خواستگاری در عرف به معنی دیدار دو خانواده عروس و داماد با یکدیگر و آشنایی بیشتر است. در مراسم خواستگاری معمولاً عروس و داماد با هم صحبت های اولیه را انجام می دهند. در صورتی که خانواده ها احساس نزدیکی به یکدیگر نمایند، می توانند برای دیدارهای بعدی آماده شوند. اما خواستگاری از منظر حقوقی و قانونی دارای شرایطی است. از نظر قانونی تنها زنی را می توان خواستگاری نمود که موانع نکاح در او جمع نشده باشد. خواستگاری از نظر قانونی
منظور از موانع خواستگاری چیست؟
موانع خواستگاری در فصل سوم از باب دوم قانون مدنی احصاء شده است که شامل موارد زیر است:
- ممنوعیت نکاح با اقارب نسبی، رضاعی (شیری) و سببی (رابطه عروس و پدر شوهر و داماد و مادرشوهر)؛
- ممنوعیت ازدواج با دو خواهر به طور همزمان چه از طریق نکابا دختر برادر زن ح دائم و چه موقت؛
- ممنوعیت ازدواج با دختر برادر زن یا دختر خواهر زن (البته اگر زن اذن دهد، مشکلی ندارد)؛ خواستگاری از نظر قانونی
- ممنوعیت نکاح با زن شوهر یا زنی که در عده طلاق یا وفات است؛
- ممنوعیت نکاح در حالت احرام،
- ممنوعیت نکاح در حالت لعان (لعان حالتی است که مرد به زن نسبت زنا می دهد)،
- ممنوعیت نکاح با زن شوهردار یا زنی که در عده رجعیه است،
- ممنوعیت داشتن ازدواج مرد با مادر و خواهر کسی که با او لواط کرده باشد،
- نکاح با زنی که 3 مرتبه بین مرد و خانم جدایی حاصل شود؛ مگر اینکه خانم با دیگری ازدواج و نزدیکی نماید (محَلِل)،
- نکاح با زنی که 9 مرتبه بین مرد و خانم جدایی حاصل شده است،
- نکاح زن مسلمان با مرد غیرمسلمان.
خواستگاری چیست؟
خواستگاری صرفاً وعده ازدواج است. از این رو خواستگاری ایجاد رابطه زوجیت نمی کند. بنابراین، هر یک از طرفین هر زمان که بخواهد می تواند آن را به هم بزند. ماده 1035 قانون مدنی در این خصوص مقرر کرده است:
وعده ازدواج ایجاد علقه زوجیت نمی‌‌کند اگرچه تمام یا قسمتی از مهریه که بین طرفین برای موقع ازدواج مقرر گردیده پرداخته شده باشد بنابراین هر یک از زن و مرد مادام که عقد نکاح جاری نشده می‌‌تواند از وصلت امتناع کند و طرف دیگر نمی‌تواند به هیچ وجه او را مجبور به ازدواج کرده یا از جهت صرف امتناع از وصلت مطالبه خسارتی نماید.
در صورت به هم خوردن دوران نامزدی تکلیف هدایای دوران نامزدی چه خواهد بود؟
هر یک از نامزدها می تواند هدایایی را که به طرف دیگر داده مطالبه کند. خواستگاری از نظر قانونی
حال ممکن است عین هدایا موجود نباشد. در این صورت تکلیف چیست؟
فرض کنید الف لباسی به ب به عنوان هدیه نامزدی داده است. حال لباس پاره شده است. در اینجا ب باید قیمت لباس را به الف بپردازد. البته اگر هدیه از نوعی باشد که عادتاً نگهداری نمی شود، نمی تواند قیمت آن را مطالبه کند. مثلاً فرض کنید الف به ب یک جعبه شکلات هدیه می دهد. در اینجا هدیه از نوع مصرف شدنی است و نمی توان قیمت آن را مطالبه کرد.
ماده 1037 قانون مدنی مقرر کرده است:
هر یک از نامزدها می تواند در صورت بهم خوردن وصلت منظور هدایائی را که به طرف دیگر یا ابوین او برای وصلت منظور داده است مطالبه کند اگر عین هدایا موجود نباشد مستحق قیمت هدایائی خواهد بود که عادتا نگاه داشته می‌شود مگر اینکه آن هدایا بدون تقصیر طرف دیگر تلف شده باشد
آیا در صورت فوت نامزدها می توان هدایای دوران نامزدی را پس گرفت؟
در صورت فوت هر یک از نامزها پس گرفتن هدایای دوران نامزدی ممکن نیست. تنها در فرض به هم خودرن وصلت نامزدی می توان هدایا را پس گرفت. خواستگاری از نظر قانونی
نتیجه گیری مقاله
خواستگاری دارای احکام و قواعدی در قانون مدنی است. از نظر قانونی تنها زنی را می توان خواستگاری نمود که موانع خواستگاری در او جمع نشده باشد. موانع خواستگاری می تواند شامل مواردی از جمله: نکاح با اقارب نسبی، نکاح با زن شوهر دار و نکاح در حالت احرام و … باشد. در صورت به نتیجه رسیدن خواستگاری دختر و پسر با یکدیگر نامزد می شوند. در اینجا بحث پس گرفتن هدایای نامزدی پیش می آید. اگر هدایا مصرف نشدنی باشند و عین آن ها موجود باشند می توان عین آن را مسترد کرد. چنانچه هدایا بدون تقصیر طرف تلف شده باشند، باید قیمت هدیه پرداخت شود. همچنین اگر هدایا مصرف شدنی باشند قابل استرداد نیستند. خواستگاری از نظر قانونی
برای دریافت وقت مشاوره حضوری و تلفنی به صفحه درخواست مشاوره مراجعه کنید.
