اموال مشاع و مفروز

اموال در یک دسته بندی به اموال مشاع و مفروز تقسیم می شوند. البته اموال از جهات مختلف قابل دسته بندی هستند. اموال منقول و غیر منقول، اموال مثلی و قیمی، اموال مصرف شدنی و مصرف نشدنی که در نوشته های دیگر در مورد سایر تقسیم بندی های اموال بحث می کنیم. در این نوشتار اموال مشاع و مفروز را بررسی می کنیم و بیان می کنیم که منظور از مال مشاع چیست و تفاوت آن با مال مفروز کدام است.

مال مفروز چیست؟

عین ممکن است به صورت مفروز باشد. ریشه مفروز بر اساس مفعول است به این معنا که کل مال به صورت جداگانه در مالکیت یک نفر قرار می گیرد.

مال مشاع چیست؟

مال مشاع دقیقا نقطه مقابل مال مفروز است. در مقابل مال مفروز مالی است که چند نفر در آن شریک هستند. این دقیقا همان تعریف قانون مدنی از مال مشاع است. در واقع، مال مشاع مالی است که مالکین متعدد در شی واحد با یکدیگر شریک هستند. مثلا شش نفر مالک یک خانه شش دانگ هستند که اگر بخواهیم هر کدام را بالسویه تقسیم کنیم به هر نفر یک دانگ می رسد. مال مشاع خصیصه ای دارد که تمامی شرکا در جزء جزء آن شریک هستند. مثلا هر یک از شرکا در هر یک از اتاق های خانه شریک هستند؛ مگر اینکه توافقی میان آن ها صورت بگیرد. اکنون که معنای مال مشاع و مفروز را دانستیم باید به تصرفات شرکا در مال مشاع بپردازیم:

• بیشتر بخوانید: مقررات عقد شراکت

تصرفات شرکا در مال مشاع چگونه است؟

تصرفات شرکا به دو دسته تقسیم می شود: 1- تصرفات حقوقی و 2- تصرفات مادی شرکا.

1- تصرفات حقوقی شرکا در مال مشاع:

منظور از تصرفات حقوقی شرکا در مال مشاع انجام معامله نسبت به مال مشاع است. از منظر حقوقی هر یک از شرکا فقط می تواند نسبت به سهم خود در مال مشاع هر نوع تصرفی که می خواهد بکند. خواه اینکه عین را به دیگری منتقل کند یا منفعت را انتقال دهد. مثلا اگر الف مالک یک دانگ از شش دانگ منزل مسکونی است، او می تواند دانگ خود را بخرد را بفروشد. هر چند استیفا یا تصرف مادی در مال مستلزم اجازه سایر شرکا است که در ادامه نوشتار به این موضوع بیشتر می پردازیم:

در قانون مدنی قانون گذار تصریح دارد که هر یک از شرکا می تواند بدون اذن شریک دیگر سهم خود را کلا یا جزئا به دیگری منتقل کند.

2- تصرفات مادی شرکا در مال مشاع:

طبق مقررات قانون مدنی هیچ یک از شرکا نمی تواند بدون اجازه شریک دیگر در مال مشاع تصرف کند. خواه انکه تصرفات مادی در مال مشاع ناشی از یک عمل حقوقی باشد یا نباشد. مانند آنکه شریک سهم خود از مال مشاع را به دیگری اجاره دهد و اکنون می خواهد مال را به دیگری تسلیم کند و یا تصرف مادی بدون عمل حقوقی باشد مانند آنکه یکی از شرکا بخواهد در مال مشاع تغییراتی دهد یا شخصا در خانه مشاعی سکونت کند. پس می توان گفت برای تصرف مادی در مال مشاع باید از سایر شرکا اجازه گرفت. البته این امکان برای سایر شرکا وجود دارد که هر زمان که بخواهد از اذن خود رجوع کند. حال که با اموال مشاع و مفروز و نحوه تصرف در آن ها آشنا شدیم بهتر است انواع شراکت را در قانون بررسی کنیم:

1- شراکت اختیاری:

این نوع شراکت در نتیجه بستن یک قرارداد میان چند نفر است. به عبارت دیگر چند شریک گرد هم جمع می آیند و تصمیم می گیرند که در یک مال با یکدیگر شریک شوند.

2- شراکت غیر ارادی (قهری):

این نوع شراکت حاصل اراده شرکا نیست. مثلا الف مالک صد کیلو گندم است و ب نیز مالک صد کیلو گندم است. شبانه دزد به انبار می آید و گندم های الف و ب را با یکدیگر مخلوط می کند. همچنین شراکت ناشی از ماترک و اموال به جا مانده از متوفی در دسته شراکت قهری است.

نتیجه گیری:

در این مقاله با اموال مشاع و مفروز آشنا شدیم. مال مفروز آن است که یک نفر به تنهایی مالک آن است و هر تصرفی که بخواهد می تواند در آن بکند بدون اینکه نیاز باشد از شخص دیگر اجازه بگیرد. اما مال مشاع مالی است که شرکا در آن شریک هستند و هیچ کدام بدون اجازه شریک دیگر نمی تواند در مال تصرف کند. البته تصرفات حقوقی نسبت به سهم هر نفر در مال مشاع امکان پذیر است. یعنی هر شخص می تواند سهم خود را بفروشد یا اجاره دهد. اما تصرفات مادی نیاز به اذن سایر شرکا دارد.

قبل از انجام هر امر حقوقی حتما با وکیل متخصص و یا کارشناس مشورت کنید. مجموعه ترنم عدالت با سالها سابقه شما را در انجام امور حقوقی مساعدت می نماید. با ما تماس بگیرید. 

نظر شما در خصوص نوشته ” مال مشاع و مفروز ” چیست؟ نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.