چنانچه شخصی از دیگری شکایت مبنی بر وقوع جرمی داشته باشد و یا جرمی با جنبه عمومی به وقوع پیوسته باشد، اگر دادسرا شکایت را مقرون به صحت تشخیص دهد، متهم را احضار می کند. اما شرایط احضار متهم به دادسرا چیست؟ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392، در فصل ششم، مبحث اول شرایط احضار متهم به دادسرا را بیان می کند. در این مقاله به موضوع احضار متهم به دادسرا می پردازیم.
شرایط مهم احضار یا جلب متهم به دادسرا چیست؟احضار متهم به دادسرا
1- حتما باید دلیل موجهی برای احضار متهم وجود داشته باشد. چرا که بازپرس، بدون دلیل نمی تواند هیچ کس را احضار کند. در صورت تخلف از این موضوع بازپرس به تخلف انتظامی درجه 4 محکوم می گردد.
مجازات تخلف انتظامی درجه 4 چیست؟
کسر حقوق ماهانه تا یک سوم از شش ماه تا یک سال.
2- احضاریه مبنی بر حضور در سامانه ابلاغ به متهم ابلاغ می گردد.
3- متهم 5 روز مهلت دارد تا نزد بازپرس حاضر شود.
4- در صورتی که متهم را نتوان یافت و امکان دستیابی به او نباشد، متهم از طریق نشر آگهی در یکی از روزنامه های ملی یا محلی با ذکر عنوان اتهام احضار می شود. مهلت یک ماهه ای برای حضور متهم در دادسرا در نظر گرفته می شود.
5- در صورتی که متهم مرتکب جرم منافی عفت شده باشد، عنوان اتهام در روزنامه درج نمی گردد. احضار متهم به دادسرا
اگر متهم برای حضور دارای عذری باشد آیا امکان عدم حضور وجود دارد؟
قانون گذار معاذیر موجه برای عدم حضور متهم را در ماده 178 قانون آیین دادرسی کیفری ذکر می کند:
متهم مکلف است در موعد مقرر حاضر شود و اگر نتواند باید عذر موجه خود را اعلام کند. جهات زیر عذر موجه محسوب میشود:
الف- نرسیدن یا دیر رسیدن احضاریه بهگونهای که مانع از حضور شود.
ب- بیماری متهم و بیماری سخت والدین، همسر یا اولاد وی که مانع از حضور شود.
پ- همسر یا یکی از اقربا تا درجه سوم از طبقه دوم فوت شود.
ت- ابتلاء به حوادث مهم از قبیل بیماریهای واگیردار و بروز حوادث قهری مانند سیل و زلزله که موجب عدم امکان تردد گردد.
ث- متهم در توقیف یا حبس باشد.
ج- سایر مواردی که عرفاً به تشخیص بازپرس عذرموجه محسوب میشود.
تبصره- در سایر موارد، متهم میتواند برای یکبار پیش از موعد تعیین شده، بازپرس را از علت عدم حضور خود مطلع سازد و موافقت وی را أخذ نماید که در این مورد، بازپرس میتواند در صورت عدم تأخیر در تحقیقات، تا سه روز مهلت را تمدید کند.
همانطور که از متن ماده آشکار است مفاد مذکور در این ماده جنبه حصری ندارد و از باب تمثیل بیان شده است. بنابراین، مشکلاتی مانند بستری شدن به علت بیماری کرونا که در صورت حضور برای متهم و دیگران خطر آفرین است می تواند در دسته معاذیر موجه قرار گیرند.
آیا می توان بدون احضار متهم او را جلب نمود؟احضار متهم به دادسرا
بله. به موجب 180 قانون آیین دادرسی کیفری مواردی وجود دارد که به بازپرس این اختیار را می دهد که متهم را رأسا جلب نماید:
در موارد زیر بازپرس میتواند بدون آنکه ابتداء احضاریه فرستاده باشد، دستور جلب متهم را صادر کند:
الف- در مورد جرائمی که مجازات قانونی آنها سلب حیات، قطع عضو و یا حبس ابد است.
ب- هرگاه محل اقامت، محل کسب و یا شغل متهم معین نباشد و اقدامات بازپرس برای شناسایی نشانی وی به نتیجه نرسد.
پ- در مورد جرائم تعزیری درجه پنج و بالاتر در صورتی که از اوضاع و احوال و قرائن موجود، بیم تبانی یا فرار یا مخفی شدن متهم برود.
ت- در مورد اشخاصی که به جرائم سازمان یافته و جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی متهم باشند.
جلب متهم حتی الامکان در روز به حساب می آید. مگر اینکه استثنایی وجود داشته باشد.
آیا امکان صدور دستور ممنوع الخروجی برای متهم وجود دارد؟
بله. بازپرس می تواند تا زمانی که دسترسی به متهم حاصل نشده است با توجه به ادله وقوع جرم مانع خروج از کشور شود. دستور ممنوع الخروجی متهم تا 6 ماه اعتبار دارد و پس از آن نیز قابل تمدید است. البته اگر پس از تحقیقات قرار منع تعقیب و یا ترک و یا موقوفی تعقیب صادر شود، ممنوع الخروجی متهم نیر رفع می گردد. احضار متهم به دادسرا
متهم را تا چه زمان می توان در بازداشت نگه داشت؟
بازداشت متهم قبل از شروع تحقیقات تنها برای 24 ساعت معتبر است و بیش از آن غیر قانونی خواهد بود.
نکات احضار متهم در دادسرا:
1- متهم می تواند در مرحله تحقیقات مقدماتی یک نفر وکیل دادگستری را همراه خود داشته باشد. البته اگر مجازات جرمی سلب حیات یا حبس ابد باشد در صورت عدم داشتن وکیل، بازپرس برای متهم وکیل تسخیری اخذ می نماید.
2- در صورتی که متهم نتوان به زبان فارسی صحبت نماید برای او مترجمی تعیین می شود. مترجم باید سوگند یاد کند که امانت دار و راستگو باشد.
3- اگر متهم توانایی تکلم نداشته و یا ناشنوا باشد برای او مترجم تعیین می شود. مترجم باید اتیان سوگند نماید که امانت دار و راستگو باشد.
4- در مرحله تحقیقات مقدماتی برای متهم پرونده شخصیت تشکیل می شود. ماده 203 قانون آیین دادرسی کیفری مقرر می کند:
در جرائمی که مجازات قانونی آنها سلب حیات، قطع عضو، حبس ابد و یا تعزیر درجه چهار و بالاتر است و همچنین در جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی که میزان دیه آنها ثلث دیه کامل مجنیٌعلیه یا بیش از آن است، بازپرس مکلف است در حین انجام تحقیقات، دستور تشکیل پرونده شخصیت متهم را به واحد مددکاری اجتماعی صادر نماید. این پرونده که به صورت مجزا از پرونده عمل مجرمانه تشکیل میگردد، حاوی مطالب زیر است:
الف- گزارش مددکار اجتماعی در خصوص وضع مادی، خانوادگی و اجتماعی متهم
ب- گزارش پزشکی و روان پزشکی
5- بازپرس وظیفه دارد قبل از شروع به تحقیقات به متهم اعلام کند که مراقب اظهارات خود باشد. همچنین بازپرس باید به متهم تفهیم اتهام نماید. پرسش های بازپرس باید صریح و روشن باشد و از اغفال و اکراه و اجبار متهم خودداری نماید. احضار متهم به دادسرا
نتیجه گیری مقاله
چنانچه پس از وقوع جرمی، بازپرس حضور متهم در دادسرا را الزامی تشخیص دهد او را احضار و یا جلب می کند. متهم وظیفه دارد پس از رویت ابلاغیه برای احضار ظرف 5 روز در نزد بازپرس برای ادای توضیح حاضر گردد. مگر اینکه برای عدم حضور عذر موجهی داشته باشد که باید آن را به بازپرس اعلان نماید. بازپرس حق دارد تا 24 ساعت متهم را تحت نظر داشته باشد اما نگه داشتن متهم بیش از مدت 24 ساعت فاقد وجاهت قانونی است. متهم حق دارد در مرحله تحقیقات مقدماتی وکیل داشته باشد. اما در جرایمی که مجازات آنها سلب حیات و یا حبس ابد است داشتن وکیل الزامی است. بنابراین اگر متهم توانایی اخذ وکیل نداشته باشد بازچرس برای او وکیل تسخیری تعیین می کند. احضار متهم به دادسرا
قبل از حضور در دادسرا حتما با وکیل و یا کارشناس حقوقی مشورت نمایید.
برای دریافت وقت مشاوره حضوری و یا تلفنی به صفحه درخواست مشاوره و تماس با ما مراجعه کنید.
