دیوان عدالت اداری به عنوان یک نهاد قضایی به منظور رسیدگی به تظلمات و دادخواهی مردم از تصمیمات مأمورین و نهادهای دولتی در سال 1363، متعاقب اصل 173 قانون اساسی، شکل گرفت. وظیفه اولیه و بالذات دیوان عدالت اداری تصمیم گیری مطابق با قوانین و مقررات در مورد آیین نامه و بخشنامه های دولتی و تصمیمات مأمورین دولتی و شکایات مردم از نهادها و مأمورین دولتی است. قبل از تشکیل دیوان عدالت اداری قانون دعاوی بین اشخاص دولت مصوب 1309 در صورت بروز اختلاف بین مردم و نهادهای دولتی حاکم بود. اما این قانون ناکارآمدیهای زیادی داشت. النهایه نهاد قضایی دیوان عدالت اداری پس از پیروزی انقلاب اسلامی پا به منصه ظهور نهاد. در این مقاله با چگونگی اقامه دعوا در دیوان عدالت اداری آشنا خواهیم شد. دعوا در دیوان عدالت اداری
معرفی دیوان عدالت اداری
دیوان عدالت اداری به عنوان یک سازمان قضایی رسیدگی به شکایات مردم از نهادها و مأمورین دولتی را بر عهده دارد. شکایاتی از قبیل: شکایت از سازمان تأمین اجتماعی و یا ابطال بخشنامه ها و آیین نامه های دولتی. دیوان عدالت اداری در هیچ یک از شهرستانها دارای شعبه نمیباشد. و تنها در تهران مستقر است. این نهاد متشکل از شعب بدوی، تجدیدنظر و هیئت های عمومی و تخصصی است. افرادی که در شهرستان زندگی میکنند میتوانند با مراجعه به دفاتر دیوان عدالت اداری در مراکز استانها به ثبت دادخواست و شکایت خود بپردازند. اما مقر اصلی دیوان عدالت اداری در تهران است. دعوا در دیوان عدالت اداری
قضات دیوان عدالت اداری
قضات دیوان عدالت اداری چنانچه دارای مدرک کارشناسی باشند باید حداقل 10 سال سابقه کار قضایی داشته و در آن تبحر لازم را داشته باشند. همچنین در حالتی که دارای مدرک کارشناسی ارشد و یا دکتری هستند باید حداقل 5 سال سابقه کار در امور قضایی را دارا باشند.
روند رسیدگی در دیوان عدالت اداری
به منظور رسیدگی و شروع دعوا یا شکایت از مأمورین دولتی و یا بخشنامه ها و آیین نامه های دولتی باید برگه دادخواستی که مخصوص دیوان عدالت اداری است تهیه گردد. دعوا در دیوان عدالت اداری
دادخواست حتما باید به زبان فارسی و روی برگه های چاپی مخصوص باشد. در غیر این صورت مورد پذیرش دیوان قرار نخواهد گرفت. به منظور ثبت دادخواست باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی واقع در مراکز استانها مراجعه نمود. دادخواست باید در بردارنده مشخصات کامل شاکی، طرف شکایت، موضوع شکایت و شرح و دلایل آن باشد. پس از ثبت دادخواست و در صورتی که مشمول اخطار رفع نقص قرار نگیرد، دادخواست به یکی از شعب تهران ارجاع میشود.
مدیر دفتر شعبه پرونده را در اختیار قاضی شعبه قرار میدهد. البته در صورتی که پرونده کامل بوده و نقصی نداشته باشد، در اخیتار قاضی برای رسیدگی قرار میگیرد. رسیدگی در دیوان عدالت اداری بدون حضور طرفین به عمل می آید. از این رو شاکی باید خواسته خود را به طور منجز و کامل شرح دهد تا از این جهت ابهامی برای قاضی وجود نداشته باشد. در صورتی که متن شکایت برای قاضی مبهم باشد قاضی قرار ابطال دادخواست را صادر مینماید. پس از اتمام رسیدگی قاضی ظرف یک هفته رأی خود را انشاء مینماید.
آرای اصداری از شعب دیوان عدالت اداری دارای قابلیت تجدید نظر خواهی هستند. از این رو میتوان در نزد شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری از آنها تجدیدنظر خواهی کرد.
شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری ممکن است:
1- رأی دادگاه بدوی را تأیید کنند و یا
2- رأی دادگاه بدوی را رد کنند و خود رسیدگی ماهوی انجام دهد و یا
3- رأی دادگاه بدوی صرفاً دارای اغلاط تایپی و سهم القلم بوده است. در این صورت شعبه تجدیدنظر دیوان ضمن اصلاح آن، رأی دادگاه بدوی را تأیید میکند.
پس از طی مرحله تجدیدنظر رأی قطعی میشود و پرونده برای اجرای رأی به واحد اجرای احکام دیوان عدالت اداری فرستاده میشود. در این زمان، محکوم علیه ظرف یک ماه فرصت دارد نسبت به اجرای رأی یا جلب رضایت محکوم علیه اقدامات لازم را به عمل آورد.
نتیجه گیری مقاله
دیوان عدالت اداری یک نهاد تظلم خواهی از تصمیمات دولتی است. گاهی اوقات ممکن است تصویب یک آیین نامه یا بخشنامه و یا عملکرد یک مامور دولتی ضرر و زیانی برای افراد مردم به همراه داشته باشد. در این صورت افراد برای دادخواهی می توانند به دیوان عدالت اداری مراجعه کنند. البته، رسیدگی قضایی در دیوان عدالت اداری بدون حضور طرفین دعوا به عمل می آید. از این رو، باید خواسته فرد شاکی کاملا مشخص و منجز باشد تا قاضی دچار ابهام نشود. بنابراین، بهتر است، برای تنظیم لوایح و شکایات خود در دیوان عدالت اداری با وکیل متخصص در این حوزه مشورت کنید.
