زمانی که زوجین از یکدیگر جدا زندگی می کنند و یا به دلایل مختلف از یکدیگر جدا می شوند، حضانت و نگهداری طفل بر اساس قانون یا توافق طرفین مشخص می شود. از منظر قانونی، حضانت و نگهداری طفل تا سن 7 سالگی اعم از اینکه فرزند شما دختر باشد یا پسر با مادر است. چرا که طفل در این سن به مادر بیش از پدر احتیاج دارد. پس از آن حضانت دختر تا سن 9 سالگی با پدر و حضانت فرزند پسر تا سن 15 سالگی با پدر است. در صورتی که یکی از والدین از استرداد طفل به کسی که حضانت با اوست خودداری کند، باید دادخواست استرداد طفل علیه او مطرح نمود.
توضیح آنکه، اصولا در شرایطی که حضانت با یکی از والدین است برای طرف مقابل حق ملاقات به وجود می آید. حال ممکن است پدر یا مادر که با طفل ملاقات می کنند از استرداد طفل به شخصی که حضانت با اوست خودداری کنند. در چنین فرضی می توان اول موضوع را دوستانه حل کرد و اظهارنامه برای طرف ارسال نمود. در غیر این صورت می توان دادخواست استرداد طفل را اقامه کرد تا طرف را وادار به بازگرداندن طفل کنند.
استرداد طفل:
در صورتی که زوج و زوجه جدا از یکدیگر زندگی کنند یا در حالتی که طلاق جاری شده باشد، تکلیف حضانت فرزند یا فرزندان مشترک باید معلوم شود. از منظر قانونی همان طور که در صدر مقاله اشاره کردیم، حضانت فرزند اعم از دختر یا پسر تا سن 7 سالگی با مادر است. در این دوران مادر وظیفه حفاظت و مراقبت روحی و جسمی از طفل را بر عهده دارد. پس از سن هفت سالگی، حضانت فرزند دختر تا 9 سالگی با پدر و حضانت فرزند پسر تا 15 سالگی با پدر است. اما همچنان حق ملاقات برای طرف دیگر وجود دارد. به این معنا که در زمانی که حضانت یک فرزند دختر 8 ساله با پدر است، مادر می تواند با او ملاقات کند و یا در صورتی که حضانت فرزند پسر 2 ساله با مادر است، برای پدر حق ملاقات وجود دارد.
این امر، جدا از موردی است که زوج و زوجه در خصوص حضانت فرزند یا فرزندان توافق دیگری اتخاذ کرده باشند. مانند اینکه زوج و زوجه توافق کنند که حضانت فرزند تنها با پدر باشد. در این صورت مادر تکلیفی برای نگهداری از طفل ندارد.
اما موضوع طرح دادخواست استرداد طفل زمانی طرح می گردد، که یکی از طرفین در زمانی که حضانت با طرف دیگر است، طفل را ببرد و دیگر او را بازنگرداند. در این حالت، راه چاره چیست؟
بهترین راه این است که اظهارنامه برای طرف ارسال کنیم. اگر در ظرف مدت زمان معقولی نسبت به استرداد طفل اقدامات مقتضی را انجام نداد، طرح دادخواست استرداد طفل تنها راه حل باقی مانده است.
در ادامه این نوشتار یک نمونه اظهارنامه و یک نمونه دادخواست استرداد طفل توسط وکلا و کارشناسان مجموعه ترنم عدالت نگاشته شده است.
منظور از حضانت چیست؟
مفهوم حضانت را نباید با ولایت و یا قیمومیت اشتباه گرفت. حضانت به معنای نگهداری جسمانی و روحانی از طفل است. ولایت قهری حق پدر و جد پدری طفل است که مربوط به اداره امور مالی طفل می شود. قیمومیت نیز در زمانی ایجاد می شود که طفل ولی قهری برای اداره اموال نداشته باشد. در این صورت برای او یک قیم انتخاب می شود. مادر نیز می تواند قیم طفل باشد. قیم یک نماینده قضایی برای انجام امور طفل و یا هر محجور دیگری است.
توافقنامه حضضانت فرزند یا فرزندان مشترک:
گاهی ممکن است زوج و زوجه بر خلاف مقررات قانون در مورد حضانت طفل عمل کنند. مثلا زوجه تصمیم نداشته باشد که حضانت فرزند یا فرزندان مشترک را تا سن 7 سالگی بر عهده بگیرد. از این رو، حضانت را به پدر واگذار می کند. بر عکس این موضوع نیز ممکن است. مثلا زوج تمایلی به نگهداری از فرزند یا فرزندان مشترک نداشته باشد. در این حالت نیز توافقنامه ای میان طرفین منعقد می شود تا تکلیف حضانت فرزند یا فرزندان را مشخص نماید. دادگاه نیز بر اساس توافقنامه انعقادی فی ما بین طرفین عمل می کند.
اظهارنامه استرداد طفل:
مخاطب محترم،
با سلام؛
همانطور که مستحضرید بنده و شما در مورخه ……………… به موجب سند طلاق تنظیمی در دفترخانه ازدواج و طلاق شماره …………….. از یکدگیر رسما و قانونا جدا شدیم. به موجب قانون/ توافق نامه فی ما بین، حضانت فرزند/فرزندان مشترک با بنده می باشد. شما در مورخه ………………….. به موجب استفاده از حق ملاقات خود، به محل سکونت بنده و فرزند مشترک مراجعه کردید. لیکن، شما بر خلاف وعده به رغم گذشت …………… ساعت/روز از استرداد طفل به اینجانب خودداری نموده اید. مع الوصف، با ارسال این اظهارنامه به شما 24 ساعت مهلت داده می شود تا نسبت به استرداد طفل اقدام کنید. در غیر این صورت عواقب طرح هر گونه دعوای حقوقی و کیفری بر عهده شخص شماست.
دادخواست استرداد طفل:
ریاست محترم شعبه …………. دادگاه خانواده ………………….. شهرستان ………………………….
با سلام؛
احتراما موارد زیر را خدمت محضر حضرتعالی معروض می دارم:
اینجانب به موجب سند طلاق شماره ……………………. از خوانده محترم دعوا جدا شدم. سند طلاق نیز به پیوست می باشد. بر اساس قانون/توافق انعقادی فی ما بین، حضانت فرزند/فرزندان مشترک بر عهده اینجانب می باشد. اما خوانده محترم دعوا در مورخه ……………….. در راستای استفاده از حقوق خود، جهت ملاقات با طفل به اقامتگاه بنده مراجعه کردند. علی رغم اینکه مبنا بر این بود که طفل را ظرف …………… ساعت/ روز مسترد کنند، همچنان از بازگرداندن طفل خودداری ورزیده اند. اینجانب بارها از طریق تماس مکرر تلفنی از ایشان خواستار بازگشت طفل شدم،، لیکن ایشان پاسخ گو نبودند. حتی، به دلیل نگرانی شدید حادث شده، در مورخه …………………… به منزل ایشان مراجعه کردند؛ اما با درب بسته مواجه شدم. گویی کسی در خانه نبود.
مع الوصف، با عنایت به موارد معنونه درخواست رسیدگی و صدور حکم مبنی بر استرداد طفل از محضر شما عالیجناب مورد استدعا است.
مدارک مورد نیاز برای طرح دعوای استرداد طفل چیست؟
1- سند طلاق یا هر دلیلی مبنی بر جدا زندگی کردن زوج و زوجه
2- توافق نامه انعقادی مبنی بر حضانت و نگهداری از طفل.
قبل از انجام هر امر حقوقی حتما با وکیل متخصص در آن حوزه مشورت نمایید. گروه وکلای موسسه ترنم عدالت با سالها سابقه در امور حقوقی، کیفری، خانوادگی، ثبتی، ملکی و … شما را یاری و مساعدت می نمایند. با ما تماس بگیرید.
برای دریافت وقت مشاوره حضوری و تلفنی به صفحه درخواست مشاوره و تماس با ما مراجعه کنید.
