یکی از مواردی که زوجه می تواند در سند نکاح به عنوان شرط ضمن عقد درج کند این است که حق انتخاب مسکن برای سکونت و ادامه زندگی مشترک با او باشد. در این صورت، زوج (مرد) نمی تواند زوجه را مجبور به سکونت در هر مسکنی نماید. در این مقاله با یک نمونه رای اصداری از مراجع قضایی در مورد حق انتخاب برای برای زوجه و نظر قاضی پرونده در مورد چنین حقی برای زوجه آشنا می شویم.
حق انتخاب مسکن برای زوجه
اگر زوجه حق انتخاب مسکن را در عقد نامه برای خود ذکر کنددر این صورت مرد نمی تواند او را مجبور به سکونت در هر خانه کند. در حالت معمول، زن باید در مسکنی که مرد انتخاب می کند سکونت داشته باشد. این موضوع در ماده 1114 قانون مدنی آمده است:
زن باید در منزلی که شوهر تعیین میکند سکنی نماید مگر آن که اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد.
در قسمت انتهای ماده، قانون گذار چنین مقرر می کند که اگر حق انتخاب منزل به زوجه داده شود، ذر این صورت دیگر زوج نمی تواند محل سکونت را انتخاب کند.
حق انتخاب مسکن از سوی زوجه تنها شامل تعیین منزل می شود؟
اگر زوج ضمن عقد نکاح به زوجه حق انتخاب مسکن را دهد، در این صورت زوجه می تواند شهر محل سکونت، محله و منطقه محل سکونت و منزل محل سکنی را انتخاب کند. فرض کنید، الف در ضمن عقد نکاح به ب حق انتخاب منزل مشترک را می دهد. الف تمایل دارد که در شهر اصفهان خانه ای بخرد و در آنجا سکونت داشته باشند. اما ب به دنبال این است که در شهر اصفهان و در محله ای نزدیک به پدر و مادر خود سکونت داشته باشد. در این صورت، الف دیگر حقی برای انتخاب منزل مشترک ندارد و باید در همان منزلی که زوجه انتخاب می کند سکونت نماید.
دادنامه اصداری در خضوص حق انتخاب مسکن زوجه
بر اساس دادنامه شماره 9109970222601069 مورخ 1391/01/16 خلاصه پرونده و متن رای به این شکل نوشته شده: در رای شماره 219 دادگاه خانواده تهران مردی به طرفیت همسرش دادخواستی داده است و خواسته نیز: الزام به تمکین و بازگشت به منزل مشترک بیان شده است. دادرس پس از استماع اظهارات طرفین نظر خود را به این شکل صادر می کند:
“به موجب ماده 1114 قانون مدنی زن باید در منزلی که شوهر تعیین می کند سکونت داشته باشد. مگر آنکه انتخاب تعیین منزل به زن داده شده باشد. در این پرونده به موجب سند ازدواج اختیار تعیین منزل و محل سکونت به خانم اعطا شده است. زوج نیز مسکنی که مورد نظر زوجه بوده را تعیین نکرده است. بنابراین، زوج موظف است خانه ای را تهیه کند که زوجه آن را تعیین کرده است”.
در ادامه زوج از دادنامه بدوی تجدیدنظر خواهی می کند. اما دادگاه تجدیدنظر نیز رای دادگاه بدوی را تایید می کند و زوج را ملزم می نماید تا منزلی که زوجه تعیین می کند را تهیه کند.
نکته در خورد توجه در این دادنامه این است که حق انتخاب مسکن برای زوجه با یک بار استفاده از بین نمی رود. فرض کنید در ابتدای زندگی مشترک الف به موجب سند نکاح، حق انتخاب مسکن را به زوجه اعطا می کند. زوجه نیز محل زندگی مشترک را انتخاب می کند. پس از مدتی زوجین تصمیم به نقل مکان می گیرند. در این صورت باز هم حق تعیین منزل مشترک با زوجه است. بنابراین، حق انتخاب منزل برای زوجه با یک بار استفاده از بین نمی رود و تا پایان زندگی مشترک زوجه می تواند از این حق استفاده نماید.
آیا با وجود اعطای حق انتخاب مسکن به زوجه می توان تمکین او را از دادگاه درخواست نمود؟
اگر حق انتخاب منزل مشترک در ضمن سند نکاح به زوجه اعطا گردد، و زوج بدون توجه به نظر زوجه منزلی انتخاب کند، زوجه می تواند از سکونت در آن منزل خودداری کند. بنابراین، در چنین فرضی مرد نمی تواند الزام او را به تمکین از دادگاه بخواهد. ضمنا در این حالت زن ناشزه نیست و به او نفقه تعلق می گیرد.
نتیجه گیری مقاله
گاهی در سند ازدواج حق انتخاب مسکن به زوجه اعطا می گردد. در این صورت زوجه می تواند شهر، محله، منطقه و منزل محل سکونت را انتخاب کند. در چنین حالتی اگر زوج منزلی که مطابق نظر زوجه می باشد را تامین نکند، نمی تواند تمکین زن را از دادگاه درخواست کند. ضمن اینکه در چنین حالتی زن ناشزه نیست و همچنان به او نفقه تعلق می گیرد.
برای دریافت وقت مشاوره حضوری و تلفنی به صفحه درخواست مشاوره و تماس با ما مراجعه کنید.
