجام گیرد. فرض کنید الف دعوای مطالبه وجه علیه ب اقامه می کند. تاریخ رسیدگی به جلسه مورخ 1402/01/16 ساعت 10 صبح است. الف تا قبل از شروع جلسه رسیدگی باید لایحه ای ثبت کند و در آن اعلام کند که قصدی مبنی بر اقامه دعوا علیه طرف مقابل خود را ندارد.
2- استرداد دعوا در صورتی تحقق می یابد که جلسه دادرسی تمام نشده باشد. همان مثال بالا را به گونه ای دیگر بیان می کنیم. الف در مورخه 1402/01/16 دعوای مطالبه وجه را علیه ب مطرح می کند. جلسه اول دادرسی برگزار می شود. اما هنوز رسیدگی به دعوا به طور کامل خاتمه نیافته است. قرار است که قاضی در ادامه، شهودی را جهت استماع شهادت اظهار نماید. در شرایطی که هنوز دادرسی تمام نشده است، الف از ادامه دعوا منصرف می شود. در این شرایط قرار استرداد دعوا صادر می شود نه استرداد دادخواست.
3- حالت سوم مربوط به زمانی است که دیگر جلسه رسیدگی در جریان نیست. در چنین حالتی اگر خوانده راضی باشد قاضی قرار سقوط دعوا را صادر می کند.
در صورت استرداد دادخواست قاضی چه قراری صادر می کند؟
چنانچه خواهان تمایل به استرداد دادخواست داشته باشد، قاضی قرار ابطال دادخواست را صادر می کند.
نکات مهم استرداد دادخواست:
1- استرداد دادخواست حتما قبل از شروع جلسه رسیدگی انجام می شود. بنابراین، خواهان در هر زمان نمی تواند برای استرداد دادخواست اقدام کند.
2- در استرداد دادخواست و استرداد دعوا صرفا اراده ی خواهان لازم است نه اراده ی خوانده.
3- در صدور قرار سقوط دعوا حتما رضایت خوانده نیز شرط است.
برای استرداد دادخواست چه اقدامی باید انجام داد؟
برای پس گرفتن دادخواست حتما باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید. بنابراین مراجعه حضوری به شعبه برای پس گرفتن دادخواست منتفی است. از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی (تفاوتی ندارد که به کدام دفتر مراجعه می کنید)، می توانید دادخواست خود را مسترد کنید. برای این منظور باید لایحه ای برای استرداد دادخواست ثبت کنید. در زیر یک نمونه لایحه استرداد دادخواست که توسط وکلای موسسه ترنم عدالت تنظیم شده است را مشاهده می کنید.
رباست محترم شعبه ………….. دادگاه …………. شهرستان ……………
با سلام و عرض احترام:
اینجانب دادخواستی به شماره ……………….. مورخه …………………. به خواسته ………………… علیه آقا/ خانم …………… ثبت نمودم. لیکن به دلیل توافق میان بنده و ایشان، اینجانب از ادامه دعوا و شروع جلسه اول رسیدگی منصرف شد. لذا طبق این لایحه از شما خواهشمندم نسبت به استرداد دادخواست مطروحه در آن شعبه دستور مقتضی صادر نمایید.
با تشکر
استرداد دادخواست به چه دلیل انجام می گیرد؟
اصولا دو دلیل عمده برای استرداد دادخواست وجود دارد:
1- ممکن است اصحاب دعوا قبل از شروع جلسه دادرسی با یکدیگر توافق کنند و موضوع را حل و فصل نمایند. مثلا حسن دعوایی علیه رضا در مورد مطالبه وجه از او اقامه می کند. قبل از شروع رسیدگی، حسن و رضا در مورد پرداخت وجه با یکدیگر توافق می کنند. در این صورت حسن با ارسال لایحه به دادگاه استرداد دادخواست خود را اذعان می نماید. یا
2- خواهان دعوای خود را به درستی اقامه نکرده است. مثلا حسن علیه مهدی دعوایی مبنی بر فسخ قرارداد مشارکت در ساخت اقامه می کند. این امر در حالی است که در یکی از بندهای قرارداد، طرفین مقرر کردند، که هر گونه اختلافی که فی ما بین طرفین قرارداد حادث می گردد، از طریق داوری (نه مراجعه به دادگستری) حل و فصل می گردد. در این فرض، اگر حسن آگاه شود که باید به جای دادگستری به داوری مراجعه کند، می تواند تا قبل از جلسه اول دادرسی، دادخواست خود را مسترد کند. چرا که اگر جلسه دادرسی برگزار شود، قاضی قرار عدم استماع دعوا به دلیل ارجاع امر به داوری را صادر خواهد نمود.
نتیجه گیری مقاله:
خواهان خالق یک دادخواست است. در واقع، خواهان با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی دادخواستی علیه طرف یا طرفین مقابل خود مطرح می کند. حال اگر خواهان قبل از شروع یک دعوا خواستار استرداد دادخواست شود، در این صورت قاضی قرار ابطال دادخواست صادر می کند. لیکن اگر جلسه دادرسی شروع شود، خواهان باید دعوای خود را مسترد کند نه دادخواست را. در اینجا نیز مانند استرداد دادخواست تنها اراده ی خواهان کافی است. اما در صورتی که مذاکرات مربوط به دادرسی خاتمه یابد، قرار سقوط دعوا صادر می شود که رضایت خوانده برای این امر لازم است. بر خلاف دو مورد بالا که تنها اراده ی خواهان کافی بود.
برای اینکه بدانیم اقدام شما نسبت به استرداد دادخواست صحیح است یا خیر، باید با یک وکیل مشورت کنید. چه اینکه استرداد دادخواست در بسیاری از مواقع می تواند به ضرر شما تمام شود.
این نوشته براتون مفید بود. راستی نظرات خودتون رو در مورد استرداد دادخواست برامون توی کامنت بنویسید.