گاهی ممکن است در پرونده ای موضوعی تخصصی حادث شود که نیازمند نظر فرد متخصص باشد. در این صورت موضوع باید توسط کارشناسان رسمی قوه قضاییه بررسی گردد. اما شرایط ارجاع امر به کارشناسی چیست؟ آیا کارشناسی هزینه ای برای طرف دعوا دارد؟ در این مقاله به موضوع ارجاع پرونده به کارشناسی می پردازیم.
کارشناسان دادگستری چه کسانی هستند؟ارجاع پرونده به کارشناسی
کارشناسان دادگستری افرادی هستند که در امر یا اموری متخصص هستند. برای درک بیشتر موضوع اختلاف، پرونده به آنها ارجاع می گردد. هر ساله آزمون کارشناسان دادگستری در ایران برگزار می شود و تعدادی از افراد به عنوان کارشناس رسمی دادگستری در این حوزه فعالیت می کنند. از جمله امور مربوط به کارشناسی امور مربوط به خانواده (تعیین میزان نفقه و اجرت المثل و …)، امور بانکی، امور مرتبط با ساخت و ساز و … هستند. هر کس با توجه به تخصص خود می تواند در این آزمون شرکت کند و پس از گذراندن دوره ای در زمره کارشناسان رسمی دادگستری در آید.
دادگاه چه موقع موضوع را به کارشناس ارجاع می دهد؟
بنا به ماده 257 قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه به درخواست هر کدام از طرفین دعوا و یا رأسا موضوع را به کارشناسی ارجاع دهد.
فرض کنید الف و ب زن و شوهری هستند که پس از 12 سال زندگی مشترک با یکدیگر دچار مشکل و تنش شده اند. اکنون ب (زوجه) اعلام کرده که قصد مطالبه اجرت المثل کارهایی را که در خانه الف (زوج) انجام داده است، را دارد. قاضی دادگاه مظنه اجرت المثل ایام زوجیت را نمی داند. بنابراین، این موضوع را به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع می دهد.
آیا ارجاع امر به کارشناس هزینه ای برای طرفین دعوا در بردارد؟ارجاع پرونده به کارشناسی
پرداخت دستمزد کارشناس به عهده فردی است که متقاضی ارجاع پرونده به کارشناسی است و اگر دادگاه دستور ارجاع پرونده به کارشناسی را داده باشد، پرداخت هزینه کارشناسی در مرحله بدوی با خواهان و در مرحله تجدیدنظر با تجدیدنظر خواه است.
نکات مربوط به ارجاع پرونده به کارشناسی:
1- تعداد کارشناسان در رسیدگی به یک پرونده باید حتما فرد باشد. تا در صورت حدوث اختلاف نظر اکثریت اعمال شود.
2- کارشناسان رسمی دادگستری نمی توانند از اظهار نظر نسبت به موضوعی که به آنها ازجاع شده، سرباز زنند. مگر اینکه عذر موجهی داشته باشند. موارد معذور بودن کارشناس دادگستری با موارد معذور بودن قاضی (دادرس) یکی است.
ماده 91 قانون آیین دادرسی مدنی موارد رد دادرس را اعلام می کند:
ماده 91 – دادرس در موارد زير بايد از رسيدگي امتناع نموده و طرفين دعوا نيز مي‌توانند او را رد كنند.الف – قرابت نسبي يا سببي تا درجه سوم از هر طبقه بين دادرس با يكي از اصحاب دعوا وجود داشته باشد.ب – دادرس قيم يا مخدوم يكي از طرفين باشد و يا يكي از طرفين مباشر يا متكفل امور دادرس يا همسر او باشد.ج – دادرس يا همسر يا فرزند او، وارث يكي از اصحاب دعوا باشد.د – دادرس سابقاً در موضوع دعواي اقامه شده به عنوان دادرس يا داور يا كارشناس يا گواه اظهارنظر كرده باشد. ه- بين دادرس و يكي از طرفين و يا همسر يا فرزند او دعواي حقوقي يا جزايي مطرح باشد و يا در سابق مطرح بوده و از تاريخ صدور حكم قطعي دو سال نگذشته باشد. و – دادرس يا همسر يا فرزند او داراي نفع شخصي در موضوع مطروح باشند.
3- اگر نظر کارشناسی با اوضاع و احوال قضیه وفق نداشته باشد، دادگاه به آن ترتیب اثر نمی دهد. ارجاع پرونده به کارشناسی
4- نظر کارشناسان به طرفین دعوا اعلام می گردد.
5- اگر کارشناس نتواند ظرف مهلتی که به او می دهند اعلام نظر کند، دادگاه مهلت مناسب دیگری برای او در نظر می گیرد.
6- حق الزحمه و دستمزد کارشناس توسط دادگاه مشخص می شود. اگر حق الزحمه تعیینی کافی نباشد، دادگاه مقدار هزینه کارشناسی را به طور قطعی تعیین می کند و دستور پرداخت آن را می دهد.
نتیجه گیری مقاله ارجاع پرونده به کارشناسی
برخی از پرونده ها دارای جهات تخصصی هستند. بنابراین، قاضی نمی تواند به تنهایی در خصوص پرونده اعلان نظر کند. برای رفع این مشکل، قاضی می تواند پرونده را به کارشناس متخصص در آن حوزه ارجاع دهد. کارشناس موضوع را بررسی می کند و در ظرف مدتی که دادگاه تعیین کرده است، نظر خود را اعلام می دارد. البته، اگر کارشناس برای اعلام نظر خود نیازمند مهلت بیشتری باشد می تواند درخواست مهلت از قاضی نماید.
پرداخت هزینه کارشناس بر عهده کسی است که کارشناسی را درخواست کرده است. اما اگر دادگاه خود، راسا درخواست ارجاع پرونده به کارشناسی را کرده باشد، پرداخت دستمزد کارشناس در مرحله بدوی با خواهان و در مرحله تجدیدنظر با تجدیدنظر خواه است.
برای دریافت وقتت مشاوره حضوری و تلفنی به صفحه درخواست مشاوره و تماس با ما مراجعه کنید.
