از آنجایی که جرایم مربوط به اطفال و نوجوانان نیازمند رسیدگی ویژه است، قانون گذار به این مهم توجه نموده و ترتیبات خاصی برای رسیدگی به جرایم اطفال و نوجوانان در نظر گرفته است. فصل ششم قانون آیین دادرسی کیفری به موضوع روند رسیدگی در دادسرا و دادگاه اطفال و نوجوانان اختصاص دارد. در این مقاله به موضوع چگونگی روند رسیدگی در دادگاه اطفال و نوجوانان پرداخته می شود.
آیا قضاتی که وظیفه رسیدگی در دادگاه اطفال و نوجوانان را بر عهده دارند، باید شرایط ویژه ای داشته باشد؟روند رسیدگی در دادگاه اطفال و نوجوانان
بله. قضات دادگاه و دادسرای اطفال و نوجوانان را رئیس قوه قضاییه از میان قضاتی که حداقل پنج سال سابقه خدمت قضایی دارند و متاهل هستند و دارای فرزند نیز می باشند، انتخاب می کند. ماده 409 قانون آیین دادرسی کیفری در این خصوص مقرر می کند:
قضات دادگاه و دادسرای اطفال و نوجوانان را رئیس قوه قضائیه از بین قضاتی که حداقل پنج سال سابقه خدمت قضائی دارند و شایستگی آنان را برای این امر با رعایت سن و جهات دیگر از قبیل تأهل، گذراندن دوره آموزشی و ترجیحاً داشتن فرزند محرز بداند، انتخاب میکند.
بنابراین، فاکتورهای سن، سابقه خدمت، متاهل بودن و داشتن فرزند برای انتخاب قاضی برای دادگاه اطفال و نوجوانان الزامی است.
مشاور در دادگاه اطفال و نوجوانان چه کسانی هستند؟روند رسیدگی در دادگاه اطفال و نوجوانان
دادگاه اطفال و نوجوانان تنها دادگاهی است که علاوه بر قاضی باید مشاور نیز داشته باشد. مشاورین در دادگاه اطفال و نوجوانان باید از میان متخصصان در زمینه های:
- علوم تربیتی
- روان شناسی
- جرم شناسی
- مددکاری اجتماعی
- دانشگاهیان
- فرهنگیان آشنا به مسائل روان شناسی و تربیتی کودکان انتخاب شوند.
البته، مشاورین را می توان از میان افراد شاغل و یا بازنشسته انتخاب نمود.
برای هر شعبه دادگاه اطفال و نوجوانان چند مشاور لازم است؟روند رسیدگی در دادگاه اطفال و نوجوانان
برای هر شعبه چهار مشاور اعم از زن و مرد لازم است. البته رئیس حوزه قضایی مکلف است هشت نفر اعم از زن و مرد را که واجد شرایط باشند به رئیس کل دادگستری استان معرفی می کند. سپس رئیس کل دادگستری استان چهار نفر را از میان هشت نفر انتخاب می کند. مشاورین برای یک دوره دو ساله انتخاب می شوند که البته انتخاب مجدد آنها مانعی ندارد.
ماده 410 قانون آیین دادرسی کیفری مقرر می کند:
مشاوران دادگاه اطفال و نوجوانان از بین متخصصان علوم تربیتی، روانشناسی، جرمشناسی، مددکاری اجتماعی، دانشگاهیان و فرهنگیان آشنا به مسائل روانشناختی و تربیتی کودکان و نوجوانان اعم از شاغل و بازنشسته انتخاب میشوند.
تبصره ۱- برای انتخاب مشاوران، رئیس حوزه قضائی هر محل برای هر شعبه حداقل هشت نفر مرد و زن را که واجد شرایط مندرج در این ماده بداند به رئیس کل دادگستری استان پیشنهاد میکند. رئیس کل دادگستری استان از بین آنان حداقل چهار نفر را برای مدت دو سال به این سمت منصوب مینماید. انتخاب مجدد آنان بلامانع است…
در چه جرایمی گرفتن وکیل برای طفل و یا نوجوان الزامی است؟
1- در جرایمی که مجازات آنها (سلب حیات، حبس ابد، جرائم موجب مجازات قطع عضو یا جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی با میزان نصف دیه کامل یا بیش از آن، جرائم موجب مجازات تعزیری درجه سه و بالاتر و جرایم سیاسی و مطبوعاتی)؛
2- جرایمی که مجازات آنها دیه و یا ارش بیش از خمس دیه کامل است و
3- جرایم تعزیری درجه 6 و یا بالاتر.
در چه جرایمی والدین طفل و یا نوجوان می توانند از او دفاع کنند؟روند رسیدگی در دادگاه اطفال و نوجوانان
در جرایم تعزیری درجه هفت و هشت. نوجوان نیز می تواند از خودش دفاع کند.
نکات مهم در مورد دادسرا و دادگاه اطفال و نوجوانان:
1- اگر طفل یا نوجوانی که مرتکب جرم شده مونث باشد حتما باید در میان مشاورین یک نفر خانم وجود داشته باشد.
تبصره دو ماده 410 به این مهم می پردازد:روند رسیدگی در دادگاه اطفال و نوجوانان
…تبصره ۲ – درصورت مؤنث بودن متهم، حداقل یکی از مشاوران باید زن باشد.
2- هر گاه قاضی رسیدگی کننده در دادگاه اطفال و نوجوانان به هر دلیل نتواند به موضوع رسیدگی کند رئیس دادگستری شخصا به موضوع پرونده رسیگی می نماید یا شخص دیگری را جایگزین آن قاضی می کند.
3- ریاست دادگاه اطفال و نوجوانان با رئیس دادگستری یا رئیس کل دادگاه های شهرستان مرکز استان ریاست دادگاه اطفال و نوجوانان را بر عهده دارد.
4- تحقیقات مقدماتی افراد زیر پانزده سال در در دادگاه اطفال و نوجوانان به عمل می آید.
5- اگر نوجوان بین پانزده تا هجده سال سن داشته باشد و مرتکب جرم ماده 306 و یا 340 قانون آیین دادرسی کیفری شده باشد رسیدگی در دادگاه اطفال و نوجوانان انجام می شود.
ماده 406 قانون آیین دادرسی کیفری:
به جرائم زنا و لواط و سایر جرائم منافی عفت بهطور مستقیم، در دادگاه صالح رسیدگی میشود.
ماده 340 قانون آیین دادرسی کیفری:
جرائم تعزیری درجه هفت و هشت، بهطور مستقیم در دادگاه مطرح میشود. در این مورد و سایر مواردی که پرونده بهطور مستقیم در دادگاه مطرح میشود، دادگاه پس از انجام تحقیقات به ترتیب زیر اقدام میکند:
الف- چنانچه دادگاه خود را صالح به رسیدگی نداند، قرار عدم صلاحیت صادر میکند و اگر مورد را از موارد منع یا موقوفی تعقیب بداند، حسب مورد، اتخاذ تصمیم میکند.
ب – در غیر موارد مذکور در بند (الف)، چنانچه اصحاب دعوی حاضر باشند و درخواست مهلت نکنند، دادگاه با تشکیل جلسه رسمی، مبادرت به رسیدگی میکند. در صورتیکه اصحاب دعوی حاضر نباشند یا برای تدارک دفاع یا تقدیم دادخواست ضرر و زیان، درخواست مهلت کنند، دادگاه با أخذ تأمین متناسب از متهم، وقت رسیدگی را تعیین و مراتب را به اصحاب دعوی و سایر اشخاصی که باید در دادگاه حاضر شوند، ابلاغ میکند.
6- در دادگاه اطفال و نوجوانان وقت رسیدگی به دعوا به شاکی، و ولی یا سرپرست و یا وکیل طفل ابلاغ می شود. اگر سن متهم در موقع رسیدگی هجده سال و یا بیشتر باشد وقت رسیدگی به شخص متهم یا وکیل او ابلاغ می گردد.
7- گاهی وقت ها ممکن است به جرایم اطفال و نوجوانان بدون حضور آنها رسیدگی شود. البته به شرطی که عدم حضور آنها به نفع طفل باشد.
نتیجه گیری مقاله
قانون گذار به منظور رسیدگی به جرایم اطفال و نوجوانان دادسرا و دادگاه ویژه اطفال و نوجوانان را تشکیل داده است. در دادگاه اطفال و نوجوانان علاوه بر قضاتی که باید دارای شرایط ویژه ای همچون تاهل، داشتن فرزند، سن و سابقه باشند مشاورینی نیز وجود دارند که باید در حوزه علون تربیتی، روان شناسی، مددکاری و … تخصص و تبحر لازم را داشته باشند. مشاورین می توانند زن و یا مرد باشند. اما اگر طفل و یا نوجوانی که مرتکب جرم شده، مونث باشد، حتما باید یکی از مشاورین، زن باشد.
برای دریافت وقت مشاوره حضوری و یا نلفنی به صفحه درخواست مشاوره و تماس با ما مراجعه کنید.
