حق العمل کاری و دلالی مفاهیمی هستند که در قانون تجارت به کار رفته است. در واقع حق العمل کاری و دلالی تا حد زیادی شبیه وکالت هستند. اما دارای تفاوت های زیادی با یکدیگر و حتی با عقد وکالت هستند. حق العمل کار و دلال هر دو واسطه انجام معامله هستند. در عرف بیشتر واژه دلالی به کار می رود تا حق العمل کاری. در این مقاله به بررسی مفهوم دلالی و حق العمل کاری می پردازیم. تفاوت دلالی و حق العمل کاری
حق العمل کاری چیست و حق العمل کار کیست؟ تفاوت دلالی و حق العمل کاری
ماده 357 قانون تجارت تعریف دقیقی از حق العمل کاری ارائه می دهد. این ماده چنین مقرر کرده است:
«حق العمل کار کسی است که به اسم خود و به حساب دیگری (آمر) معاملاتی کرده و در مقابل حق العملی دریافت می دارد».
در واقع، در زبان عامیانه می توان گفت حق العمل کار همان کمیسیونر است و وجهی که در مقابل کار خود دریافت می کند کمیسیون نام دارد.
البته باید توجه داشت که تشبیه عمل حق العمل کاری به وکالت تا حدی نادرست است. چرا که در وکالت واضح است که وکیل از طرف موکل عمل می کند. اما در حق العمل کاری، حق العمل کار نامی از آمر نمی برد. در واقع، طرف مقابل ممکن است چنین تصور کند که معامله برای خود شخص حق العمل کار بوده است. تفاوت دلالی و حق العمل کاری
مسئولیت حق العمل کار چیست؟ تفاوت دلالی و حق العمل کاری
- امانت داری در مورد موضوع حق العمل کاری
- اطلاع رسانی جزئیات به آمر
- رعایت منفعت آمر
- عمل کردن طبق دستورات آمر
- انجام معامله به نام خود
- مسئولیت جبران خسارت در صورت تقصیر
نکات مهم در مورد قرارداد حق العمل کاری تفاوت دلالی و حق العمل کاری
1- طرفین معامله در قرارداد حق العمل کاری، حق العمل کار (کمیسیونر) و آمر هستند. اما پس از انعقاد قرارداد پای فرد ثالثی به قرارداد باز می شود که ممکن است خریدار یا فروشنده باشد.
2- موضوع قرارداد حق العمل کاری انجام عمل حقوقی است که حق العمل کار واسطه انجام این عمل حقوقی است.
3- حق العمل کاری عقدی است معوض. بنابراین، چنانچه در قرارداد حق العمل کاری چنین شرط شود که حق العمل به حق العمل کار تعلق نمی گیرد این قرارداد باطل است.
4- حق العمل کاری عقدی مغابنه ای است. بدین معنا که طرفین قرارداد حق العمل کاری به دنبال کسب سود بیشتر هستند.
5- اگر حق العمل کار مال را به قیمتی کمتر از آنچه آمر تعیین کرده بفروشد باید مابه التفاوت را بپردازد.
6- زمانی به حق العمل کار، حق العمل تعلق می گیرد که معامله اجرا شده باشد یا عدم اجرای معامله ناشی از عمل او نباشد
7- اگر حق العمل کار کار نادرستی انجام داده باشد مستحق دریافت حق العمل نخواهد بود. تفاوت دلالی و حق العمل کاری
دلالی چیست و دلال کیست؟
به موجب ماده 335 قانون تجارت:
«دلال کسی است که در مقابل اجرت واسطه انجام معاملاتی شده یا برای کسی که می خواهد معاملاتی نماید طرف معامله پیدا می کند. اصولاً قرارداد دلالی تابع مقررات راجع به وکالت است».
همان طور که در تعریف دلال مشاهده می شود دلال به نام و حساب دیگری عمل می کند نه به نام خود و حساب دیگری. این امر، مهمترین تفاوت میان دلال و حق العمل کار را تشکیل می دهد. مهمترین نمونه دلالی که مردم در زندگی روزمره با آن به شدت مواجه هستند، دلالی معاملات ملکی است.
مسئولیت دلال چیست؟
- مطلع کردن طرفین از جزئیات معامله و به کار بستن صداقت در امر دلالی
- مسئولیت داشتن در برابر کلیه اشیاء و اسنادی که به او در ضمن معامله داده می شود
- نگه داشتن “نمونه” در صورتی که قرارداد از روی “نمونه” منعقد شده باشد.
- مسئولیت در قبال صحت امضاها و اعتبار آنها.
نکات مهم در قرارداد دلالی
1- برای دلالی باید پروانه کسب یا مجوز داشته باشید. البته بدون داشتن پروانه انجام دلالی میسر است و باطل نیست؛ اما افرادی که پروانه کسب می کنند از اعتبار بیشتری برخوردار هستند.
2- مرجع صادر کننده پروانه و مجوز برای دلالی “اداره کل ثبت اسناد و املاک” است.
3- دلالی عقد جایز است و هر یک از طرفین هر زمان که بخواهند می توانند آن را فسخ نمایند.
4- دلال می تواند در صورتی که مخارجی برای امر دلالی کرده آن را از طرفین اخذ کند؛ ولو آنکه معامله سرنگیرد.
5- دلال مسئول ارزش و جنس مال مورد معامله نیست.
6- اگر دلال در معامله دارای نفع شخصی است، باید این موضوع را به اطلاع فردی که نمی داند برساند.
7- دلالی در معاملات ممنوعه هیچ گونه اجرتی ندارد. مثلاً اگر فردی دلال معامله ای برای پیدا کردن ملکی به منظور محلی برای قمار باشد، به چنین فردی اجرت دلالی تعلق نمی گیرد.
8- حق الزحمه دلالی بر عهده طرفی است که او را مسئول برای انجام معامله کرده است. البته حق الزحمه دلال تابع تعرفه است و بیشتر از آن نمی تواند مطالبه کند.
شرایط لازم برای داشتن پروانه دلالی چیست؟ تفاوت دلالی و حق العمل کاری
- داشتن حداقل 25 سال تمام
- داشتن حداقل گواهینامه دوره ابتدایی یا معادل آن
- دارا بودن تابعیت ایران
- عدم اشتهار به فساد
- داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت از آن
- نداشتن محکومیت به ورشکستگی به تقصیر، کلاهبرداری، خیانت در امانت
- سپردن وجه الضمان.
دلالی و حق العمل کاری هر دو در قانون تجارت آمده اند و هر کدام دارای وظایف ویژه ای هستند. بسیاری از افراد این دو کلمه را به جای یکدیگر به کار می برند. اما باید توجه داشت که میان دلالی و حق العمل کاری تفاوت های عمده ای وجود دارد. از جمله بارزترین تفاوت ها این است که دلال به نام و حساب دیگری عمل می کند. اما حق العمل کار به نام خود و حساب دیگری عمل می کند.
برای تعیین وقت مشاوره حضوری یا تلفنی به صفحه درخواست مشاوره ما مراجعه کنید.
