توهین و فحاشی در قانون

توهین در لغت به معنای خفیف کردن و پست کردن و در اصطلاح حقوقی به معنای به کار بردن الفاظ زشت و رکیک نسبت به دیگری است. توهین با واژگان دیگری از قبیل افترا و قذف دارای رابطه نزدیکی است. به گونه ای که ممکن است این واژگان به اشتباه به جای یکدیگر به کار روند. در این مطلب به موضوع جرم توهین و فحاشی در قانون و ارتباط آنها با قذف و افترا می پردازیم.

جرم توهین و فحاشی در قانون مجازات

توهین در قانون مجازات اسلامی به معنای به کارگیری الفاظ رکیک به افراد است. فرد توهین کننده باید با به کار بردن الفاظ زشت و ناپسند موجب تخفیف و خوار کردن فرد یا افرادی گردد. در این صورت است که می گوییم جرم توهین محقق شده است.

انواع توهین در قانون مجازات

توهین در قانون به دو نوع توهین ساده و توهین مشدد قابل تقسیم بندی است.

1- توهین ساده چیست؟

به کار بردن الفاظ رکیک و یا انجام کارهایی که در عرف ناپسند است مانند درآوردن شکلک نسبت به افراد عادی توهین محسوب می شود. ماده 608 ق.م.ا چنین اشاره می کند:

توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک، چنانچه موجب حد قذف نباشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا ۵۰ هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود.

2- توهین مشدد چیست؟

منظور از توهین مشدد، به کار بستن الفاظ رکیک نسبت به یکی از سران سه قوه یا معاونین رئیس جمهور، نمایندگان مجلس و یا اعضای مجلس خبرگان و در کل مقامات حکومتی توهین از نوع مشدد محسوب می شود. ماده 609 ق.م.ا بیان می کند:

هرکس با توجه به سمت، یکی از رؤسای سه قوه یا معاونان رئیس جمهور یا وزرا یا یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی یا نمایندگان مجلس خبرگان یا اعضای شورای نگهبان یا قضات یا اعضای دیوان محاسبات یا کارکنان وزارتخانه‌ها و مؤسسات و شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها در حال انجام وظیفه یا به سبب آن توهین نماید به سه تا شش ماه حبس و یا تا (۷۴) ضربه شلاق و یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شود.

همچنین ماده 513 ق.م.ا در مورد جرم توهین مشدد نسبت به مقدسات اسلام را مطرح کرده است.

هر کس به مقدسات اسلام و یا هر یک از انبیاء عظام یا ائمه طاهرین(ع) یا حضرت صدیقه طاهره(س) اهانت نماید اگر مشمول حکم‌ ساب‌النبی باشد اعدام می‌شود و در غیر این صورت به حبس از یک تا پنج سال محکوم خواهد شد.

ماده 514 نیز در مورد توهین به رهبری است. این ماده بیان کرده است:

هر کس به حضرت امام خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی رضوان‌ا… علیه و مقام معظم رهبری به نحوی از انحاء اهانت نماید به حبس‌از شش ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.

ارکان جرم توهین و فحاشی در ق.م.ا

جرم توهین در قانون مجازات اسلامی دارای 3 رکن است:

1- رکن قانونی جرم توهین

رکن قانونی جرم توهین مواد 608، 609، 513، 514 و 517 قانون مجازات اسلامی بیان شده است.

2- رکن مادی جرم توهین

رکن مادی جرم توهین، فعل مثبت است. یعنی به کار بردن الفاظ رکیک نه ترک فعل.

3- رکن معنوی (روانی) جرم توهین

رکن معنوی جرم توهین عبارت است علم و آگاهی (علم و عمد) مرتکب نسب به به کارگیری الفاظ رکیک.

مقایسه جرم توهین و فحاشی با قذف و افترا

الف- مقایسه جرم توهین و فحاشی و قذف

همانطور که گفته شد، جرم توهین به معنی به کارگیری الفاظ رکیک است. اما قذف به معنای نسبت دادن زنا یا لواط به دیگری است. ماده 245 قانون مجازات اسلامی بیان می کند:

قذف عبارت است از نسبت دادن زنا یا لواط به شخص دیگر هرچند مرده باشد.

شرایط ارتکاب جرم قذف

1- در قذف فرد قذف کننده (قاذف) باید آگاهی داشته باشد (علم و عمد).

2- اگر کسی به دیگری بگوید تو زنا یا لواط کردی، چنانچه فرد واقعاً مرتکب زنا یا لواط شده باشد، و توبه نکرده باشد، فرد قاذف مجازات نمی شود. اما اگر فرد مقذوف (کسی که قذف شده) از زنا یا لواطی که مرتکب شده، توبه کرده باشد، فرد قاذف مجازات خواهد شد.

3- ممکن است کسی به مخاطب خود نسبت زنا یا لواط ندهد. بلکه به یکی از نزدیکان او نسبت زنا یا لواط دهد. فرض کنید فردی به دیگری می گوید “مادر تو زناکار است”. در این صورت نسبت به مادر مرتکب جرم قذف و نسبت به فرزند او مرتکب جرم توهین شده است.

4- ممکن است قاذف جمعی را قذف کند. به این معنا که بگوید “همه شما زناکارید”. در این صورت تمامی افراد می توانند با هم یا جداگانه از او شکایت کنند.

5- اگر فردی در یک جمع به هر کدام از افراد جداگانه بگوید “تو زنا کردی” برای هر کدام حد مستقلی بر او جاری می شود.

ارکان جرم قذف در ق.م.ا

جرم قذف در قانون مجازت اسلامی مانند جرم توهین دارای 3 رکن است:

1- رکن قانونی

رکن قانونی جرم قذف ماده 245 قانون مجازات اسلامی است.

2- رکن مادی

نسبت دادن عمل زنا یا لواط به دیگری.

3- رکن معنوی (روانی)

رکن روانی جرم قذف عبارت است از سوء نیت عام (علم و عمد مرتکب) نسبت به لفظی که به کار می بندد.

ب- مقایسه جرم توهین و فحاشی و افترا

افترا به معنی نسبت دادن عملی مجرمانه به دیگری است. افترا در ماده 697 قانون مجازات اسلامی جرم انگاری شده است:

هر کس به وسیله اوراق چاپی یا خطی یا به وسیله درج در روزنامه و جراید یا نطق در مجامع یا به هر وسیله دیگر به کسی امری را صریحا نسبت دهد یا آنها را منتشر کند که مطابق قانون آن امر جرم محسوب می‌شود و نتواند صحت آن اسناد را ثابت کند، جز در مواردی که موجب حد است، به یک ماه تا یک سال حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق یا یکی از آنها حسب مورد محکوم خواهد شد.

انواع افترا در ق.م.ا

افترا در قانون به دو نوع افترای قولی و افترای فعلی محسوب می شود.

1- افترای قولی:

منظور از این نوع افترا این است که فردی با به کار بردن لفظی عمل مجرمانه ای را به دیگری نسبت دهد. مثلاً فردی به دیگری بگوید “تو کلاهبردار هستی”. در این صورت افترا از نوع قولی است.

2- افترای فعلی:

منظور از افترای فعلی این است که فردی با انجام فعلی به دیگری عمل مجرمانه ای را نسبت دهد. مثلاً فردی در جیب دیگری چاقو بگذارد برای اینکه به او نسبت دهد که مرتکب جرم ضرب و جرح شده است.

ارکان جرم افترا در ق.م.ا

جرم افترا در ق.م.ا دارای 3 رکن است:

1- رکن قانونی

رکن قانونی جرم افتراء در ماده 697 قانون مجازات اسلامی آمده است.

2- رکن مادی

رکن مادی جرم افترا عبارت است از به کار بردن لفظ یا انجام عملی که در پی آن به فردی جرمی نسبت داده شود.

3- رکن معنوی (روانی)

رکن معنوی جرم افترا عبارت است از سوء نیت عام (علم و عمد مرتکب).

برای دریافت وقت حضوری و تلفنی با ما تماس بگیرید.