چشم یکی از حساس ترین اعضای بدن انسان است. اگر آسیبی ببیند ممکن است شخص بینایی خود را به طور موقت یا به طور کامل از دست بدهد. چه بسا که در بسیاری از مشاجرات و نزاع ها شاهد ضرب و جرح افراد با یکدیگر هستیم. در این ضرب و جرح ممکن است چشم شخص آسیب ببنید. حال سوال این است آیا امکان مطالبه دیه چشم برای چشم مجنی علیه وجود دارد یا خیر؟ بله. با توجه به مقررات مندرج در قانون مجازات اسلامی، امکان مطالبه دیه چشم از جنایت کار وجود دارد. اما نحوه محاسبه دیه چشم چگونه است؟ در این نوشتار میزان محاسبه دیه چشم و پلک و مقررات ویژه مربوط به هر کدام از آن ها مورد بررسی قرار می گیرد.
دیه و تفاوت آن با ارش:
دیه مجازاتی است که برای ورود جنایت عمدی و غیر عمدی به مجنی علیه و یا خانواده او تعلق می گیرد. مقدار دیه توسط شارع مقدس تعیین می شود. اما ارش، دیه ای است که مقدار آن را شارع مشخص نمی کند. بلکه، دادرس در زمان رسیدگی با استمداد از نظر پزشکی قانونی آن را تعیین می کند. در ادامه این نوشتار به طور اختصاصی به دیه چشم و ارش چشم می پردازیم.
درآوردن دو چشم بینای یک شخص چه حکمی دارد؟
اگر شخصی دو چشم بینای یک نفر را در آورد دیه کامل (مبلغ 900 میلیون تومان) به او تعلق می گیرد. حکم از بین بردن دو چشم شخص نیز مانند در آوردن است. مثلا اگر حسن در اثر ریختن ماده ای در چشم رضا، دو چشم رضا را از بین ببرد به مبلغ 900 میلیون تومان به عنوان دیه کامل محکوم می گردد (با توجه به مبلغ دیه سال 1402 که 900 میلیون در نظر گرفته شده است).
در آوردن یا از بین بردن یک چشم از دو چشم چه مجازاتی دارد؟
در صورتی که شخصی یک چشم از دو چشم بینای شخصی را درآورد یا با استفاده از وسیله و یا ماده ای آن را از بین ببرد، نصف دیه یعنی مبلغ 450 میلیون تومان به عنوان دیه چشم باید به مجنی علیه پرداخت کند (با توجه به مبلغ دیه سال 1402 که 900 میلیون است).
آیا در از بین بردن چشم میان چشم زن و مرد تفاوت است یا خیر؟
خیر. یه موجب قانون مجازات اسلامی تمایزی میان دیه چشم زن و مرد وجود ندارد. بنابراین، اگر شخصی دو چشم سالم زن را از بین ببرد، همچنان دیه کامل باید پرداخت کند.
آیا تفاوت بینایی چشم و یا انحراف آن در مبلغ دیه تاثیری دارد؟
فرض کنید رضا دچار ضعیفی چشم است. یکی از چشم های او سالم و یکی از چشم های او کمی ضعیف است یا انحراف و شب کوری دارد. حسن طی یک درگیری و نزاع، هر دو چشم رضا را از بین می برد، در این صورت باز هم باید دیه کامل را بپردازد. بنابراین، متفاوت بودن میزان بینایی چشم و یا داشتن مشکلاتی همچون انحراف و شب کوری تاثیری در مبلغ دیه چشم ندارد.
آیا داشتن آب مروارید می تواند در محاسبه دیه چشم تاثیر گذار باشد؟
با توجه به ماده 587 قانون مجازات اسلامی به نظر نمی رسد بیماری آب مروارید تاثیری در دیه متعلق به شخص داشته باشد. بنابراین، اگر شخصی یک چشم مجنی علیه که از قضا مشکل آب مروارید دارد را از بین ببرد، به نصف دیه کامل محکوم می شود.
آیا داشتن لکه در چشم در محاسبه دیه چشم تاثیر گذار است؟
بله. این موضوع وفق تبصره ماده 587 قرار می یگرد. فرض کنید لکه ای در چشم رضا وجود دارد که این لکه مانع بینایی قسمتی از چشم می شود. حسن نیز به دلیل حدوث درگیری با رضا، همان چشم رضا که دارای لکه است را از بین می برد یا آن را در می آورد. برای محاسبه دیه چشم، ابتدا باید بررسی نمود و مشخص کرد که میزان نابینایی رضا چقدر است. در صورتی که این امکان از منظر پزشکی وجود داشته باشد، به همان میزان از دیه کسر می شود و دیه چشم رضا محاسبه می گردد. اما در صورتی که از منظر پزشکی امکان تعیین میزان نابینایی به دلیل وجود لکه، عملی نباشد، به مجنی علیه، ارش تعلق می گیرد.
مجنی علیه فقط یک چشم بینا دارد و چشم دیگر او نابینا است. شخصی همان چشم بینا را از بین میبرد، در این صورت محاسبه دیه چشم شخص مجنی علیه چگونه خواهد بود؟
در این صورت باید میان دو فرض قائل به تفکیک شد:
1- مجنی علیه چشم خودش را در اثر حادثه ای همچون برخورد یک جسم با چشم و یا به طور مادرزادی از دست داده باشد، در این صورت دیه کامل به مجنی علیه تعلق می گیرد.
2- مجنی علیه چشم خود را در اثر قصاص یا جنایتی که مستحق آن بوده از دست داده است، در این صورت نصف دیه چشم به او تعلق می گیرد.
اگر چشم مجنی علیه نابینا باشد و شخص جنایتکار همان یک چشم را از بین ببرد یا در آورد، محاسبه دیه چشم مجنی علیه چگونه است؟
در این صورت، به مجنی علیه یک ششم دیه کامل تعلق می گیرد.
اگر شخصی پلک شخص دیگر را از بین برد، آیا به قربانی دیه تعلق می گیرد؟
بله. پلک بالا و پایین نیز بخشی از چشم انسان هستند. بنابراین، در صورت آسیب دیدن و یا از بین رفتن تمام یا قسمتی از آن ها می توان دیه را مطالبه کرد.
دیه پلک چقدر است؟
مجموع چشم ها چهار پلک دارد. دو پلک در بالا و دو پلک در پایین. دیه هر کدام از پلک های بالا یک ششم دیه کامل و دیه هر کدام از پلک های پایین یک چهارم دیه کامل را دارد.
فرض کنید حسن در یک درگیری و نزاع، پلک بالا و چشم چپ رضا را از بین می برد. در این صورت چقدر دیه به رضا تعلق می گیرد؟
برای محاسبه دقیق دیه، باید چشم و پلک را از یکدیگر تفکیک کرد. برای پلک بالا یک ششم دیه کامل و برای چشم چپ نصف دیه کامل به رضا تعلق می گیرد که به طور جداگانه محاسبه می شود.
ایجاد شکاف در هر یک از پلک ها چقدر دیه دارد؟
در این صورت باید میان پلک بالا و پایین تفکیک کنیم. اگر پلک بالا شکافته شود، یک ششم دیه و شکافتن هر کدام از پلک های پایین یک چهارم دیه کامل را دارد.
آیا از بین بردن دیه در ماه های حرام تغلیظ دیه را به همراه دارد؟
خیر. تغلیظ دیه فقط مخصوص قتل نفس و تعلق دیه به جای قصاص نفس است. بنابراین، در فرض آسیب زدن به اعضای بدن دیه تغلیظ نمی شود.
آیا تا به حال در اثر ضرب و جرح چشم شما آسیب دیده است؟ آیا دیه چشم خود را دریافت کرده اید؟ تجربیات خود را در خصوص موضوع دیه چشم با ما به اشتراک بگذارید.
اگر دو چشم یه خانم از بین بره ۹۰۰ میلیون دیه میگیره؟
سلام دوست عزیز، در قانون بین زن و مرد بودن تفکیکی قائل نشده است.