قرارداد به شیوه های مختلفی منحل می شود. اقاله نیز یکی از طرق انحلال قرارداد است. اسباب انحلال قرارداد در یک تقسیم بندی کلی به انحلال قهری و قراردادی تقسیم می شود. انحلال قهری قرارداد همان انفساخ است. اما انحلال قراردادی به معنای انحلال عقد با توافق و رضایت طرفین است. اقاله از مصادیق انحلال قراردادی است. بر انحلال قرارداد از طریق اقاله احکامی مترتب است. در این مقاله با احکام اقاله آشنا می شویم. احکام اقاله چیست
اقاله چیست؟احکام اقاله چیست
اقاله در لغت به معنای مسامحه و نادیده انگاشتن امر یا موضوعی بوده و در اصطلاح، به عقدی اطلاق می گردد که موضوع آن از بین رفتن تمام یا قسمتی از عقد نخست است. البته در اقاله رضایت و توافق طرفین و اراده ی آن مبنی بر انحلال عقد شرط است. نام دیگر اقاله تفاسخ یا تقایل است.
ماده 283 قانون مدنی در خصوص اقاله مقرر می کند:احکام اقاله چیست
بعد از معامله طرفین میتوانند به تراضی آن را اقاله و تفاسخ کنند.
احکام اقاله چیست؟
1- اقاله با تراضی طرفین واقع می شود.
2- اقاله ناشی از اکراه باطل است. چرا که تراضی طرفین شرط اصلی اقاله است.
3- اقاله فضولی نیز باطل است. زیرا باید طرفین عقدی که آن را منعقد نمودند تصمیم به انحلال آن بگیرند.
4- اقاله می تواند به طور صریح یا معاطاتی باشد.
ماده 284 قانون مدنی چنین بیان می کند:احکام اقاله چیست
اقاله به هر لفظ یا فعلی واقع میشود که دلالت بر بهم زدن معامله کند.
5- اقاله یک عقد رضایی است. بنابراین اگر عقدی خودش از نوع عقود عینی باشد (مانند هبه) اقاله آن بدون نیاز به تشریفات است.
6- اقاله اثر قهقرایی ندارد؛ یعنی آثار آن ناظر بر آینده است و آثار گذشته را از بین نمی برد. مگر شرط خلاف آن شود.
7- حق شفعه در اقاله راه ندارد. حق شفعه مخصوص عقد بیع است.
8- اگر یکی از عوضین تلف شود این امر مانع اقاله نیست. در این صورت تلف کننده باید مثل یا قیمت مال را بدهد.احکام اقاله چیست
نکات عقد اقاله
1- اقاله وقف و اقاله نکاح باطل است.
2- اقاله ضمان نقل ذمه غیر نافذ و نیازمند تنفیذ مضمون عنه است.
3- اقاله ی ضمان ضم ذمه صحیح است.
4- منافع و نماآت منفصل از زمان عقد تا زمانی که اقاله از سوی طرفین رخ دهد، برای کسی است که در اثر عقد مالک شده است. اما در مقابل منافع متصل برای کسی است که در نتجیه اقاله مالک می شود. فرض کنید الف خانه خود را به ب می فروشند. ب لوستری در خانه اویزان می کند. لوستر جزء نماآت منفصل است. بنابراین، اگر الف و ب تصمیم بگیرند که مورد معامله را اقاله کنند، لوستر برای کسی است که در نتیجه عقد مالک شده است؛ یعنی ب. فرض کنید الف گوسفندی را به ب می فروشد سپس گوسفند فربه می شود. اما الف و ب تصمیم به انحلال عقد می گیرند. در این صورت فربگی قابل انفکاک از گوسفند نیست. پس فربه شدن گوسفند جزء منافع متصل است که برای کسی است که در نتیجه اقاله مالک می شود؛ یعنی الف.
ماده 278 قانون مدنی چنین بیان می دارد:احکام اقاله چیست
نماآت و منافع منفصله که از زمان عقد تا زمان اقاله در مورد معامله حادث میشود مال کسی است که به واسطه عقد مالک شده است ولی نماآت متصله مال کسی است که در نتیجه اقاله مالک میشود.
5- اگر پس از عقد، طرفی که مالک شده است در مال تصرفاتی انجام دهد که سبب شود قیمت آن افزایش یابد. بعد از وقوع عقد اقاله مستحق اضافه قیمت خواهد بود. فرض کنید الف تکه سنگی را به ب می فروشد. ب آن را تبدیل به مجسمه ای زیبا می کند. در این صورت با افزایش قیمت مال، ب مستحق اضافه قیمت است.
ماده 288 قانون مدنی در این خصوص مقرر می دارد:احکام اقاله چیست
اگر مالک بعد از عقد در مورد معامله تصرفاتی کند که موجب ازدیاد قیمت آن شود در حین اقاله به مقدار قیمتی که به سبب عمل او زیاد شده است مستحق خواهد بود.
نتیجه گیری مقاله
اقاله یکی از طرق انحلال قراردادی یک قرارداد است. به گونه ای که طرفین با رضایت و اراده خود تصمیم به انحلال عقد می گیرند. نام دیگر اقاله، تفاسخ یا تقایل است. اقاله با هر لفظ یا فعلی (معاطاتی) امکان پذیر است. همچنین اقاله خود نوعی عقد است و در دسته عقود رضایی جای می گیرد حتی اگر عقد اصلی تشریفاتی باشد. تلف مال مورد اقاله مانع از انجام اقاله نیست. در صورت تلف مثل یا قیمت مال داده می شود. همچنین در صورتی که منافعی که در مال مورد اقاله ایجاد می شود از نوع منافع منفصله باشد برای کسی است که در اثر عقد مالک شده است. و اگر منافع از نوع منافع متصله باشد از آنِ کسی است که در اثر عقد مالک شده است.احکام اقاله چیست
برای دریافت وقت مشاوره حضوری و یا تلفنی به صفحه درخواست مشاوره مراجعه کنید.
