واضح است که هیچ کس بی دلیل نمی تواند خودروی دیگری را مورد تفتیش و بازرسی قرار دهد. مگر اینکه جرمی در خودرو در حال وقوع باشد. البته ماموران انتظامی در صورت می توانند خود را تفتیش نمایند که جرم به صورت مشهود به وقوع پیوسته باشد و یا اینکه مامور دارای حکم قضایی برای تفتیش باشد. اما جرم مشهود چیست؟ شرایط آن کدام است؟ در این مقاله به موضوع مجاز یا غیر مجاز بودن تفتیش خودرو توسط ماموران انتظامی می پردازیم. آیا تفتیش خودرو مجاز است
آیا تفتیش خودرو توسط مامورین انتظامی مجاز است؟
چنانچه در خودرویی جرمی اتفاق بیفتد تفتیش و بازرسی آن مجاز نیست. و تنها در جرایم مشهود و یا داشتن حکم قضایی می تواند خودرو را تفتیش و بازرسی نمود.
منظور از جرایم مشهود چیست؟
ماده 45 قانون مجازات اسلامی مصادیق جرایم مشهود را چنین احصاء کرده است.
این ماده چنین مقرر می کند:آیا تفتیش خودرو مجاز است
جرم در موارد زیر مشهود است:
الف-
در مرئی و منظر ضابطان دادگستری واقع شود یا ماموران یاد شده بلافاصله در محل وقوع جرم حضور یابند و یا آثار جرم را بلافاصله پس از وقوع مشاهده کنند.
ب –
بزه دیده یا دو نفر یا بیشتر که ناظر وقوع جرم بوده اند، حین وقوع جرم یا بلافاصله پس از آن، شخص معینی را به عنوان مرتکب معرفی کنند.
پ –
بلافاصله پس از وقوع جرم، علائم و آثار واضح یا اسباب و ادله جرم در تصرف متهم یافت شود و یا تعلق اسباب و ادله یاد شده به متهم محرز گردد.
ت –
متهم بلافاصله پس از وقوع جرم، قصد فرار داشته یا در حال فرار باشد یا بلافاصله پس از وقوع جرم دستگیر شود.
ث –
جرم در منزل یا محل سکنای افراد، اتفاق افتاده یا در حال وقوع باشد و شخص ساکن، در همان حال یا بلافاصله پس از وقوع جرم، ورود ماموران را به منزل یا محل سکنای خود درخواست کند.
ج –
متهم بلافاصله پس از وقوع جرم، خود را معرفی کند و وقوع آن را خبر دهد.
چ –
متهم ولگرد باشد و در آن محل نیز سوء شهرت داشته باشد.
تبصره ١- چنانچه جرائم موضوع بندهای (الف)، (ب)، (پ) و (ت) ماده (۳۰۲) این قانون به صورت مشهود واقع شود، در صورت عدم حضور ضابطان دادگستری، تمام شهروندان می‌توانند اقدامات لازم را برای جلوگیری از فرار مرتکب جرم و حفظ صحنه جرم به عمل آورند.
تبصره ٢- ولگرد کسی است که مسکن و ماوای مشخص و وسیله معاش معلوم و شغل یا حرفه معینی ندارد.
بنابراین، تنها در صورتی که جرمی به صورت مشهود به وقوع بپیوندد می توان بدون نیاز به حکم قضایی خودرو را تفتیش نمود. در غیر این صورت، برای تفتیش خودرو باید حکم قضایی وجود داشته باشد. اگر فردی صرفا از روی حدس و گمان خودروی دیگری را تفتیش و بازرسی نماید. از منظر قانونی مرتکب جرم شده و این عمل او قابل مجازات است.
ماده 55 قانون ایین دادرسی کیفری در این خصوص بیان می کند:آیا تفتیش خودرو مجاز است
ورود به منازل، اماکن تعطیل و بسته و تفتیش آنها، همچنین بازرسی اشخاص و اشیاء در جرایم غیر مشهود با اجازه موردی مقام قضائی است، هر چند وی اجرای تحقیقات را به طور کلی به ضابط ارجاع داده باشد.
در این ماده از کلمه “اشیاء” استفاده شده است و خودرو نیز در دسته اشیاء قرار دارد.
حال سوال این است:
اگر ماموری صرفا از روی حدس و گمان به تفتیش یک خودرو بپردازد چه مجازاتی برای او به دنبال دارد؟
ماده 63 قانون ایین دادرسی کیفری ضمانت اجرای تخلف از ماده 55 همان قانون را چنین بیان می کند:
تخلف از مقررات مواد (۳۰)، (۳۴)، (۳۵)، (۳۷)، (۳۸)، (۳۹)، (۴۰)، (۴۱)، (۴۲)، (۴۹)، (۵۱)، (۵۲)، (۵۳)، (۵۵)، (۵۹) و (۱۴۱) این قانون توسط ضابطان، موجب محکومیت به سه ماه تا یک سال انفصال از خدمات دولتی است.
بنابراین، در صورتی که ماموری بدون وقوع جرم مشهود و صرفا از روی حدس و گمان خود به تفتیش خودرو بپردازد، به انفصال از خدمات دولتی از سه ماه تا یک سال محکوم می شود. آیا تفتیش خودرو مجاز است
نتیجه گیری مقاله
تفتیش خودرو توسط مامورین انتظامی، بدون اینکه حکمی از مقام قضایی داشته باشند و یا جرمی به صورت مشهود به وقوع پیوسته باشد، از منظر قانونی تخلف است. بنابراین، در فرضی که ماموری مرتکب چنین تخلفی شود به انفصال از خدمات دولتی از سه ماه تا یک سال محکوم خواهد شد. پس در دوحالت مامور انتظامی می تواند خودروی شخصی را تفتیش کند:آیا تفتیش خودرو مجاز است
1- دارای حکم قضایی باشد.
2- جرم به صورت مشهود به وقوع پیوسته باشد.
برای دریافت وقت مشاوره حضوری و تلفنی به صفحه درخواست مشاوره و تماس با ما مراجعه کنید.
