دادخواست استرداد ثمن معامله زمتنی مطرح می شود که فروشنده مالی را به خریدار می فروشد. اما پس از مدتی در اثر وقوع حادثه ای که در قرارداد پیش بینی شده است. عقد بیع ممکن است فسخ شود، منفسخ می گردد یا از سوی طرفین اقاله می شود. اگر معامله به هر دلیلی منحل شود، فروشنده مکلف است ثمن خریدار را به او مسترد نماید. در فرضی که فروشنده از استرداد ثمن خودداری کند، خریدار می تواند دادخواست استرداد ثمن معامله را به طرفیت بایع اقامه کند. در این نوشتار یک نمونه دادخواست استرداد ثمن معامله برای شما تنظیم شده است.
آشنایی اجمالی با قرارداد بیع یا خرید و فروش:
همه ما می دانیم که در قرارداد بیع یا خرید و فروش، فروشنده مالی از اموال خود را به خریدار تملیک می کند. در مقابل خریدار نیز به میزان ارزش مبیع معامله، ثمن قرارداد را به او می پردازد. خریدار و فروشنده باید در قرارداد بیع مفادی از قبیل تعهدات طرفین، شرایط معامله، خیارات و … را در درج نمایند. در صورتی که قرارداد به هر دلیل بر هم بخورد، همه چیز به حالت اولیه بر می گردد. یعنی مشتری مالک ثمن و بایع مالک مبیع می شود. حال اگر فروشنده ثمن را به خریدار ندهد، خریدار می تواند دادخواست مطالبه ثمن معامله را در نزد مراجع قانونی اقامه کند.
فسخ قرارداد بیع چگونه است؟
چنانچه بایع و یا مشتری قصد فسخ قرارداد بیع را داشته باشند، باید اظهارنامه برای طرف مقابل ارسال کنند. به این منظور که ابتدا بایع یا مشتری با ارسال یک اظهارنامه مراتب فسخ خود را به طرف مقابل اعلام می کند و بعد دادخواست تنفیذ فسخ قرارداد در دادگاه مطرح می گردد. البته در قانون ارسال اظهارنامه اجباری نیست. اما بر اساس قوانین و مقررات طرفین باید نسبت به ارسال اظهارنامه اقدامات مقتضی را اعلام نمایند. ضمنا، فسخ قرارداد، باید با استناد به خیارات مندرج در قانون باشد (خیار مجلس، خیار حیوان، خیار عیب، خیار تبعض صفقه، خیار تخلف از رویت، خیار تاخیر تادیه ثمن، خیار تخلف از شرط صفت و …).
اگر طرفین خیارات را اسقاط کرده باشند، امکان توسل به خیارات به منظور فسخ قرارداد وجود ندارد مگر در سه فرض : خیار تدلیس، خیار تفلیس و خیار تعذر تسلیم. به گونه ای که اگر طرفین این سه خیار را از خود سلب و ساقط کرده باشند، باز هم از منظر قانونی امکان فسخ قرارداد بر اساس این سه خیار وجود دارد. مثلا اگر حسن خودروی خود را به مهدی بفروشد. اما قبل از تسلیم خودرو، مهدی ورشکسته شود، حسن می تواند به استناد خیار تفلیس از تحویل مبیع به مهدی خودداری کند. حتی اگر مبیع را به مهدی داده، می تواند آن را مسترد نماید. در مورد خیار تدلیس و خیار تعذر تسلیم نیز اسقاط خیارات تاثیری نخواهد داشت. هر چند ممکن است نظرات متناقضی در این خصوص از سوی دکترین مطرح شده باشد.
چنانچه طرفین قرارداد بخواهند با استفاده از خیارات حق فسخ خود را در قرارداد اعمال کنند، مبیع به بایع بر می گردد و ثمن به مشتری. اما اگر بایع به هر دلیلی از استرداد ثمن خودداری کرد، باید علیه او اقامه دعوا نمود.
انفساخ قرارداد چیست؟
یکی از طرق به هم خوردن خود به خودی قرارداد که می تواند به صورت قهری یا قراردادی باشد، انفساخ است. انفساخ در یک دسته بندی به دو نوع قراردادی و قهری تقسیم می شود
انفساخ قراردادی چیست؟
این نوع از انفساخ زمانی رخ می دهد که طرفین شرطی را در قرارداد درج می کنند. به محض تحقق آن شرط قرارداد خود به خود منفسخ می شود. در واقع طرفین شرطی را در قرارداد می گذارند که با تحقق آن معامله به هم می خورد. مثلا حسن با رضا معامله منعقد می کند. و در آن شرط می کنند اگر ماشین حسن پیدا شد، قرارداد بیع منفسخ گردد. در این صورت در فرض پیدا شدن ماشین حسن، قرارداد بیع فسخ خواهد شد.
انفساخ قهری چیست؟
مثلا در عقد وکالت اگر هر یک از طرفین محجور شوند یا فوت کنند، قرارداد وکالت منفسخ می شود.
حال اگر قرارداد بیعی در اثر انفساخ منحل شود، هر یک از مبیع و ثمن باید به جای اولیه خود برگردند. در صورتی که بایع از استرداد ثمن به خریدار خودداری کند، خریدار می تواند دادخواست مطالبه ثمن معامله را مطرح نماید. در ادامه این نوشتار به یک نمونه دادخواست مطالبه ثمن معامله اشاره می کنیم.
اقاله به چه معناست؟
اقاله، نیز یکی از راه های بر هم زدن یک قرارداد است. در اقاله، بایع و مشتری با یکدیگر توافق می کنند که قرارداد را منحل کنند. اقاله یک عقد جدید محسوب می شود. در فرض اقاله قرارداد ثمن و مبیع معامله سر جای لول خودشان باز می گردند. نکته مهم در خصوص اقاله این است که اقاله انحلال عقد به صورت دو طرفه است ولی فسخ انحلال قرارداد به صورت یک طرفه است. اما سوال اینجاست در اقاله تکلیف منافع حاصل از قرارداد چیست؟
منافع مبیع در قرارداد اقاله:
برای درک این موضوع باید میان منافع منفصل و منافع متصل قادر به تفکیک شویم:
1- منافع منفصل:
فرض کنید حسن خانه ای را از رضا می خرد و لوستری را در آن خانه آویزان می کند. اگر قرارداد بیع میان حسن و رضا اقاله شود، لوستر در دسته نمائات و منافع منفصل است و متعلق به حسن خواهد بود.
2- منافع متصل:
منافع متصل قابل تفکیک و تمییز از عین مال نیستند. مثلا حسن یک راس گوسفند از رضا می خرد. از او نگهداری می کند و 5 کیلو به وزن گوسفند افزوده می شود. حال، حسن و رضا تصمیم می گیرند، قرارداد بیع را فسخ کنند. در این صورت، منافع متعلق به رضا است. چون قابل تفکیک از گوسفند نیست.
اگر قراردادی در اثر اقاله به هم بخورد، باید ثمن به مشتری و مبیع به خریدار مسترد شود. همان طور که فوقا گفتیم، اگر فروشنده از دادن ثمن خودداری کند، خریدار می تواند دادخواست مطالبه ثمن را عیله او اقامه نماید.
نمونه دادخواست مطالبه ثمن معامله
ریاست محترم شعبه …………………… دادگاه عمومی حقوقی مجتمع قضایی …………………..
با سلام؛
احتراما موارد زیر را خدمت محضر جنابعالی معروض می دارم:
اینجانب در مورخه …………………… طی مبایعه نامه شماره …………………. مورخ …………………… قرارداد بیعی با خوانده محترم دعوا منعقد نمودم. پس از مدتی وفق بند خیارات مندرج در قرارداد، با ارسال اظهارنامه قراردادد را فسخ کردم و دعوای تنفیذ فسخ را نیز به طرفیت خوانده اقامه نمودم. دادنامه شماره ……………………….. اصداری از شعبه ………………. دادگاه ………………. مثبِت این ادعا است که به پیوست دادخواست نیز می باشد.
متاسفانه، از آن تاریخ هر اقدامی نمودم تا خوانده نسبت به استرداد ثمن بنده اقدامات مقتضی را به عمل آورد. اما هر بار با بهانه های واهی ایشان مواجه شدم. بنده حتی اقدام به ارسال اظهارناه برای مطالبه ثمن نیز نمودم. لیکن ایشان وقعی ننهادند. نظر به موارد معنونه درخواست رسیدگی و صدور حکم از محضر شما عالیجناب نسبت به استرداد ثمن به مبلغ ………………… ریال معادل ……………………. تومان مورد استدعا است.
آیا شما تا کنون چنین دادخواستی به طرفیت بایع مطرح کرده اید؟ در صورت امکان تجربیات خود را در قسمت دیدگاه ها با ما به اشتراک بگذارید.
مفید بود، مرسی
مرسی، از نگاهتون
مطلب مفیدی بود. به کارم اومد.