چک در دسته اسناد تجاری است که بیش از سایر اسناد تجاری (برات و سفته) مورد داد و ستد قرار می گیرد. در صورتی که در متن چک شرطی درج شود و یا چک بابت ضمانت باشد، و یا چک وعده دار باشد دارنده چک نمی تواند از صادرکننده شکایت کیفری نماید. در اینجاست که موضوع دادخواست ابطال اجراییه چک مطرح می شود. چه اینکه شخصی که روی چک بابت تضمین اجراییه گرفته محق نبوده است و صادر کننده چک می تواند برای طرح دعوای ابطال اجراییه چک اقدام کند.
اما سوال این است آیا امکان صدور اجرائیه برای چک وجود دارد؟ چگونه می توان برای دادخواست ابطال اجراییه چک اقدام کرد؟
این موضوع به صراحت در ماده 23 قانون جدید صدور چک موصب 1397 مقرر شده است. قانون گذار صدور اجراییه علیه صاحب حساب یا صادرکننده چک را امکان پذیر دانسته است. البته مواردی هستند که از صدور اجرائیه مستثنا هستند.
ماده 23 چنین بیان می کند:
(اصلاحی ۱۳۹۷/۸/۱۳) دارنده چک می‌تواند با ارائه گواهینامه عدم پرداخت، از دادگاه صالح صدور اجرائیه نسبت به کسری مبلغ چک و حق‌الوکاله وکیل طبق تعرفه قانونی را درخواست نماید. دادگاه مکلف است در صورت وجود شرایط زیر حسب مورد علیه صاحب حساب، صادر کننده یا هر دو اجرائیه صادر نماید.
الف- در متن چک، وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی نشده باشد.
ب- در متن چک قید نشده باشد که چک بابت تضمین انجام معامله یا تعهدی است.
ج- گواهینامه عدم پرداخت به دلیل دستور عدم پرداخت طبق ماده (۱۴) این قانون و تبصره‌های آن صادر نشده باشد…
بنابراین؛
اگر در متن چک شرطی آمده باشد و یا چک بابت ضمانت باشد و یا صادرکننده چک یا ذینفع یا قائم مقام قانونی آنها با تصریح به اینکه چک مفقود یا سرقت یا جعل شده یا از طریق کلاهبرداری یا خیانت در امانت یا جرائم دیگری تحصیل گردیده می‌تواند کتبا دستور عدم پرداخت وجه چک را به بانک بدهد. بانک پس از احراز هویت دستور دهنده از پرداخت وجه آن خودداری خواهد کرد و در صورت ارائه چک بانک گواهی عدم پرداخت را با ذکر علت اعلام شده صادر و تسلیم می‌نماید. در این موارد اجرائیه صادر نخواهد شد.
مثال برای درک بهتر موضوع:
فرض کنید حسن بابت تضمین بازپرداخت بدهی اش به محسن چکی به او می دهد. در متن چک نیز قید می شود که چک بابت تضمین است. اگر حسن بدهی خود به محسن را ادا نکرد، محسن نمی تواند مستقیما روی چم اجراییه اخذ کند. بلکه باید از طریق مطالبه وجه چک اقدام نمود.
مثال بارز این موضوع در مورد چکی است که کارگران بابت حسن انجام کار به کارفرما می دهند. معمولا کارفرمایان همزمان با انعقاد قرارداد کار چک یا سفته ای بابت تضمین حسن انجام کار از کارگر دریافت می کنند. اگر شما کارگر هستید و کارفرما از شما چنین چک یا سفته ای خواسته است، بهتر است حتما یک کپی از چک یا سفته ای که بابت تضمین داده اید برای خودتان نگه دارید تا اگر روزی کارفرما از استرداد لاشه چک یا سفته به شما خودداری کرد، شما بتوانید ادعای خود را ثابت نمایید. در گام بعدی حتما در قرارداد انعقادی با کارفرما به چک ها و یا سفته ها اشاره کنید و ذکر کنید که این اسناد تجاری بابت حسن انجام کار هستند.
فراموش نکنید روی سفته ها حتما عبارت حسن انجام کار را قید کنید. در صورت رعایت این شرایط کارفرما دیگر نمی تواند اجراییه روی چک یا سفته شما اخذ کند. در صورتی که کارفرما روی چک یا سفته اقدام کرد و اجراییه خذ نمود شما باید دادخواست ابطال اجراییه چک یا سفته بگیرید. حتما در این موارد با وکیل متخصص در زمینه اسناد تجاری مشورت کنید. چه اینکه اسناد تجاری موضوعی چالش برانگیز هستند و اگر شما بدون مشورت با وکیل اقدام نمایید احتمال محکومیت در ان دعوا بسیار بالاست. گروه وکلای ترنم عدالت با سالها سابقه در زمینه تمام امور حقوقی برای احقاق حق شما در کنارتان خواهند بود.
دادخواست ابطال اجراییه چک
نمونه دادخواست ابطال اجرائیه به دلیل ضمانت بودن چک (1):
ریاست محترم شعبه 39 دادگاه عمومی حقوقی مجتمع قضایی شهید صدر تهران
سلام علیکم؛
احتراما به وکالت از موکل به استحضار می رساند چک شماره ……………………………. به شناسه صیادی ……………………….. عهده بانک …….شعبه ………….کد ………… به مبلغ ………………………………….ریال موضوع اجرائیه، بابت ضمانت بوده و این امر به صراحت در متن چک قید شده است. بنابراین طبق بند ب ماده 23 قانون قانون جدید صدور چک مصوب سال ۱۳۹۷ امکان صدور اجرائیه در خصوص چک فوق امکان پذیر نیست.
لذا از محضر محترم دادگاه خواهشمندم ضمن صدور حکم به ابطال اجرائیه شماره ……………………… مورخ …………………… نسبت به چک شماره ………………………….. به شناسه صیادی ……………………….. عهده بانک ……………. شعبه ………….کد ………………… به مبلغ ……………………………… ریال و نیز بدوا صدور قرار توقف عملیات اجرایی نسبت به مبلغ تعدیل شده اجرائیه و محکومیت خوانده به پرداخت کلیه خسارات دادرسی اعم از هزینه دادرسی، کارشناسی و حق الوکاله وکیل و .. مورد استدعاست.
با تشکر فراوان
نمونه دادخواست ابطال اجراییه چک (2):
ریاست محترم شعبه ………………. شهرستان ………………..
با سلام؛
احتراما موارد زیر را خدمت محضر حضرت عالی عرض می نمایم:
اینجانب در مورخه ……………….. به عنوان کارگر در مرکز ………………………. مشغول به فعالیت شدم. همزمان با شروع فعالیت بنده، کارفرما چکی از اینجانب بابت حسن انجام کار اخذ نمود. مبلغ چک نیز …………………. ریال معادل …………………… تومان بود. بنده در روی متن چک “عبارت بابت حسن انجام کار” را درج نمودم. همچنین در قرارداد انعقادی فی ما بین بنده و کارفرما اینجانب به موضوع چکی اخذ شده بابت تضمین حسن انجام کار اشاره کردم. کارفرما نیز تاکید داشت که این امر در قرارداد ذکر شود. متن قرارداد نیز به پیوست می باشد.
پس از مدتی بنده از آن مرکز به دلایل شخصی استعفا دادم. در زمان استعفا نیز بارها به کارفرما گوش زد کردم که چک را به بندده مسترد کند. اما ایشان هیچ اقدامی مثبتی در این خصوص انجام ندادند. حتی پس از مدتی روی چک بنده اقدام کردند و اجراییه اخذ کردند. حالیه با عنایت به شرح ما وقع که فوقا اشاره کردن درخواست رسیدگی و صدور حکم مقتضی در این خصوص از محضر شما عالیجناب مورد استدعا است.
با تقدیم احترامان فراوان
قبل از انجام هر کار حقوقی با وکیل یا کارشناس حقوقی مشورت نمایید. وکلای موسسه ترنم عدالت علوی با بیش از ده سال سابقه در امور حقوقی، کیفری، ثبتی، خانوادگی و … شما را تا زمان رسیدن به حقوقتان مساعدت و راهنمایی می نمایند. با ما تماس بگیرید.
نظر شما در خصوص این نوشتار چیست؟ در قسمت دیدگاه ها نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
برای دریافت وقت مشاوره حضوری و یا تلفنی به صفحه درخواست مشاوره و تماس با ما مراجعه کنید.
سلام، عالی بود.