در مقررات قانون مدنی، ازدواج زن مسلمان با مرد غیر مسلمان جایز نیست. ماده 1059 در این خصوص تعیین تکلیف کرده است. اما بر عکس این موضوع یعنی ازدواج مرد ایرانی مسلمان با زن خارجی غیر مسلمان در مقررات هیچ قانونی نیست. در این خصوص تنها می توان به نظر فقها اتکا کرد. چه اینکه قانون در این خصوص ساکت است. در این مقاله به بررسی فروض مختلف ازدواج مرد ایرانی مسلمان با زن خارجی غیر مسلمان می پردازیم. ازدواج مرد ایرانی مسلمان با زن خارجی غیرمسلمان
آیا ازدواج جزء احوال شخصیه است؟ ازدواج مرد ایرانی مسلمان با زن خارجی غیرمسلمان
بله. به موجب مقررات قانونی ازدواج، طلاق، ارث، وصیت، اهلیت در دسته احوال شخصیه قرار می گیرند. بنابراین تابع قانون دولت متبووع فرد هستند. پس، اگر مرد ایرانی مسلمان با زن خارجی غیر مسلمان ازدواج کند از حیث قواعد نکاح تابع دولت متبوع خود است. فرض کنید یک مرد ایرانی مسلمان با یک زن آلمانی غیر مسلمان ازدواج می کند. از آنجایی که ازدواج و مباحث مربوط به ان (مهریه، نفقه، حضانت و …) در دسته احوال شخصیه قرار می گیرد، وفق قانون ایران عمل خواهد شد. اما در مورد صحیح بودن یا نبودن ازدواج مرد ایرانی با زن خارجی حکمی وجود ندارد. لیکن با نگاه به نظر فقهای تشیع و اهل سنت باید حکم قضیه را یافت. ازدواج مرد ایرانی مسلمان با زن خارجی غیرمسلمان
به موجب حکم فقها، ازدواج مرد ایرانی مسلمان با زن ایرانی غیر مسلمان چه حکمی دارد؟
برای پاسخ به این سوال باید دو فرض را از یکدیگر تفکیک نمود:
1- ازدواج مرد ایرانی مسلمان با زن خارجی غیر مسلمان اهل کتاب (مسیحی، یهودی یا زرتشتی):
عده ای از فقها بر این باورند که چنین ازدواجی صحیح است. اما دسته دیگر که اکثریت فقها را تشکیل می دهند بر این نظر استوارند که تنها ازدواج موقت با زن غیر مسلمان اهل کتاب معتبر است. نه ازدواج دائم. ازدواج مرد ایرانی مسلمان با زن خارجی غیرمسلمان
2- ازدواج مرد ایرانی با زن خارجی غیر مسمان (که اهل کتاب نباشد):
اگر مرد ایرانی مسلمان با زنی ازدواج کند که کافر یا مرتد یا بت پرست است، چنین ازدواجی باطل و حرام است. بنابراین، اگر فرزندی از این ازدواج حاصل شود، مشورعیت نخواهد داشت. ازدواج مرد ایرانی مسلمان با زن خارجی غیرمسلمان
نکات درخور توجه در ازدواج مرد ایرانی مسلمان با زن خارجی غیر مسلمان
1- به نظر می رسد ازدواج مرد ایرانی مسلمان با زن خارجی غیر مسلمان نیازی به اخذ اجازه از دولت متبوع مرد ندارد. چه اینکه قانون گذار با اینکه در مقام بیان بوده اما صرفا در خصوص ازدواج زن ایرانی با تبعه خارجی در ماده 1060 تعیین تکلیف کرده است:
ماده 1060 قانون مدنی چنین مقرر می کند: ازدواج مرد ایرانی مسلمان با زن خارجی غیرمسلمان
ازدواج زن ایرانی با تبعه خارجه در مواردی هم که مانع قانونی ندارد موکول به اجازه مخصوص از طرف دولت است.
البته قانون گذار در ماده 1061 قانون مدنی چنین بیان می کند:
دولت میتواند ازدواج بعضی از مستخدمین و مامورین رسمی و محصلین دولتی را با زنی که تبعه خارجه باشد موکول به اجازه مخصوص نماید.
از قید کلمه “می تواند” می توان دریافت که تنها بعضی از مستخدمین و مامورین رسمی ایران همچون دیپلمات ها و محصلین دولتی مشمول چنین امری هستند. بنابراین، علی الاصول ازدواج مرد ایرانی با زن خارجی غیر مسلمان نیازمند اجازه از دولت ایران نیست.
2- از آنجایی که بیشتر فقها ازدواج دائم با زن خارجی غیرمسلمان را تنها از باب ازدواج موقت مجاز می دانند، چنانچه فردی بخواهد به صورت دائم ازدواج نماید، باید به کنسول گری های ایران مراجعه کند و اسناد هویتی از قبیل شناسنامه و گذرنامه را ارائه دهد. البته ازدواج دائم منوط به تشرف زن به دین مبین اسلام است. ازدواج مرد ایرانی مسلمان با زن خارجی غیرمسلمان
نتیجه گیری مقاله
قانون ایران در خصوص ازدواج مرد ایرانی مسلمان با زن خارجی غیر مسلمان مقرره ای در نظر نگرفته است. اما بر عکس این موضوع یعنی ازدواج زن ایرانی مسلمان با مرد غیر مسلمان در ماده 1959 قانون مدنی منع شده است. همچنین، برای ازدواج زن ایرانی با مرد خارجی اخذ اجازه از دولت ایران ملاک است. در حالی که چنین نصی برای ازدواج مرد ایرانی با زن خارجی وجود ندارد. تنها قانون گذار در ماده 1061 اشاره می کند که برخی از مامورین و مستخدمین دولت باید برای ازدواج با زن تبعه خارجی از دولت ایران کسب اجازه نمایند. ازدواج مرد ایرانی مسلمان با زن خارجی غیرمسلمان
در نهایت برای ازدواج مرد مسلمان ایرانی با زن غیر مسلمان خارجی دو حالت می توان متصور شد:
1- ازدواج با زن غیر مسلمان اما اهل کتاب= بنا بر نظر اکثر فقها، چنین ازدواجی به صورت موقت صحیح است نه دائم. ازدواج دائم تنها با تشرف زن به دین مبین اسلام امکان پذیر است.
2- ازدواج زن غیر مسلمان کافر یا مرتد و یا بت پرست= چنین ازدواجی باطل و حرام است و فرزند حاصل از این ازدواج نامشروع است.
برای ثبت ازدواج اعم از دائم یا موقت (در مواردی که ثبت ازدواج موقت ضروری است) زوجین باید با اسناد و مدارک خود به کنسول گری ایران مراجعه کنند.
آدرس سایت سامانه خدمات کنسولی ایران:
https://mikhak.mfa.gov.ir/form/landing.xhtml
برای دریافت وقت مشاوره حضوری و تلفنی به صفحه درخواست مشاوره مراجعه کنید.
