نفقه به مایحتاج زن از قبیل لباس، مسکن، خوراک، پوشاک، دارو و … اطلاق می شود که به موجب وقوع عقد نکاح دائم بر ذمه مرد است. البته، در این راستا باید بین نکاح دائم و موقت تفکیک قائل شد. در نکاح دائم پرداخت نفقه بر عهده مرد است. اما در نکاح موقت پرداخت نفقه بر عهده شوهر نیست. مگر اینکه چنین شرطی در بین زوجین شده باشد که پرداخت نفقه بر عهده شوهر باشد. بنابراین، در عقد نکاح دائم پرداخت نفقه بر عهده شوهر است. اما چنانچه شوهر بتواند نشوز زن را اثبات کند، تکلیفی به پرداخت نفقه ندارد. در این نوشتار به مقوله اثبات نشوز برای نفقه زن می پردازیم.
منظور از نفقه چیست؟
نفقه نیازهای زن از جمله تهیه مسکن، خوراک، پوشاک، اثاث البیت، هزینه های درمانی و خدمه در صورت احتیاج یا مرض اطلاق می شود. بنابراین، آن چیزی که به عنوان عرف رایج است که زوجه باید به منزل زوج ببرد و جهیزیه نام دارد در واقع نفقه است که بر عهده مرد می باشد نه زن. اگر زن از شوهر تمکین نکند، مستحق نفقه نیست و ناشزه می باشد. اما اثبات نشوز زن برای نفقه بر عهده چه کسی است؟ خود زن باید اثبات کند که ناشزه نیست یا مرد باید نشوز زن را ثابت نماید؟ در ادامه این نوشتار به موضوع اثابت نشوز زن برای نفقه می پردازیم:
دعوای مطالبه نفقه چیست؟
یکی از دعاوی رایج در بحث حقوق خانواده، دعوای مطالبه نفقه است. فرض کنید زوجه بر اساس عقد نکاح دائم در زوجیت همسرش قرار گرفته است. اما زوج به زوجه نفقه ای پرداخت نمی کند. در اینجا زوجه می تواند برای مطالبه نفقه خود اقدام کنید. اما اینجا سوال مبهمی در اینجا وجود دارد:
آیا زوجه علاوه بر اثبات رابطه زوجیت که با زوج دارد باید تمکین از همسر را نیز اثبات کنید؟ به عبارت دیگر اثبات نشوز زن برای نفقه بر عهده کیست؟
تمکین در معنای حقوقی به دو نوع تمکین عام و خاص تقسیم می شود. تمکین عام: به معنای حضور زن در منزل زوج و انجام حسن معاشرت، زندگی کردن در منزل زوج و به طور کلی اطاعت از زوج. اما تمکین خاص: به معنای برقراری روابط زناشویی بین زوجین است. حال که معنای تمکین را دریافت کردیم، باید به سوال پاخ دهیم که آیا زن باید تمکین خود از مرد را نیز در دتدگاه اثبات کند تا مستحق پرداخت نفقه باشد یا زوجه وظیفه ای به اثبات ناشزه نبودن و انجام وظایف زناشویی و تمکین کردن از همسرش ندارد. و چنانچه مرد مدعی ناشزه بودن همسرش است باید این مورد را در دادگاه اثبات کند؟ این موضوع در کمیسیون نشست قضایی مطرح شدصورت جلسه نشست قضایی آن به شماره 1398-6431 می باشد.
اما نظر هیئت عالی در خصوص اثبات نشوز برای نفقه زن چیست؟
چنانچه عقد نکاح به صورت صحیح ایجاد شود، رابطه زوجیت میان طرفین برقرار می شود و زوجین نسبت به یکدیگر حقوق و تعهداتی دارند. یکی از این تعهدات پرداخت نفقه از سوی مرد به همسرش است. پس زوج، مکلف است که به همسرش نفقه بپردازد. اگر زوج مدعی است که همسرش ناشزه است، اثبات ناشزه بودن خانم بر عهده آقا است که مطابق ماده 1108 قانون مدنی ناشزه بودن خانم الزام آقا به پرداخت نفقه را از بین نمی برد. پس، صرف اثبات نکاح، به وسیله زن در دعوای مطالبه نفقه کافی است و دادگاه با احراز این امر حکم به سود زن خواهد داد. مگر اینکه شوهر ثابت کند زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع می کند.
رسیدگی به دعوای مطالبه نفقه در صلاحیت کدام مرجع قضایی است؟
در رویه فعلی با توجه به صلاحیت شورای حل اختلاف به دعاوی مالی زیر 20 میلیون تومان و نظر به حل اختلاف بین طرفین و جلوگیری از تشکیل پرونده در دادگاه، شاهد این هستیم که اغلب پرونده های مطالبه نفقه به شورا ارجاع داده می شود. در شورا به این علت که بیشتر اختلاف ها با سازش حل و فصل می شود در بسیاری از رسیدگی ها نظر زوج و زوجه جلب می شود که بر سر مبلغ مشخصی توافق نمایند و حتی المقدور از ارسال پرونده به دادگاه برای تعیین کارشناسی خودداری شود. اثبات نشوز برای نفقه زن
البته، امکان طرح شکایت کیفری علیه زوج در دادسرا با عنوان “ترک انفاق” نیز وجود دارد.
نمونه دادخواست مطالبه نفقه:
ریاست محترم شعبه …………. شورای حل اختلاف شماره ………….
با سلام؛
احتراما موارد زیر را خدمت محضر حضرت عالی به استحضار می رسانم:
اینجانب رویا رضایی به موجب سند نکاح شماره …………….. مورخ …………….. به عقد نکاح دائم خوانده محترم دعوا درآمدم. پس از وقوع عقد نکاح و شروع زندگی مشترک، متاسفانه زوج از پرداخت هزینه های زندگی شانه خالی کرد. بنده که شاغل بودم توانستم واهی اخذ نمایم و منزلی را اجاره نمایم. پس از ان پرداخت مخارج زندگی از قبیل هزینه های مربوط به خوراک و پوشاک و همچنین هزینه های مربوط به خدمات درمانی بر عهده اینجانب قرار گرفت. بنده بارها به زوج اعلام کردم که حقوق بنده کفاف تامین مخارج زندگی را نمی دهد و از او خواستم که با توجه به اینکه نفقه بر عهده اوست اقدامات لازم را در این خصوص انجام دهدو اما هر بار با دعوا و مشاجره و با این بهانه که فعلا بیکار هستم بنده را بر سر دوراهی می گذاشت.
حالیه، با عنایت به موارد معنونه، و با توجه به ماده 1106 و 1107 قانون مدنی تقاضای رسیدگی و صدور حکم از محضر شما عالیجناب مورد استدعا است. اثبات نشوز برای نفقه زن
با تقدیم احترامات فراوان
نتیجه گیری مقاله
با وقوع عقد نکاح دائم پرداخت نفقه زن بر عهده مرد قرار دارد. در نکاح موقت پرداخت نفقه شرط نیست. اما اگر زوجین چنین توافقی نمایند، مرد باید نفقه زن را بپردازد. در صورتی که مرد از پرداخت نفقه زن خودداری کند زن می تواند دادخواست مطالبه نفقه را مطرح کند. البته امکان پیگیری موضوع از طریق مراجع کیفری با عنوان شکایت ترک انفاق نیز وجود دارد. زن برای اثبات محق بودن برای دریافت نفقه صرفا لازم است که رابطه زوجیت را اثبات کند. بنابراین اثبات نشوز برای نفقه زن محلی از اعراب ندارد. اما چنانچه زوج مدعی نشوز زن است باید ادله خود دال بر ناشزه بودت زن را ارائه دهد. بنابراین، اثبات نشوز زن برای نفقه بر عهده مرد است نه زن.
برای درخواست وقت مشاوره حضوری و تلفنی به صفحه درخواست مشاوره و تماس با ما مراجعه کنید.